دکتر شهاب عبدالهی‌فر، معاون سابق هلال احمر: / بیماران و مبتلایان مشکوک به کرونا باید در اقامتگاه های موقتی و به خارج از شهرها منتقل شوند
 
 

زندگی- دکتر شهاب عبدالهی‌فر، معاون سابق درمان امور بین الملل سازمان هلال احمر معتقد است: ایران تنها کشوری بود که گزارش اولین کیس مبتلا با اولین فوتی یکی بود. وقتی از دو درصد فوتی در این بیماری حرف می زنیم و آمار دو نفر وفات یافته در قم منتشر می شود باید دانست که هم زمان دویست نفر مبتلا وجود داشت که این دویست نفر به طور روزانه هر روز دو و نیم تا چهار نفر را مبتلا می کردند و این مبتلایان از قم به شهرهای دیگر سفر کردند و به این صورت کرونا در ایران شیوع پیدا کرد ما این مرحله را از سر گذراندیم. در این مرحله باید در هر منطقه جمعیتی میزان خطر اندازه گیری شود و برنامه ای محدود کننده برای رفت و آمد اجرا شود. از سوی دیگر قضیه فشار اقتصادی بالایی است که به خانواده ها تحمیل می شود. خانواده های بسیاری زندگی اقتصادی روز مزد داشتند و پس اندازی وجود ندارد. پس نمی توان با کلیت جغرافیایی منطقه ای را تعطیل کرد و به طور مثال گفت استان اصفهان تعطیل بشود باید شهر به شهر و روستا به روستا جمعیت و بیماران را ارزیابی کرد و برنامه ها را اجرا کرد. باید شهرستان های پاک شناسایی بشوند و منابع درمانی و کیس ها در هر منطقه ارزیابی شوند.

متن گفت وگوی با دکتر عبدالهی فر را می خوانید:

*مدل شیوع بیماری کرونا در ایران باعث انتقاد از مدیریت بحران کشور شده است. گفته می شود باید شهرها قرنتطینه می شد تا بیماری با این سرعت و شدت گسترش پیدا نمی کرد. دولت تمهیداتی در نظر گرفته و توصیه هایی داشت برای ادامه این مسیر چه راه حل هایی وجود دارد؟ 

کانون های درگیری از جمله بیمارستان ها باید از مراکز جمعیتی دور باشند

برای ادامه راه با دو چالش اصلی روبرو هستیم

اینکه چه شد و چه می شد کرد بحثی نیست که امروز وارد آن بشویم بررسی این مسائل باید به اتمام این بحران موکول شود. ولی برای زمان حاضر و وضعیتی که انتشار ویروس دارد باید توجه داشت به طور مثال در استانی که درگیر اعلام می شود همچنان هم شهرستانهایی وجود دارند که درگیر نشده اند و می توان برنامه قرنطینه و محدودیت آمد و شد را بر روی این شهرها روستاها و سایر مناطق جمعیتی اجرا کرد تا وضعیت از آنچه امروز مشاهده می کنیم بدتر نشود. این برنامه ریزی ها جدولی دارد افرادی که از درگیر بودن آنها اطمینان داریم باید به صورت کاملا محدود شده باشند. چون شیوه انتقال بیماری از طریق تماس با فرد آلوده است. آنطور که مشخص است کانون درگیری از سمت جامعه به طرف مراکز خاصی از جمله مراکز درمانی و سایر مراکز تجمعی در حرکت است. جدول اقدامات پیشگیرانه و درمانی وجود دارد، یک بحث بهداشت و جلوگیری از ابتلا است و بحث دیگر به مراحل بعد از ابتلا مرتبط است. اینکه در بیمارستان چه کارهایی انجام شود و شامل بحث های تخصصی درمانی می شود. به طور طبیعی کانون های درگیری از جمله بیمارستان ها باید از مراکز جمعیتی دور باشند. اگر من تصمیم گیرنده بودم بیمارستانهایی با پذیرش بالا از جمله بیمارستان امام تهران و یا بیمارستان مسیح را از مراکز جمعیتی دور و به اطراف شهر منتقل می کردم. احداث بیمارستان موقت صحرایی و انتقال بیماران و بستری ها و پزشکان و پرستاران و تجهیزات به خارج از شهر انجام می شد.

