ویروس کرونا و بحران جهانی متعاقب آن بسیاری از موزههای جهان را به تعطیلی کشاند و حالا این مکانهای ارزشمند برای تبادل فرهنگی با رعایت دستورالعملهای بهداشتی به تدریج در گوشه و کنار دنیا فعالیت خود را از سر میگیرند.
روز جهانی موزه که از سال ۱۹۷۷ جشن گرفته میشود امسال متفاوتتر از هر سال همزمان با ۱۸ می برگزار شد، چرا که بسیاری از موزههای سراسر جهان به دلیل شرایط خاص شیوع ویروس کرونا، این روزها تعطیل هستند.
موزههای کوچک و بزرگ به سبب تعطیلی در چند ماه اخیر ضررهای مالی فراوانی را تجربه کردهاند؛ به عنوان مثال موزه هنر متروپولیتن نیویورک از ضرر ۱۰۰ میلیون دلاری به سبب تعطیلی از تاریخ ۱۳ مارس تاکنون خبر داده است و بنا بر اعلام اتحادیه موزههای آمریکا، موزهها در سراسر این کشور روزانه حداقل ۳۳ میلیون دلار زیان میبینند.
این زیانهای مالی به اخراج شمار زیادی از نیروهای کار در موزهها انجامیده و برخی از موزه گالریهای کوچک چون موزه هنر معاصر ایندیاناپلیس برای همیشه و به صورت دائمی تعطیل شده است.
تعطیلی موزهها تنها منحصر به آمریکا نیست و بسیاری از موزهها و گالریها در سراسر دنیا نیز ناگزیر به بستن درهای خود به روی مخاطبان شدهاند. نمایشگاه «رافائل» که به مناسبت پانصدمین سالگرد تولد این هنرمند نامدار دوره رونسانس در شهر رم ایتالیا ترتیب داده شده بود و شامل ۲۰۰ شاهکار هنری از سراسر جهان بود روز ۸ مارس و تنها سه روز پس از افتتاح تعطیل شد.
با این وجود در بسیاری از موارد به سبب برنامه زمانی شلوغ و هزینههای اضافی بیمه و ... امکان به تاخیر انداختن نمایشگاهها میسر نیست و بسیاری از کیوریتورها (نمایشگاهگردانها) ماهها و حتی سالها برای برپایی نمایشگاههایی تلاش کردند که فقط یک بار فرصت آن فراهم شده است.
برخی از موزهها به تدریج در برخی از کشورهای اروپایی و آسیایی در حال بازگشایی هستند. از اواسط ماه مارس موزههای چین، آلمان، کره جنوبی و سوئیس بار دیگر میزبان مخاطبان خود هستند و البته اقدامات حفاظتی چون کنترل دمای بدن بازدیدکنندگان و رعایت فاصله اجتماعی را در دستور کار خود قرار دادهاند.
موزه مجموعه نقاشی ایالت باواریا در مونیخ برای هر یک از بازدیدکنندگان ۲۰ مترمربع فضای نمایشگاهی در نظر گرفته تا از شیوع احتمالی ویروس کرونا جلوگیری کند. موزههای چین نیز پیش از پذیرش افراد، کدهای سلامتی آنها را چک میکند که شامل اطلاعات کامل سلامتی و سابقه سفرهای اخیر آنهاست.
موزه «وست باند» یا «لانگ» که در شهر شانگهای چین واقع شده نیز از ماه مارس درهای خود را به روی عموم مردم باز کرده است. این نمایشگاه که با همکاری مرکز هنری پمپیدو فرانسه برگزار میشود میزبان صدها اثر هنری اروپایی است. «The Power Station of Art» در شانگهای به عنوان اولین موزه دولتی هنر معاصر در چین هم فعالیت خود را از ۱۳ مارس و پس از هفت هفته تعطیلی آغاز کرده و میزبان آثاری از هنرمندان چینی و بینالمللی است.
موزه هنر مدرن و معاصر کره جنوبی که در سئول واقع شده نیز از اواخر ماه مارس مجددا فعال شده و اخیرا هم مجموعهای از هنر کرهای اوایل قرن بیستم را به نمایش گذاشته است.
موزههای هنگکنگ نیز برای جلوگیری از ازدحام جمعیت بازه زمانی دوساعته برای بازدیدکنندگان درنظر گرفتهاند. تاکنون ۱۳ موزه شامل موزه میراث شهر، موزه تاریخ و موزه هنر هنگکنگ بازگشایی شدهاند.
موزه هنر معاصر مستقل «UCCA» در پکن هم قرار است از ۲۱ می با برگزاری یک نمایشگاه جدید با موضوع بحران و اضطرار فعالیت خود را مجددا آغاز کند.
در آلمان نیز موزه گالری هنر مدرن برلین از تاریخ ۴ می و بر اساس قوانین و دستورنامههای بهداشتی دولت آلمان آغاز به کار کرده است. استفاده از ماسک برای همه بازدیدکنندگان از این موزه اجباری است.
همچنین موزه ملی هنرهای معاصر در رم ایتالیا امروز و همزمان با روز جهانی موزهها پس از یک وقفه فعالیت خود را از سر گرفت. این یکی از اولین موزههایی است که در ایتالیا بازگشایی میشود و انتظار میرود موزههای بزرگ دیگری نیز به تدریج در این کشور بازگشایی شوند.
موسسه «جاکومتی» در پاریس هم یکی از مکانهای مهمی است که تاکنون در این شهر بازگشایی شده است و در هر ۱۰ دقیقه تنها ۱۰ نفر میتوانند وارد موزه شوند. این موزه هماکنون نمایشگاهی با عنوان «در جستوجوی آثار گمشده» درباره آثار کمتر شناختهشده «آلبرتو جاکومتی» هنرمند نامدار ایتالیایی برپا کرده است.
موزه هنرهای زیبای «Old Masters» در بروکسل بلژیک و موزه هنری «Brandhorst» در مونیخ آلمان نیز از فردا (۱۹ می) مجددا کار خود را پی خواهند گرفت.