«امروز یکم خرداد ۱۳۹۹، شوش بخش شاوور، روستای بیت مشحوت؛ هنوز هر شب حفاران غیرمجاز این زمینها را حفاری میکنند. حتی زمینی که یکی از کشاورزان هر سال به آن تعرض کرده و گندم کشت میکند.»
این جملهها را یکی از فعالان میراثی در روستای بیت مشحوت در فیلمی که خودش یکم خرداد از این منطقه تکه پارهشده ثبت کرده، بیان میکند؛ محوطهای که حفاران غیرمجازش حتی در روز به آن رفت و آمد داشتند و بیمحابا زمین را شخم میزدند، بدون هیچ ترس و واهمه از مسئولان میراثی که میگویند مدتهاست حواسشان به این محوطه تاریخی و دیگر روستاهای اطراف شوشِ باستانی هست!
با وجود انتشار تصاویر و فیلمی که نشان میدهد در آخرین کاوشِ غیرمجازِ همین چند روز قبل در منطقه تاریخی بیت مشحوت، علاوه بر حفر چاههای عمیق در منطقه، تعدادی کوزه و سفال نیز به دست آمدهاند، مسئولان میراث فرهنگی که از یکی دو ماه گذشته متوجه فاجعه در این منطقه شدهاند، از همان زمان هرچه حفاری غیرمجاز انجامشده را به دورههای گذشته مربوط دانسته و خود را از فاجعهای که هنوز هم در حال رخ دادن است، مبرا کردهاند.
محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - در روز جهانی موزه و آغاز هفته میراث فرهنگی درباره آخرین وضعیت بیت مشحوت، مگرنات و تپه سیاه در شوش باستانی توضیح میدهد.
او میگوید: در گذشته حفاریهایی در بیت مشحوت انجام شده، که به محضِ مطلع شدن میراث فرهنگی استان، نیروی انتظامی و یگان حفاظت پیگیریهای خود را آغاز کرده و از نیروهای محلی برای جلوگیری از بیشتر شدن این فاجعه استفاده کردند. اما نکته مهم این است که اکنون هیچ اتفاقی نیفتاده و همه از گذشته بوده است، چون آنجا مدیریت میشود.
وی با تاکید بر لزوم سرکشیهای منظم توسط نیروهای محلی و نیروی انتظامی از منطقه، بیان میکند: تا قبل از اینکه به عنوان مدیر پایگاه میراث جهانی چغازنبیل به این محوطه تاریخی بروم، هر هفته گزارشی از چند کاوش غیرمجاز به دستمان میرسید، اما از زمانِ حضورم به آن منطقه، این کاوشها تقریبا تمام شدند، یعنی تا وقتی که مدیریت منسجم در یک محوطه نباشد، از این دست اتفاقات زیاد رخ میدهد، هرچند نباید فراموش کرد خوزستان منطقهای بسیار گسترده است و میراث فرهنگی برای حفاظت هیچ راهی جز مشارکت مردم ندارد.
او انتصابِ میراثبانان افتخاری را یکی از راهکارها میداند و ادامه میدهد: در آن زمان عملا در چغازنبیل نیروی یگان حفاظتی نبود، بنابراین با شناسایی افراد دلسوز و آموزش به آنها، هنوز از آن منطقه به درستی حفاظت میشود.
طالبیان با تاکید بر اینکه حفاظت از هر محوطه تاریخی در هر نقطه کشور فرمول خاص خود را دارد، میافزاید: با این وجود مشارکت مهم رسانهای و مردمی مهمترین نقش را در حفاظت از آثار و محوطههای تاریخی دارد.
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی حتی از دستگیری چند نفر مرتبط با این پرونده توسط یگان حفاظت میراث فرهنگی خبر میدهد.