کنسرت‌های آنلاین "نوروزخانه ۹۹" که توسط شهرداری تهران در برج میلاد در حال برگزاری است، علی رغم اینکه مخاطبان میلیونی داشت، اما ماجرا هم کم نداشته، ماجراهای متعددی از اعلام «ایده دزدی» تا میلیون‌ها نفری که می خواستند کنسرت آنلاین را ببینند و نتوانستند.
سال جدید در ایران با حضور مهمان ناخوانده‌ای آغاز شد که برنامه‌های نوروزی بسیاری از نهادها را در کشور و به طور خاص در تهران با تغییرات و تحولات اساسی مواجه کرد.
خبر شیوع ویروس کرونا در ایران زمانی منتشر شد که نهادهای مختلف خدمات‌رسان به شهروندان عمده برنامه‌های نوروزی خود را نهایی کرده و حتی مقدمات اجرای آنها را تدارک دیده بودند، اما پس از به صدا درآمدن زنگ هشدار و خطر شیوع این ویروس در ایران، این سازمان‌ها مجبور به تغییرات عمده در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های خود شدند.
از جمله شهرداری تهران که می خواست نشاط و شادابی در پایتخت زیاد شود، قصد داشت «نوروزگاه ۹۹» را با کنسرت‌های عمومی در سالن‌های سرپوشیده و در خیابان ها اجرا کند.
اواخر بهمن‌ماه شیوع بیماری کرونا و دستور ستاد مبارزه با کرونا برای توقف فعالیت های گروهی، «نوروزگاه ۹۹» هم در شهرداری تهران به «نوروزخانه ۹۹» تغییر نام داد با این هدف که مخاطبان در قرنطینه خانگی بمانند و زنجیره شیوه ویروس کرونا را قطع کنند.
مجموع برنامه «نوروزخانه ۹۹» شهرداری تهران، رویدادهای فرهنگی و اجتماعی را شامل می‌شود که از طریق تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی و رسانه‌های مجازی و آنلاین برای گروه‌های سنی مختلف از کودک و نوجوان گرفته تا بزرگسالان و کهنسالان تدارک دیده شد.
کنسرت با صندلی های خالی
در این میان شهرداری تهران می گوید پرمخاطب‌ترین و تاثیرگذارترین برنامه‌های نوروزخانه، برگزاری کنسرت‌های آنلاین با عنوان «کنسرت با صندلی‌های خالی» در برج میلاد است. مدیران شهرداری می گویند این برنامه ها توانسته مخاطبان میلیونی را از طریق موبایل، تبلیت و کامپیوتر به خود جذب کند.
آنطور که معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری اعلام کرده در شب دوم اجرای کنسرت، در شامگاه ۹ فروردین، اجرای آنلاین «مهدی جهانی» بیش از ۵ میلیون تماشاکننده داشت که رکورد بالایی را در استقبال مخاطب ایرانی از رویداد آنلاین فرهنگی هنری در کشور ثبت کرد.
کنسرت‌های آنلاین نوروزخانه ۹۹ از هشتم فروردین‌ماه با اجرای «امیر حاجیلی» به طور رسمی کار خود را آغاز کرد و پس از کنسرت «مهدی جهانی» با اجراهایی از «روزبه بمانی» و «گروه استاد اسدالهی» پی گرفته شد و در ادامه هم به مدت ۱۱ شب با اجراهای دیگری از «رضا یزدانی»، «گروه رستاک»، «حمید عسگری»، «مهدی یغمایی»، «حمید حامی»، «سینا سرلک»، «گروه لیان بوشهر» و... ادامه خواهد داشت.
باید در نظر داشت برنامه‌ای شاد موسیقی در بین ایرانیان، مخاطبان پرشور و گسترده‌ای دارد. بر این اساس شهرداری تهران می گوید کار هماهنگی و حمایت از هنرمندان و گروه‌های هنری‌ای را تقبل کرده که تلاش دارند در شرایطی دشوار و پر تشویش امروز مردمی که مجبورند در خانه بمانند، نوروز را شادتر سازند.
صدا و سیما مخالف کنسرت آنلاین بود؟
با این حال، «کنسرت با صندلی های خالی»، برخی حواشی هم داشت. شاید یکی از این حواشی، شایعه‌ای درباره مخالفت صدا و سیما و برخی دیگر از نهادها با نشان دادن آلات موسیقی در این کنسرتها بود. خبری جعلی که به سرعت تکذیب شد و نشان داد که نه تنها هیچ مخالفتی با برگزاری و پخش کنسرت‌های آنلاین نوروزخانه ۹۹ از سوی هیچ نهاد یا شخصیتی وجود ندارد، بلکه اتفاقا بیانگر بازخوردهای مثبت و تشویق کننده برای تداوم این برنامه بود.
برخی هم دست گرفتند چرا شهرداری باید برای اجراهای کم‌خرج و بدون بلیت فروشی، تا این حد خرج کند! این بحث در حالی مطرح شد که شهرداری تنها متقبل فراهم‌سازی امکان برگزاری این کنسرتها و پرداخت کمک‌هزینه‌های یک اجرای عمومی برای گروه‌های مختلف هنری شده است.
در شرایطی که عده ای تلاش دارند هزینه‌های هر اقدام اجتماعی و فرهنگی را بر دوش مردم بیندازد، به نظر می رسد اقدام شهرداری تهران در زمینه اجرا و پخش آنلاین رویدادهای هنری به صورت رایگان برای شهروندان، اقدامی است که توانسته روحیه میلیون‌ها ایرانی را شاد کرده و کنسرت با صندلی های خالی قرنطینه خانگی و خودخواسته شهروندان را در ایام نوروز قابل تحمل‌تر کند.
