سلحشوری می‌گوید هرگز از اینکه بخواهد مسائل و مشکلات زنان را فریاد بزند و روی آن پافشاری کند نهراسیده؛ هرچند این همین نهراسیدن، مواقعی فشارها را بر او بیشتر کرده است.
او را به صریح‌اللهجه بودنش می‌شناسند؛ از همان خرداد سال ۹۴ که به همراه دیگر اعضای لیست امید وارد بهارستان شد تا همین چند روز پیش که زنگ جلسه آخر مجلس دهم به صدا درآمد، او یکی از پرکارترین نمایندگان مجلس بود که همین صریح‌اللهجه بودنش بارها کار دستش داد.
پروانه سلحشوری یکی از ۱۷ زنی بود که به مجلس دهم راه یافتند و توانستند در ۴ سال گذشته مسائل و خلاء‌های قانونی درباره زنان را برای اولین بار مطرح کنند؛ از طرح افزایش مجازات اسیدپاشی تا ورود زنان به ورزشگاه، اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی و طرح ممنوعیت ازدواج کودکان زیر ۱۳ سال موسوم به طرح کودک‌همسری. بعضی از این موضوعات به نتیجه رسیدند و بعضی‌هایشان آنطور که خود سلحشوری می‌گوید، خط قرمز قلمداد شده و از دور خارج شدند؛ «خیلی از طرح‌هایمان عقیم ماندند، یکی به این دلیل که طرح‌هایی را که زنان ارائه می‌دادند در دستور کار قرار نمی‌دادند و دیگر اینکه متاسفانه مقوله زنان و مشکلات آنها یک خط قرمز است و خیلی از مسائل و مشکلات مربوط به زنان طرح نمی‌شود. ترکیب مردانه مجلس اجازه اینکه طرح‌های زنانه هم بتوانند به تصویب برسند، نمی‌دهد. به نظرم مهم‌ترین معضل زنان خط قرمز بودنشان است.»
او می‌گوید هرگز از اینکه بخواهد مسائل و مشکلات زنان را فریاد بزند و روی آن پافشاری کند نهراسیده؛ هرچند این همین نهراسیدن، مواقعی فشارها را بر او بیشتر کرده است؛ «این اواخر وضعیت من به گونه‌ای شده بود که حتی من حس می‌کردم بعضی از همکارانم که زن هستند نیز اکراه دارند که با من همراه باشند و حرف بزنند، پیش خودشان فکر می‌کردند شاید عکسی از آنها گرفته شود و بعدا بشود مدرک جرم. حتی در تایید صلاحیت‌ها برخی از همکاران فکر می‌کردند حرف زدن با من ممکن است برایشان یکسری تبعات را در پی داشته باشد.»
سلحشوری معتقد است برای خیلی از افراد سخت است که ببینند یک زن در بین نمایندگان شاخص مجلس قرار می‌گیرد و دلیل به نتیجه رسیدن بسیاری از موضوعات زنانه در مجلس را کم بودن قدرت چانه‌زنی نمایندگان زن و رویکرد مردسالارانه حاکم بر مجلس می‌داند.
او می‌گوید نگرانی‌ها درباره تغییر رویکرد زنان نماینده در مجلس یازدهم نسبت به مسائل زنان جدی است و امیدوار است مسائل زنان در این مجلس فراموش نشود.
او در پایان روزی را که سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تبدیل شده، یکی از بهترین روزهای نمایندگیش می‌داند و می‌گوید بگذارید فعلا تلخی‌ها پشت در صحن مجلس، فراکسیون زنان و... باقی بماند؛ «با لبخند می‌خواهم با مجلس وداع کنم.»
متن گفت‌وگوی با پروانه سلحشوری را در زیر می‌خوانید.