باید نیروی انسانی خود را در بحث درمان تقویت کنیم

بیماران را بعد از درمان مدیریت کنیم تا مجددا در جامعه آلودگی ایجاد نشود

بهترین کار تمرکزی عمل کردن است

امروز ما برای ادامه این راه با دو چالش اصلی روبرو هستیم. چالش اول تجهیزات است چون اگر نتوانیم تجهیزاتی به کادر درمانی برسانیم پرسنل نیز قادر به انجام وظایف خود نخواهند بود چون دست خالی نمی توان به جنگ رفت. باید بتوانیم مدیریت لجستیک انجام بدهیم و تجهیزات مصرفی از جمله ماسک و دارو و مایع و سیتی اسکن و… را که پشتیبانی کننده درمان هستند فراهم کنیم چون این ماجرا تا اردیبهشت طول می کشد و ما باید بتوانیم مساله کرونا را مدیریت کنیم. پرسنلی که در فاز درمان قرار دارند به سرعت در حال خسته شدن هستند. کار کردن در آن لباس بسیار سخت است و استرس بالایی دارد و نیروی جایگزین به سختی گیر می آید چون تمام استانها درگیر هستند این موضوع مثل سیل نیست که فقط یک استان را درگیر کند این موضوع باعث شده تمام استانها درگیر باشند و هر استانی فقط بتواند خودش را جمع کند. اگر این نیرو از دست برود دیگر جایگزینی برای آن وجود ندارد. باید نیروی انسانی خود را در بحث درمان تقویت کنیم، همچنین بیماران را بعد از درمان مدیریت کنیم تا مجددا در جامعه آلودگی ایجاد نشود همچنین باید بتوانیم منابع مالی و منابع تجهیزاتی خود را مدیریت کنیم و از این مساله گذر کنیم. در غیر این صورت تا فروردین مشکلاتی جدی پیدا می کنیم.بهترین کار تمرکزی عمل کردن است، این کاری است که چین انجام داده. چین با ساخت بیمارستانی هزار تخت خوابه تمام بیماران خود را منتقل کرد. امروز چنین امکانی وجود دارد به طور مثال شهر آفتاب در تهران سوله دارد در مورد نیاز بیماران به آی سی یو نمی توان کاری در آن مناطق انجام داد چون درست کردن آی سی یو کار یک شبه و آسانی نیست و چنین تجهیزاتی در کشور وجود ندارد. ولی بقیه بخش های بستری و سرپایی و ویزیت و استرلیز و… تماما باید به خارج از شهر ها برود. در شهرهایی که شیوع بالاست و انبوهی بیمار وجود دارد، سیستم بهداشت و درمان باید به طور متمرکزی به خارج از شهر منتقل شود.

* آیا این برنامه در حال اجرا است؟

صحبت آن وجود دارد ولی من نمی دانم عملیاتی می شود یا نه؟!

* آیا نیاز به حضور نیروهای نظامی برای کمک به مدیریت و احداث بیمارستان های صحرایی احساس می شود؟

به طور طبیعی سیستم های نظامی قسمت های بهداشتی و توان بالایی دارند ولی این خطر وجود دارد که با بهره بردن از توان نیروهای نظامی، کشور آسیب پذیر شود چون این نیروها برای اهداف دیگری تربیت شده اند.

ما یک قدم از کرونا عقب مانده ایم

* کدام نهاد به اجرا یا عدم اجرای این برنامه ها نظارت دارد؟

شورا و کمیته مرکزی وجود دارد و اختیاراتی به این کمیته داده شده است. نکته مهم این است که ما یک قدم از کرونا عقب مانده ایم و این بیماری از ما جلو زده و ما به دنبال آن می دویم. ما ابتدا منتظر بیمار شدن فرد بودیم تا وارد بیمارستان شود و بعد ماسک و داروی او را بدهیم.