هزینه شادشدن مردم در خانه با کیست؟
سئوالی که اینجا مطرح می شود این است: «هزینه در خانه نگهداشتن و شاد شدن شهروندان در وضعیت هشدار یک بیماری همه گیر مرگبار» با کیست؟
ناگفته پیداست اگر این هزینه‌ها را دولت‌ها و نهادهای قدرتمند و سازمان‌های وابسته به آنها بپردازند، رضایتمندی مردم بیشتر و امکان ذخیره توانمندی آنها با سایر نارسایی های اقتصادی معمول در این شرایط، بیشتر خواهد شد، کما اینکه عموم کشورهایی که درگیر کرونا هستند خیلی بیشتر از دولت و نهادهای عمومی ما برای در خانه ماندن شهروندان و شادی آنها خرج می‌کنند.
مشخص است برای حفاظت از مردم در قرنطینه خانگی خودخواسته، نمی‌توان تنها با شعار و هشتگ «در خانه می‌مانیم» به هدف رسید.
اجرای این شعارها هم مانند همه شعارهای دیگر در کشور ما نیازمند کار جدی و صرف هزینه است و برگزاری کنسرت‌های آنلاین «نوروزخانه ۹۹» با حجم مخاطب میلیونی‌اش نشان داد که می‌تواند نمونه‌ای از این کارهای جدی و البته تاثیرگذار تلقی شود.
البته برخی از مخاطبان که امکان تماشای آنلاین این کنسرت ها را در سراسر ایران نیافتند، اعلام کردند در سایت‌هایی نظیر «تیوا»، «فیلم نت»، «ارمغان»، «هاشور»، «رسانه مهر»، «پویا رسانه»، «آی سینما»، «گپ‌فیلم»، «آپارات» و... موفق به استفاده از کنسرت ها نشده اند.
دلیل آن، استقبال گسترده و میلیونی مخاطبان از این کنسرت ها و احتمال بسیار زیاد، جواب ندادن پهنای باند اینترنت در کشور در روزگار قرنطینه است. شهرداری تهران می گوید در همان روزهای اول درباره این مسئله از طریق وزارت اطلاعات و فناوری ارتباطات پیگیری های لازم را انجام داده است.
معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران در روز دوم برگزاری این کنسرتها از وزارت ارتباطات درخواست افزایش پهنای باند اینترنت سراسری را کرد و همچنان پیگیر رفع این مشکل است و انتظار می رود در رویدادهای مشابه، زیرساختهای اینترنتی در کشور پاسخگوی استقبال گسترده مخاطبان آنلاین باشد.
از طرفی باید دانست که اجرای رویدادهای آنلاینی با این حجم از استقبال مخاطبان در کشور ما سابقه چندانی نداشته و طبیعی است مخاطبانی که نتوانسته اند کنسرتها را تماشا کنند، برای افزایش ظرفیت زیرساختهای اینترنتی کشور صبوری به خرج دهند.
ایده سرقتی و کنسرت آنلاین
در اسفندماه سال ۹۸ یعنی کمتر از یک ماه پیش، یکی از خوانندگان، کنسرت آنلاین خود را در برج میلاد برگزار کرد. او پس از آغاز به کار ویژه‌برنامه «کنسرت با صندلی خالی» توسط شهرداری تهران در فروردین ماه ۹۹، در توئیتر نوشت شهرداری ایده‌اش را سرقت کرده است.
معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در توئیتر پاسخ داد برنامه‌ریزی برای اجرای کنسرت آنلاین در «نوروزخانه ۹۹» پیش از اجرای آنلاین اسفند ۹۸ صورت گرفته بود و اجرای موفق آنلاین، شهرداری را برای عملیاتی کردن این برنامه مصمم‌تر کرد.
این دیالوگ البته دستمایه مانور برخی از منتقدان شهرداری شد، ولی سوای دعوای توئیتری درباره این ایده، جای پاسخ به این پرسش خالی است که تکلیف ایده کنسرت‌های آنلاینی که مدت‌ها پیش از این در مناطق مختلف جهان و توسط هنرمندان بنام و جهانی اجرا شده چیست؟
آیا هنرمندانی که در نقاط مختلف جهان پیش از برگزاری کنسرت آن خواننده در اسفندماه ۹۸ کنسرت آنلاین برگزار کرده‌اند می‌توانند این هنرمند را به «سرقت ایده» متهم کنند؟ نمونه‌های متعددی از این کنسرتها را با یک سرچ ساده در جستجوگر گوگل می‌توان پیدا کرد و در وضعیت موسوم به «عصر ارتباطات و رسانه» و «جهان آنلاین» و «دهکده جهانی» و... به نظر می‌رسد اظهار ادعای «ایده‌ی من» چندان پذیرفتنی نباشد.
آنچه مهم است ماندن مردم در خانه، رعایت شرایط قرنطینه خودخواسته و شاد شدن شهروندان با استقبال میلیونی مخاطبان از کنسرت آنلاین است. در این شرایط، بهتر است اگر کسی ایده‌ای برای شادی مردم در قرنطینه خانگی داشته باشد، ارائه دهد تا از تشویش و ناراحتی شهروندان هر اندازه که می شود، کم کند، همانطور که بسیاری از مردم، با انتشار فیلم های کوتاه از تجربیات شاد خود در قرنطینه خانگی، هموطنانشان را حتی برای دقایقی، به خنده واداشتند.