سریع‌ترین واکسنی که تا به حال تولید شده، واکسن اوریون بود که تولید آن چهار سال طول کشید.
واکسن کرونا احتمالا یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های امروز بشر است. سیاستمداران روز‌به‌روز بیشتر نگران چشم‌انداز ایمن ساختن بدن انسان در مقابل ویروس کرونا می‌شوند و برای این نگرانی محق هستند؛ دست یافتن به واکسن کرونا چندان ساده نیست. دشوار است که میزان اهمیت یافتن واکسن کرونا را توضیح دهیم. واکسن کرونا سریع‌ترین راه برای بازگشت به زندگی عادی است.
به همین دلیل است که مت هنکاک وزیر بهداشت بریتانیا می‌گوید، بریتانیا تمام تمرکز خود را بر این موضوع گذاشته است. اما در حالی که همه به سختی در پی یافتن واکسن کرونا هستند و شرکت‌های داروسازی همین حالا هم قراردادهای خود را بسته‌اند- دانشگاه آکسفورد 10 هزار داوطلب تازه برای فاز دوم آزمایش واکسن کرونا به کار گرفته- مسئولان در روزهای گذشته محتاط‌تر شده‌اند.
چرا فرایند پیدا کردن واکسن کرونا ممکن است با شکست مواجه شود؟
در اوایل این هفته جاناتان ون تم جمله‌ای بر زبان راند که هیچ‌کسی نمی‌خواست بشنود: «نمی‌توانیم مطمئن باشیم که به واکسن دسترسی پیدا می‌کنیم.» اما او حق داشت که با احتیاط راجع به یافتن واکسن کرونا صحبت کند.
واکسن‌ها در بخش علمی ساده هستند، اما در عمل نه. واکسن ایده‌آل انسان را در مقابل ابتلا به بیماری محافظت می‌کند، از شیوع آن جلوگیری می‌کند و این کار را بدون آسیب رساندن انجام می‌دهد، اما با نگاهی به تاریخچه واکسن‌ها درمی‌یابیم که دستیابی به هیچ‌کدام از این موارد ساده نیست.
بیش از 30 سال از تحقیق دانشمندان روی ویروس HIV که موجب ابتلا به بیماری ایدز می‌شود می‌گذرد و ما هنوز واکسنی برای این بیماری نداریم. تب دانگ در سال 1943 شناسایی شد، اما واکسن آن همین سال گذشته تایید شد و حتی همان زمان هم در بین برخی از بیماران عفونت را تشدید کرد.
سریع‌ترین واکسنی که تا به حال تولید شده، واکسن اوریون بود که تولید آن چهار سال طول کشید.
دانشمندان پیش از این هم روی ویروس‌های کرونا کار کرده‌اند و نباید از پایه تحقیقات را شروع کنند. 2 ویروس کرونا به نام‌های سارس و مرس قبلاً در دنیا شیوع پیدا کرده است و محققان به دنبال واکسنی برای هر دوی آنها بودند، اما هیچ‌کدام مجوز نگرفت. بخشی ازاین اتفاق به این دلیل است که سارس کم‌اثر شد و مرس هم فقط در خاورمیانه گسترش پیدا کرد.
درس‌هایی را که دانشمندان از تحقیق روی واکسن این 2 ویروس آموخته‌اند را می‌توان برای یافتن واکسن ویروس کووید-19 به کار برد، اما هنوز چیزهای زیادی است که باید در مورد این ویروس بدانیم.
ویروس کرونا ایمنی طولانی مدت را برای بدن ایجاد می‌کند؟
نگرانی عمده ای که وجود دارد این است که به نظر نمی‌رسد ویروس کرونا ایمنی طولانی مدت را برای بدن ایجاد کند. یک چهارم سرماخوردگی‌های عادی در اثر نوعی از ویروس کرونا به وجود می‌آیند اما ایمنی که ایجاد می‌شود انقدر سریع از بین می‌رود که مردم سال بعد هم دوباره به ویروس مبتلا می‌شوند.