خانم سلحشوری، شما یکی از پرکارترین نمایندگان زن در مجلس دهم بودید. طرحها و لوایح زیادی را در زمینه زنان پیگیری کردید، فکر می‌کنید شما به همراه دیگر نمایندگان زن، توانستید مجلس متفاوتی را در موضوعات مربوط به زنان رقم بزنید؟
فکر میکنم ما از نظر رقم زدن مجلسی متفاوت با مجالس پیشین موفق بودیم. ما حداقل می‌توانیم متفاوت‌ترین نمایندگان ادوار مجلس لقب بگیریم. اقدامات مختلفی در این مجلس صورت گرفت و نوعی همدلی بین همکاران در حوزه زنان وجود داشت. به‌طوریکه ممکن بود اختلاف نظرهای سیاسی و جناحی بین نمایندگان زن مجلس به‌وجود بیاید ولی وقتی موضوع به مسائل زنان میرسید، همه زنان مجلس با یکدیگر هنگام رای گیری همدل بودند و البته طرح موضوعات متفاوت توانست مجلس متفاوتی را رقم بزند.
فکر می‌کنید علاوه بر این همدلی در مسائل مربوط به زنان تاثیرگذار بودید؟
ممکن است، من نوعی در درون مجلس خیلی از خودم تعریف کنم، اما من قائل به یک ناظر بیرونی بی‌طرف برای سنجیدن عملکرد هستم. خیلی‌ها من را یکی از پرکارترین نمایندگان مجلس می‌دانند اما در عین حال روزانه علیه من در کانال‌هایی که متعلق به گروه‌های اصولگرا است تخریب صورت می‌گیرد. با اینکه این همه کار در مجلس دهم انجام شده است اما در نهایت می‌گویند ما در این چهار سال کاری انجام نداده‌ایم و به درد مردم نخورده‌ایم.
اما ناظر بی‌طرف می‌تواند قضاوت کند که واقعا عملکرد ما نسبت به سایر زنان ادوار چگونه بوده است. ما معمولا یکسری بروشور عملکرد داریم، من خودم بروشور مجلس نهم را دارم و فقط یک بروشور است و بیشتر آن هم درباره لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان طرحها و لوایح عمومی است. همین لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در زمان مجلس دهم تصویب شده است. ما در سال اول و سال دوم در یک کتابچه، گزارش عملکردمان را ارائه دادیم و سعی کردیم بدون هیچگونه تعارفی، عملکردمان را چه خوب و چه بد برای مردم ارائه دهیم تا قضاوت برعهده خود مردم باشد. ولی گروه‌های مقابل تخریب ما را همچنان ادامه دادند.
من فکر میکنم در دوره نهم هیچگونه قانون گذاری جدیدی در زمینه زنان وجود نداشته است؛ یعنی کاری که آنها به طور اختصاصی ارائه داده باشند، وجود ندارد. مثلا مواردی در قانون مجازات اسلامی یا قانون حمایت از خانواده را مورد بررسی قرار داده‌اند. این در حالیست که در تبلیغات انتخاباتیشان، به طرفدارانشان گفته بودند یک صفحه بیاورید که فعالیت فراکسیون زنان مجلس دهم را نشان دهد، در حالی که ما اقداماتمان را در چندین کتاب ارائه داده بودیم و این نشان می‌دهد که آنها نسبت به وضعیت ما و فعالیت‌های ما آگاهی نداشتند. من اقدامات انجام شده مربوط به خودم را در کانال تلگرام می‌گذارم تا مردم با اقدامات و عملکردهای ما آشنا شوند. فکر میکنم وقتی بعضی از مردم از من رضایت داشته‌اند و در بعضی نظر سنجی‌ها دیده شده است، یعنی به نوعی عملکرد مرا مورد تایید قرار داده‌اند.
شما خودتان هم اشاره کردید که حملات گسترده‌ای به شما و تمام همکاران زنتان شده و گفته‌اند کاری انجام نداده‌اید. بخشی از این حملات بخاطر مواضع سیاسی‌تان هم بوده است. با توجه به تمام این فشارها همچنان سر مواضعتان هستید؟ فکر می‌کنید اگر دوباره در انتخابات ثبت نام کرده بودید و وارد مجلس می‌شدید همین مواضع را داشتید؟
قطعا اگر دوباره وارد مجلس می‌شدم به همین صورت به ادامه کارم می‌پرداختم. وقتی من به بسیاری از موارد ایراد وارد کردم، همکارانم بطور جدی همراه با ماجرا نشدند اما با وجود رد صلاحیت‌ها خیلی برای کارآمد کردن مجلس وارد شدند. ۹۰ نفر از ما رد صلاحیت شدند، ۴۰ نفر از ما نیز ثبت نام نکردند، رقمی حدود صد و سی نفر می‌شود که تقریبا می‌شود حدود ۴۰ درصد از اعضای مجلس. این درحالی است که ما برای دور دهم که وارد مجلس شدیم حدود ۱۰۰ نماینده از مجلس نهم باقی مانده بود، این در حالیست که در حال حاضر تنها ۵۰ نماینده از مجلس دهم دوباره رای آورده است.
