مشرق- فضایل روایی، احادیثی از پیامبر است که مدح یا فضلیتی برای امام علی(ع) بیان میکنند. برخی از این احادیث عبارتاند از:
۱. حدیث غدیر: خِطابهای است از پیامبر اسلام(ص) در غدیر خم که علی(ع) را مولای مسلمانان معرفی میکند. این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده و از دلایل شیعیان برای اثبات امامت و خلافت حضرت علی بهشمار میآید.
حدیث منزلت: روایتی است که جایگاه امام علی(ع) را نسبت به پیامبر اسلام(ص)، همانند جایگاه هارون نسبت به حضرت موسی معرفی میکند.
۲. حدیث مدینة العلم: حدیثی از پیامبر اسلام(ص) که در آن خود را شهر علم و علی(ع) را دروازه آن معرفی کرده است. کتاب الغدیر ۲۱ تن از محدثان سنی را نام برده که این حدیث را حسن یا صحیح دانستهاند.
۳. حدیث یومالدار: روایتی از پیامبر اکرم(ص) است که در آن از خویشاوندان خود خواست تا دعوتش را بپذیرند و ضمن آن به وصایت و خلافت علی بن ابیطالب(ع) تصریح کرد. متکلمان شیعه برای اثبات امامت حضرت علی(ع) به این حدیث استناد کردهاند.
4. حدیث وصایت: حدیثی از پیامبر اسلام (ص) است که در آن امام علی(ع) عنوان وصی و جانشین پیامبر معرفی شده است. شیعیان برای اثبات امامت امام علی به آن استناد میکنند.
5. حدیث ولایت: حدیثی از پیامبر(ص) است که حضرت علی را پس از خود ولیِّ مؤمنان معرفی میکند. این حدیث با عبارتهای مختلفی در منابع شیعه و سنی نقل شده است. شیعیان کلمه «ولیّ» را که در «عَلِیٌّ وَلِیُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ بَعْدِی» بهکار رفته، بهمعنای امام و سرپرست میدانند و بدین وسیله امامت و ولایت حضرت علی(ع) را اثبات میکنند.
6. حدیث طیر: روایتی در فضیلت حضرت علی(ع) است که بنابر محتوای آن، پیامبر(ص) قصد خوردن گوشت پرندهای بریان را داشت و از خدا خواست با بهترینِ خلق همغذا شود و با حضرت علی(ع) همغذا شد. این روایت در منابع شیعه و اهلسنت آمده است.
7. حدیث رایَت: حدیثی مشهور است از حضرت محمد(ص) درباره امام علی(ع) در غزوه خیبر که در آن آمده است: «فردا پرچم را به مردی خواهم داد که درِ خیبر را باز میکند، خدا و رسول را دوست دارد و خدا و رسول هم او را دوست دارند.
8. حدیث ثقلین: حدیث مشهوری از پیامبر(ص) درباره جایگاه قرآن و اهلبیت است. در این حدیث آمده است: «من در میان شما دو چیز باقی میگذارم که اگر آنها را دستاویز قرار دهید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و عترتم که اهلبیتم هستند.» این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.
9. حدیث کسا: حدیثی است در فضیلت پنج تن. طبق این حدیث که در منابع شیعه و سنی آمده است، پیامبر اسلام(ص) خاندانش را با پارچهای پشمین (کِساء) پوشاند و دعا کرد: «خدایا اینان اهلبیت من هستند. پلیدی را از آنها دور کن و آنها را پاک گردان.»
10. حدیث سفینه: حدیثی مشهور از پیامبر اسلام(ص) است که در آن اهل بیتِ(ع) خود را به کشتی نوح تشبیه کرده است که هر کس داخل آن شد، نجات مییابد و هر کس از آن جا ماند، غرق میشود. این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.
11. حدیث شجره: پیامبر(ص) فرمود: من و علی از یک درخت خلق شدهایم و سایر مردم از درختهای مختلف برخی مفسران آفرینش پیامبر(ص) و امام علی(ع) را از یک منشأ، دلیلی بر مساویبودن آن دو در وجوب اطاعت و ولایت دانستهاند.
12. حدیث لوح: از احادیث منقول از پیامبر اسلام (ص) برای اثبات امامت ائمه دوازدهگانه است که در آن نام جانشینان رسول خدا (ص)، از امام اول امام علی (ع) تا امام دوازدهم امام مهدی(ع) ذکر شده است.
13. حدیث حق: از احادیث مشهور پیامبر است که علی(ع) را معیار حق معرفی میکند. یکی از نقلهای آن اینگونه است: «علی با حق است و حق با علی و این دو هرگز از یکدیگر جدا نمیشوند تا بر سر حوض کوثر بر من وارد شوند.»
14. حدیث تشبیه: حدیثی است که در آن پیامبر(ص) علی(ع) را به دیگر پیامبران تشبیه کرده است. این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است
15. لا فَتَی إِلَّا عَلِی: این حدیث بهمعنای این است که جوانمردی جز علی وجود ندارد. برپایه منابع حدیثی و تاریخی، این حدیث را جبرئیل بهعلت فداکاری و شجاعت امام علی(ع) در جنگ اُحُد بیان کرده است. این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.
16. حدیث قسیم النار و الجنة: روایتی است از پیامبر اسلام(ص) که علی را تقسیمکننده بهشت و جهنم معرفی میکند. این حدیث در منابع شیعه و اهلسنت بهصورتهای مختلف و از راویان متعدد نقل شده است
17. روایت «ضربت علی در جنگ خندق از عبادت جن و انس برتر است»؛ و «هر کس علی را سب کند، مرا لعن کرده است»؛
18. روایت «هر کس علی را اذیت کند، مرا اذیت کرده است»؛
19. روایت «با دوستی علی است که مؤمن از منافق شناخته میشود»؛
20. روایت «علی از من و من از علیام»؛ «یاد علی عبادت است»؛
21. روایت «نگاه به علی عباده است»؛
22. حدیث خاصِف النَعل
23. حدیث مؤاخات (تو برادر منی).
24. القاب صِدِّیق اکبر و فاروق اعظم هم از فضایل امام علی بهشمار میآیند که در روایات بیان شده است.