انتشار مقالات علمی در کشورهای مختلف دنیا بسیار حائز اهمیت است. کشورهایی مثل آمریکا، چین، روسیه، هند، آلمان، ژاپن و انگیس توانستهاند در این زمینه پیشتاز باشند و از نظر تعداد مقاله آماری بالایی را به خود اختصاص دادهاند.
بنیاد ملی علوم آمریکا مقالات مربوط به علوم و مهندسی را رصد و تعداد عناوین منتشرشده هر کشور را بررسی میکند. تعداد مقالات در دهه گذشته حدود چهار درصد افزایش یافته و کشور چین در این زمینه به طرز چشمگیری رشد کرده است. حدود 2.55 میلیون مقاله طی سال 2018 در جهان منتشر شد. این در حالی است که در سال 2008 فقط 1.75 میلیون مقاله منتشر شده بود.
«world atlas»، گزارش میدهد که آمریکا از اوایل سال 2000 تاکنون بیش از هر کشور دیگری در زمینه انتشارات علمی فعال بوده به طوری که 140 هزار مقاله بیشتر از چین داشته است، اما در دهه بعدی چین توانست گوی سبقت را از رقیب برباید. کشورهای آسیایی در سال 2018 تقریباً 528 هزار و 263 مقاله عرضه کردند و آمریکای شمالی 422 هزار و 808 مقاله.
چین یکپنجم انتشارات علمی جهان را تولید کرده، ولی سهم آمریکا تنها 16.54 درصد از مقالات علمی جهان بوده است. هند نیز با 135 هزار و 788 مقاله در رتبه سوم قرار گرفت. کشورهای اتحادیه اروپا در مجموع 622 هزار مطلب علمی منتشر کردهاند که این میزان حدود یکچهارم کل مقالات را تشکیل میدهد.
در ادامه به معرفی کشورهایی که بیشترین تعداد مقالات علمی را دارند، میپردازیم.
چین
چین تقریباً در همه بخشها و صنایع پیشرفت چشمگیری داشته و تولید مقالات علمی نیز از این قاعده مستثنی نیست. نشریههای چینی در دهه گذشته 2 برابر میزان کل جهان کار کردهاند. مقالات منتشرشده راجع به شیمی نزدیک به نیمی از مطالب علمی چین را به خود اختصاص داده است.
مقالههای مرتبط به فیزیک نیز دستکمی از شیمی ندارند و مطالب زیادی به دست دادهاند. دانشگاه نانجینگ (Nanjing)، آکادمی علمی چین، دانشگاه علوم و تکنولوژی و همینطور دانشگاه پکینگ (Peking) بیشترین تعداد مقالات علمی را داشتهاند. چین در سال 2008 حدود 249 هزار و 49 مقاله و 10 سال بعد از آن یعنی در سال 2018، 528 هزار و 623 مقاله علمی منتشر کرده است.
آمریکا
آمریکا در مقایسه با چین نتوانسته در رتبه نخست بنشیند، اما باز هم یکی از کشورهایی است که مقالههای زیادی منتشر میکند. این کشور در سال 2008 حدود 394 هزار و 979 و 10 سال پس از آن 422 هزار و 808 مقاله به دست داده است. انتشارات آمریکا یکسان عمل نکرده و تعداد مقالات آن در سال 2017 بیشتر از 2018 بوده است. با وجود این، آمریکا هنوز هم در صدر لیست قرار دارد.
دانشگاهها و مراکز علمی آمریکا از جمله استفورد، امآیتی، هاروارد و همچنین موسسه ملی بهداشت آمریکا در زمینه چاپ مقالات علمی سرآمد بودهاند. تعداد مقالات به ترتیب مربوط به علوم زیستی، شیمی، علوم طبیعی و محیطزیست است.
هند
هند در رتبه سوم جای دارد، اما تعداد مقالات این کشور سالانه رو به افزایش است به طوری که در سال 2008 حدود 48 هزار و 998 مقاله و 10 سال بعد از آن بیش از 135 هزار و 788 مقاله به چاپ رسانده است. هند تاکنون 5.3 درصد از مقالات علمی منتشرشده جهان را تامین کرده. برخلاف افزایش شمار مقالات، اعتبار این مطالب زیر سوال رفته و برخی ادعا کردهاند که تنها 15.8 درصد از مقالات در مجلههای معتبر جهان به چاپ رسیده است.
