تنبلی آن هم از نوع اجتماعی یکی از معضلاتی است که با ورود کرونا بیش از پیش خود را نشان داده است، معضلی که اگرچه به عنوان یک رفتار اجتماعی متأثر از عوامل بسیاری است، امّا این روز‌ها چهره متفاوتی به خود گرفته و اقشار و مشاغل مختلفی را نیز در بر گرفته است.

موضوعی که در این میان بسیاری از کارشناسان حوزه‌های مختلف را نگران کرده است، نهادینه شدن این معضل اجتماعی است، به طوری که اغلب آن‌ها اذعان می‌کنند اگر روند تنبلی اجتماعی ادامه پیدا کند، می‌تواند پیامد‌های منفی فراوانی را برای جامعه به همراه داشته باشد.

" ادوانس بلس" نویسنده‌ کتاب " روانشناسی تنبلی" تنبلی را معادل به تعویق انداختن کار‌ها می‌داند، بدین معنی که تنبلی به تعویق انداختن کاری است که از انجام آن در حال حاضر مطلع هستیم، امّا آن را به زمان آینده موکول می‌کنیم.

نکته حائز اهمیت این است که با نفوذ تنبلی در جامعه و گسترده‌تر شدن آن، اغلب افراد یاد می‌گیرند که تمامی امور و مناسبات اجتماعی را به هر دلیل موجه و غیر موجهی به زمان آینده نزدیک یا دور موکول کنند و از فرصت حال، بهره کافی را نبرند و حتی در تصمیم گیری برخی از امور مهم نیز بی تفاوت باشند تا جایی که تمامی مسئولیت‌ها را از دوش خود سر باز می‌زنند و به دیگران می‌سپارند.

مهرداد ثابت، روانشناس، اظهار کرد: تنبلی اجتماعی، محصول تنبلی افراد جامعه و نتیجه کار آن‌هاست، بدین معنا که در سطح جامعه می‌توان افراد بی عمل و لذت طلب را به وضوح مشاهده کرد که از نشانه‌های آن می‌توان به پایین بودن سطح بهره وری اداری، اقبال نداشتن به کار طولانی مدت و سخت اشاره کرد.

وی بیان کرد: بُعد دیگری از تنبلی اجتماعی وجود دارد که افراد در سطح فردی رفتار نسبتا مطلوبی دارند، امّا این رفتار در سطح جمعی به نتیجه مطلوب منتج نمی‌شود که دلیل آن، ناهماهنگی در سطح نهاد‌های اجتماعی است.

این روانشناس با ذکر مثالی تصریح کرد: مثلا هدف تلویزیون از پخش برنامه‌های جذاب و آگهی‌های طولانی مدت خوش ساخت، جذب مخاطب و کسب درآمد است که این اهداف، علاوه بر نکات مثبت، نتایج منفی را نیز به همراه دارد، چرا که مخاطب خردسال و نوجوان به جای انجام تکالیف خود به تماشای تلویزیون جذب می‌شوند که محصول تداوم این روند، موفق نبودن و نشدن نظام آموزشی است.

ثابت از زیاد بودن میزان تعطیلات به عنوان نوعی از تنبلی در جامعه یاد کرد و گفت: تعطیلات رسمی در کشور پدیده‌ای است که وقفه‌های زیان آوری در فرآیند کار و تحصیل افراد ایجاد می‌کند که نتیجه آن، پایین آمدن بهره وری یا عادت به کار است که نه تنها برای فرد بلکه برای جامعه پیامد‌های منفی به همراه دارد.

وی ادامه داد: بحران کرونا صرفا یک پدیده پزشکی نیست و علاوه بر درد، غصه، فقر و مرگ، یادآوری کننده بحران‌های دیگری چون اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی و فرهنگی است که اگر افراد جامعه از این روز‌ها به خوبی درس نگیرند، خیلی زود دیر می‌شود.

این روانشناس تأکید کرد: کرونا به عنوان یکی از معضلات همه گیر در دنیا تأثیر مستقیمی بر روی سبک زندگی افراد و جوامع دارد و باعث به وجود آمدن اختلال‌های اجتماعی فراوانی می‌شود که تنبلی اجتماعی یکی از ده‌ها تأثیرات منفی اجتماعی ناشی از این ویروس است.

ثابت از استرس و اضطراب و تأثیرات منفی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی ناشی از کرونا یاد کرده و این ویروس را عمده دلیل اغلب نگرانی‌های تنبلی اجتماعی عنوان کرد و هشدار داد که حالت پیش رونده آن تهدیدی جدی برای جامعه و افراد است.

وی تصریح کرد: در این مدت شیوع کرونا، اغلب مشاغل تعطیل شدند، ساعات کاری بسیاری از افراد تغییر کرد، میزان تعطیلات در مقایسه با قبل از کرونا افزایش یافت، آموزش‌های مقاطع تحصیلی و دانشگاهی شکل جدیدی به خود گرفتند و به صورت آنلاین برگزار شدند که همه این‌ها تنها برخی از دلایل تنبلی اجتماعی و بهره وری کم در جامعه هستند.

این روانشناس با اشاره به برخی از پیامد‌های منفی ناشی از تنبلی اجتماعی تأکید کرد: اضافه وزن، کم تحرکی، تمایل نداشتن به آموزش‌های مجازی، افزایش میزان بالای تماشای تلویزیون به جای انجام کار‌های فرهنگی و کتابخوانی و... تنها برخی از نتایج منفی است که کرونا و تنبلی اجتماعی ناشی از آن، در این مدت چند ماهه برای جامعه به همراه داشته و با وجود اهمیت موضوع, امّا تاکنون هیچ گونه مداخله روانشناختی یا جامعه شناختی مستقیمی درباره آن انجام نشده است و اگر این روند به همین صورت ادامه یابد، به زودی بحران دیگری برای جامعه و افراد رقم خواهد خورد که تا پیش از وقوع این اتفاق مستلزم توجه و نظارت کافی بود.