محققان در دانشگاه آکسفورد اخیراً با آنالیز خون بدن بهبودیافتگان کرونا دریافته‌اند که میزان پادتنی که برای ایمنی طولانی‌مدت بدن در مقابل یک ویروس لازم است در ماه نخست بیماری به شدت بالا می‌رود، اما بعد دوباره کم می‌شود.
هفته گذشته محققان در دانشگاه راکفلر نیویورک پی بردند که بیشتر بیمارانی که در خانه درمان شده‌اند و به بیمارستان نرفته‌اند، در بدن‌شان پادتن‌های بسیار کمی داشته‌اند.
استنلی پرلمن، یکی از کسانی که در دانشگاه ایوا روی واکسن کرونا تحقیق می‌کند، می‌گوید: «چالش اصلی دقیقاً همین موضوع است. اگر آلوده شدن به ویروس شما را در مقابل بیماری ایمن نمی‌کند، مگر در مواردی که ابتلا بسیار شدید است، پس واکسن چه فایده‌ای خواهد داشت؟ شاید کمی وضع را بهتر کند، اما دقیقاً نمی‌دانیم.»
اگر واکسن تنها برای یک سال بدن را در مقابل ویروس ایمن کند به این معناست که ویروس برای مدتی طولانی با ما خواهد بود.
ثبات ژنتیکی ویروس‌ها هم مهم است. برخی ویروس‌ها مانند آنفلوانزا آن‌قدر سریع جهش پیدا می‌کنند که دانشمندان باید هر سال برای این بیماری واکسن را به‌روز کنند.
تغییرات سریع ویروس HIV یکی از مهم‌ترین دلایلی است که توضیح می‌دهد چرا ما هنوز واکسنی برای این بیماری نداریم.
ویروس کرونا تا به حال با ثبات جلوه کرده، اما در حال جهش یافتن است. این اتفاق برای همه ویروس‌ها می‌افتد.
تغییراتی در بخش پروتئین ویروس به نام اسپایک دیده شده است. اگر پروتئین اسپایک به سرعت تغییر کند، پادتنی که واکسن تولید کرده ممکن است خاصیت خود را از دست بدهد و مانع ابتلا نشود.
در عین حال سلامت افراد باید تضمین شود. در حال حاضر بیش از صد واکسن برای ویروس کرونا تحت بررسی است که البته در فرایند یافتن واکسن، بی‌خطر بودن آن باید در اولویت باشد؛ برعکس داروهای آزمایشی، واکسن به میلیاردها انسان سالم داده خواهد شد، به همین دلیل دانشمندان باید عوارض جانبی واکسن‌ها را با دقت بررسی کنند.
قرار است چطور با ویروس زندگی کنیم؟
مردم باید خود را با شرایط تطبیق دهند. زندگی تغییر خواهد کرد. محققان باید در مورد شیوع بیماری‌های واگیردار تحقیق کنند. مردم هم باید نقش خود را بازی کنند. باید به شستن دست‌ها، حفظ فاصله اجتماعی و اجتناب از تجمع در فضاهای بسته ادامه دهند. آزمایش دارو از واکسن کم‌خطرتر است، به همین دلیل ممکن است زودتر از واکسن به دارویی برای کاهش عواقب بیماری دست پیدا کنیم. درمان بیماری دست‌کم آمار مرگ‌ومیر را پایین خواهد آورد.
دیوید هایمن، یکی از محققان سازمان بهداشت جهانی، می‌گوید: «ما سرنوشت این ویروس را نمی‌دانیم. آیا پس از پاندمی اول باز هم به چرخش ادامه خواهد داد؟ یا مثل برخی از پاندمی‌های گذشته پس از موج اول ضعیف خواهد شد یا از بین خواهد رفت؟ ما هنوز نمی‌دانیم.»