از نظر شخص شما مهم‌ترین کاری که در زمینه زنان در مجلس دهم انجام گرفت، کدام کار بود؟
ما سعی کردیم صدای زنانی باشیم که صدایشان هرگز از دستگاه‌های حقوقی، حکومتی و نظارتی شنیده نشد. مطالباتی ماند ورزشگاه رفتن زنان، زنان زندانی سیاسی و موارد دیگر از موضوعات خوبی بود که آنها را پیگیری کردیم. ما به جای اینکه بگوییم زنان باید در خانه بنشینند چون اولویت اشتغال با مردان است، صدای زنان و جوانان شدیم و به مطالبات آنها پاسخ دادیم.
من فکر میکنم نوع نگاه جدیدی که ما هم به مقوله جوانان، هم به مقوله زنان و هم به تمام مسائل فرهنگی داشتیم، یکی از بارزترین تفاوت‌هایی است که این مجلس با مجالس قبل داشته است و هرگز از این موضوع که بخواهیم مسائل و مشکلات زنان را فریاد بزنیم و بازگو کنیم و روی آن پافشاری کنیم، نهراسیدیم.
این پافشاری درباره مسائل زنان خیلی کار داشت، هرچند مراجع قانونی نگذاشتند ما لایحه افزایش حداقل سن ازدواج را به تصویب برسانیم اما کارهای خوب دیگری انجام شد. مثلا بودجه خاصی که برای ورزش زنان درنظر گرفتیم یا قانون تشدید مجازات اسید پاشی، بحث اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و مردان خارجی که بحث خیلی جدی و مهمی بود. تمام این موارد در این مجلس اصلاح شد و برای ما دستاورد بزرگی به حساب می‌آید.
لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان نیز بود. اما بارزترین نکته این بود که ما برای انعکاس صدای زنان در جامعه و بهبود وضعیت زنان بسیار تلاش کردیم.
لایحه تامین امنیت زنان یکی از لوایح زنانه‌ای بود که بعد از سال‌ها فراز و نشیب به مجلس دهم نرسید. شما بارها تاکید کردید که اگر این لایحه به مجلس بیاید فورا بررسی می‌شود اما این اتفاق نیفتاد. چرا این لایحه اینقدر با موانع روبرو شد؟
بهتر است لایحه تامین امنیت زنان را به مجلس آینده هم ندهند، اگر من جای خانم دکتر ابتکار بودم اساسا آن لایحه را تحویل مجلس یازدهم نمی‌دادم. چون معلوم نیست چه چیزی از آب در بیاید. با این وضعیت مجلس یازدهم، اگر این لایحه علیه زنان نباشد قطعا به نفعشان هم نخواهد بود. به عبارتی فکر میکنم رساندن این لایحه به مجلس یازدهم یک ریسک بزرگ است. اما مهم‌ترین لایحه‌ای که به مجلس دهم نرسید همین لایجه تامین امنیت زنان بود و ما هم از ابتدا می‌دانستیم که نمی‌گذارند این لایحه در زمان مجلس دهم تصویب شود، شورای نگهبان هم نمی‌توانست برای تصویب آن بهانه بیاورد. من معتقدم خیلی از طرح‌هایمان عقیم ماندند، یکی به این دلیل که طرح‌هایی را که زنان ارائه می‌دادند در دستور کار قرار نمی‌دادند و دیگر اینکه متاسفانه مقوله زنان و مشکلات آنها یک خط قرمز است و خیلی از مسائل و مشکلات مربوط به زنان طرح نمی‌شود. می‌دانید کلا چرا این لایحه طول کشید؟ چون جرم‌انگارانه بود و بخش‌هایی که به این قضیه مربوط می‌شد باید می‌رفت قوه قضاییه و چون قسمت‌هایی از این طرح جرم‌انگارانه بود همه‌اش به قوه قضاییه فرستاده شد و کار تا اینجا طول کشید.