کنترل رفت و آمدها باید به طور بسیار شدید و مثل حکومت نظامی باشد

* آیا تعطیل شدن ادارت در چنین شرایطی ضرورت دارد؟

۱۰۰ درصد همینطور است، نباید شک کرد. وقتی از محدودیت رفت و آمد حرف می زنیم ادارات و خیابان ها و راههای جاده ای نیز جزو این برنامه ها هستند. کنترل باید به طور بسیار شدید و مثل حکومت نظامی باشد، جز با این شیوه نمی توان با شیوع بیماری مقابله کرد. چون افرادی که به هر دلیلی موازین این شرایط را رعایت نمی کنند جز خودشان به چند نفر دیگر نیز آسیب می زنند. امروز بیمارستان ها بخش های خود را تعطیل کرده اند و آپاندیسیت و شکستگی قبول نمی کنند. این وضعیت تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد؟ بالاخره این بیماران هم نیاز به درمان دارند.

چهار کشور درگیر با آمار بالای کرونا می توانند از تجربیات هم استفاده کنند

باید قوانینی سخت گیرانه برای تردد در نظر گرفته شود و مورد های مشکوک را پیدا کنیم و در قرنطینه درمان کنیم

* کشورهای زیادی با بیماری کرونا مواجه شده اند. چگونه می توان از تجربیات این کشورها استفاده کرد؟

امروز در حدود ۴ کشور با این بیماری درگیرند؛ چین، ایران، کره جنوبی و ایتالیا که با فاصله زیادی از باقی کشور ها قرار دارند و به مرحله اپیدمی و گسترش در تمام کشور رسیده اند. باقی کشورها حداقل در آمار های خود چنین وضعیتی را نشان نمی دهند. این چهار کشور می توانند از تجربیات هم استفاده کنند پیش از این نیز جهان ابولا و آنفولانزا را تجربه کرده است. با محدود کردن رفت و آمد ها و دور کردن مبتلایان از جامعه می توان به سرعت ویروس را به دوران اوج شیوع رساند و سپس وضعیت را متعادل کرد، تجربه سایر کشور ها نیز همین است. ایجاد محدودیت در رفت و آمد، آگاه سازی مردم و آموزش باید قوانینی سخت گیرانه برای تردد در نظر گرفته شود و کیس های مشکوک را پیدا کنیم و در قرنطینه درمان کنیم.

ما مرحله اول شناسایی را از دست دادیم و به مرحله اپیدمی رسیدیم

ایران تنها کشوری بود که گزارش اولین کیس مبتلا با اولین فوتی یکی بود

وقتی آمار دو نفر وفات یافته در قم منتشر می شود باید دانست که همزمان دویست نفر مبتلا وجود داشت که این دویست نفر به طور روزانه هر روز دو و نیم تا چهار نفر را مبتلا می کردند

در این مرحله باید در هر منطقه جمعیتی میزان خطر اندازه گیری شود و برنامه ای محدود کننده برای رفت و آمد اجرا شود