بسیاری از دانشجویان و محققان «نشریات پایینتر از حد استاندارد» را انتخاب نمیکنند تا دیگر هدف انتقاد قرار نگیرند. لیستی در سال 2018 منتشر شد که مجلات معتبری که مقالات باید در آنها چاپ شوند تا مورد تایید قرار بگیرند معرفی شده بود.
آلمان
شاید آلمان اولین کشور منتشرکننده مقالات علمی نباشد، اما معتبرترین مطالب را منتشر میکند. این کشور در سال 2018 حدود 104 هزار و 396 مقاله ارائه کرد. موسسههای فعالی چون هلمهولتز (Helmholtz) و مکسپلنک (Max Planck) در چاپ مقاله در آلمان سرآمدند.
بیشتر مقالات راجع به علوم طبیعی، علوم زیستی، شیمی و محیطزیست است. آلمان در سالهای اخیر به خاطر کمک دولت محققان زیادی را پرورش داده است. بنیاد تحقیقات آلمان پروژههای 12سالهای را برای پژوهشگران ترتیب داده تا بتوانند به انجام تحقیقهای طولانیمدت بپردازند.
ژاپن
ژاپن در سال 2018 حدود 98 هزار و 793 مقاله به چاپ رسانده است. مقالاتی که در ژاپن به رشته تحریر درآمده بیشتر بر کیفیت پژوهش تاکید دارد تا کمیت آن و به همین دلیل مقالاتی که از این کشور منتشر میشود مورد تایید جامعه علمی است. دولت بودجهای را در اختیار موسسههای تحقیقاتی قرار میدهد تا پژوهشگران بتوانند با دانشمندان کشورهای دیگر نیز کار کنند. دانشگاههای توکیو، اوساکا و کیوتو در زمینه چاپ مقاله فعالاند.
ژاپن در طول 10 سال اخیر در انتشار مقالات پیشرفت داشته و همکاری آنان با کشورهای دیگر بینظیر بوده است. فشاری که در سالهای اخیر برای چاپ هرچه بیشتر مقالات بر دانشگاهها آمده باعث شده کمی از کیفیت این مطالب کاسته شود.
انگلیس
انگلیس یکی از بهترین منابع چاپ مقالات علمی است. البته این کشور با خارج شدن از برگزیت همکاری خود را با دیگر کشورهای اتحادیه اروپا به خطر انداخته است. انگلیس در سال 2018 حدود 97 هزار و 681 مقاله به چاپ رساند. دانشگاههای آکسفورد، کمبریج، کالج لندن و رویال کالج در زمینه چاپ مقالات پیشتازند. این کشور در سال 2018 با کشورهای آمریکا، آلمان و فرانسه همکاری داشته است.
روسیه
روسیه از نظر علمی در رتبه بالایی قرار دارد، اما شوربختانه پس از فروپاشی شوروی توجه ویژهای به جامعه علمی نشد. این کشور در سال 2018 حدود 81 هزار و 579 مقاله منتشر کرد. این مقالات اغلب مورد انتقاد دانشمندان قرار گرفته زیرا کیفیت آنها زیر سوال بوده است. ژورنالهای آکادمیک این کشور در ژانویه 2020 بیش از 800 مقاله را به خاطر اقدامات غیراخلاقی انتشارات آنها جمع کردند.
رشد سریع انتشارات چین
چین در دهه اخیر توانست از نظر تعداد مقالات از آمریکا پیشی گیرد و در دهه پیش رو نیز ممکن است کشورهای اتحادیه اروپا را هم پشت سر بگذارد. رشد سریع اقتصاد در این کشور و توجه دولت به انجام پژوهشهای گوناگون نقش مهمی در توسعه چین بازی میکند.
چین برای قدردانی از زحمات محققان پاداشی را برای آنان در نظر میگیرد. این روش هنوز در آمریکا و اتحادیه اروپا باب نشده است. کشورهای ایتالیا، آلمان و بریتانیای کبیر در قرن 19 و اوایل قرن 20 تحقیقات و مقالات زیادی به دست میدادند. آمریکا در سال 1920 گوی سبقت را از کشورهای رقیب ربود و تا 90 سال در صدر انتشار بیشترین مقاله قرار داشت، ولی بالاخره چین از اواسط دهه 90 میلادی تا سال 2018 توانست از آمریکا پیشی گیرد.