*آیا این بیماری ها در کشور به کشور متفاوت است؟

ما در همسایگی خود عراق را داریم که تقریبا چیزی به نام سیستم بهداشت و درمان در این کشور وجود ندارد. همچنین افغانستان و پاکستان و هند که مسائل بهداشتی در این جوامع چندان درست رعایت نمی شوند. در مورد هند عدم ارائه آمار بعید است. شاید در کشورهایی با سیستم بسته مثل چین و روسیه چنین مساله ای دیده بشود. ولی در هند و پاکستان که سیستم بازی دارند در ابتدا کیس ها شناسایی و بیماری محدود شد. ما مرحله اول را از دست دادیم و به مرحله اپیدمی رسیدیم. ایران تنها کشوری بود که گزارش اولین کیس مبتلا با اولین فوتی یکی بود. وقتی از دو درصد فوتی در این بیماری حرف می زنیم و آمار دو نفر وفات یافته در قم منتشر می شود باید دانست که هم زمان دویست نفر مبتلا وجود داشت که این دویست نفر به طور روزانه هر روز دو و نیم تا چهار نفر را مبتلا می کردند و این مبتلایان از قم به شهرهای دیگر سفر کردند و به این صورت کرونا در ایران شیوع پیدا کرد ما این مرحله را از سر گذراندیم. در این مرحله باید در هر منطقه جمعیتی میزان خطر اندازه گیری شود و برنامه ای محدود کننده برای رفت و آمد اجرا شود. از سوی دیگر قضیه فشار اقتصادی بالایی است که به خانواده ها تحمیل می شود. خانواده های بسیاری زندگی اقتصادی روز مزد داشتند و پس اندازی وجود ندارد. پس نمی توان با کلیت جغرافیایی منطقه ای را تعطیل کرد و به طور مثال گفت استان اصفهان تعطیل بشود باید شهر به شهر و روستا به روستا جمعیت و بیماران را ارزیابی کرد و برنامه ها را اجرا کرد. باید شهرستان های پاک شناسایی بشوند و منابع درمانی و کیس ها در هر منطقه ارزیابی شوند. از این رو به آمار و اطلاعات درستی احتیاج داریم که متاسفانه به درستی منتشر نمی شوند.

کووید۱۹ عضو جدید خانواده است و باید در این سفره جایی برای نشستن او باز کنیم

* آیا امکان تکرار اپیدمی ها از جمله بیماری کرونا هم وجود دارد؟

بله هیچ شکی در آن نیست، چون این ویروس ها بوجود آمده اند. در مورد ویروس اخیر ما رفتار آن را نمی شناسیم و اولین برخورد ما با این ویروس است. نمی دانیم چه کاری خواهد کرد. شاید این ویروس زمستان را در نیمکره جنوبی بگذراند و با تابستان مجددا به نیمکره شمالی برود. پیش فرض دوم عدم حساسیت این ویروس به گرماست شاید بخواهد بماند و مثل آنفولانزا باشد و همه ساله مجبور باشیم واکسن آن را بزنیم و حتی یاد بگیریم با کووید زندگی کنیم. شاید این ویروی نیز یکی از اعضای خانواده بیماری های زمستانی شود و همه ساله عده ای مبتلا شوند و عده ای فوت کنند و ما آن را بپذیریم. در کل آمار رسمی و غیر رسمی موجود از فوت شده ها عدد بالایی مشاهده نمی شود درحالیکه ما سالانه ۱۵ تا ۱۶ هزار نفر تلفات جاده ای داریم. پیش بینی شخصی من این است که کووید۱۹ عضو جدید خانواده است و باید در این سفره جایی برای نشستن او باز کنیم.

آیا این ویروس از آزمایشگاهی در ووهان نشات پیدا کرده است؟ هیچ کسی جوابی برای این سوال ندارد

* در خصوص آزمایشگاهی بودن این ویروس صحبت شده است این احتمال چقدر ممکن است قوی باشد؟

چه کسی می تواند به این سوال جواب بدهد؟! مقالاتی وجود دارد که بر طبق آن ووهان روی این ویروس کار کرده است. آیا این ویروس از آزمایشگاهی در ووهان نشات پیدا کرده است؟ هیچ کسی جوابی برای این سوال ندارد. آیا این کار غرب برای زمین زدن اقتصاد شرق بود؟ هیچ کسی جوابی برای این سوال ندارد. آیا همچون آنفولانزا است؟ هیچ جوابی برای این سوالات وجود ندارد. ولی یقینا اگر از نیروهای امنیتی سوال شود آنها این فرضیه را قبول دارند.