کدام طرحها و لوایح دیگر زنانه را که مانند این لایحه روی زمین ماندند و به نتیجه نرسیدند، مهم می‌دانید؟
بحث کودک‌همسری به مجلس رسید ولی بحث گذرنامه یا قیمومیت که بحث ولایت بچه را مطرح می‌کرد دو طرح مهمی بود که متاسفانه اصلا در دستور کار قرار نگرفت حتی چند روز پیش هم مجددا تلاش کردیم تا در دستور کار قرار بگیرد اما این اتفاق نیفتاد.
وقتی ما باید تلاش کنیم تا عدالت در یک مجلس برقرار باشد به همین دلیل است که ترکیب مردانه مجلس اجازه اینکه طرح‌های زنانه هم بتوانند به تصویب برسند نمی‌دهد و در تلاش‌هایی که در این دوره انجام دادیم این مورد مشهود است. به جز اتفاقاتی که در دوره کمیسیون تلفیق برنامه در مورد زنان رخ داد که آنها هم توسط خود من در کمیسیون تلفیق ارائه و رای گرفته شد و بعدا با همکاری سایر زنان فراکسیون در صحن رای انها را گرفتیم. بنابراین بعد از آن تلاش‌های ما خیلی کم اثر بود یعنی با اینکه تلاش‌های فراوانی انجام می‌دادیم اما خیلی از آنها بی‌نتیجه ماند.
طرح اسید پاشی هم خیلی طرح خوبی بود و خانم حسینی هم واقعا در جهت به ثمر نشاندن آن طرح همت کردند و به نتیجه هم رسید. ما یک طرح اعمال تبعیض مثبت برای سهمیه دادن به زن‌ها در مجلس داشتیم که متاسفانه نتوانستیم آن را هم به ثمر برسانیم و همکاران مرد خودمان در مجلس به آن رای ندادند.
به گفته شما ترکیب مردانه مجلس اجازه و مهلت این را نمی‌دهد که طرحها و موضوعات زنانه آنطور که باید و شاید به نتیجه برسند. شما برخورد کل مردان مجلس مورد نظرتان است یا هیئت رئیسه مجلس؟
به نظر من این کار بیشتر مربوط به هیئت رئیسه است؛ چون هیئت رئیسه، موضوعات را در دستور قرار می‌دهد. البته در رای گیری هم زمانی که بحث اعمال تبعیض مثبت پیش می‌آید، بسیاری از آقایان به آن رای نمی‌دهند یا در کمیسیون زمانی که بحث سن ازدواج مطرح می‌شود، رای نمی‌آورد و همکاری لازم از جانب کمیسیون تماما مردانه انجام نمی‌شود.
به نظرتان بیشتر نفع شخصی در میان است که با طرح‌های زنانه مخالفت می‌کنند؟ یا همان رویکرد مردسالارانه در روند قانونگذاری ما این موضوع را ایجاد می‌کند؟
به نظر من ترکیبی از هر دو موضوع است و نکته دیگر اینکه قدرت چانه‌زنی ما زیاد نبود. ما ۱۷ زن بودیم و همکاری‌های لازم با ما نمی‌شد. خیلی سخت با ما همکاری می‌شد. در واقع رویکرد مردسالارانه حاکم بر مجلس باعث می‌شد تا اولویت‌های زنان جدی انگاشته نشود و فکر کنند که مسئله ما جدی نیست و از سرِ درد آنها را بیان نمی‌کنیم. وقتی آن را جدی نمی‌دیدند، خیلی راه را برای وارد شدن آن طرحها باز نمی‌گذاشتند.
شما گفتید بیشترین دلیلی که با طرح کودک همسری در مجلس مخالفت شد این بود که بیشتر اعضای مجلس و کمیسیون قضایی مرد هستند. یعنی مردانی که موافق ازدواج کودکانند؟ دلیلی که به شما ارائه شد چه بود؟
یکی از دلایل نه بیشترین دلیل این موضوع بود. بحث کودک همسری را متاسفانه به عنوان یک خط قرمز تعریف کردند و این درحالیست که من معتقدم به جای اینکه بچه‌ها را مجبور به ازدواج کنیم، اجازه دهیم جوانانمان که به سن ازدواج رسیده‌اند ازدواج کنند نه اینکه تبلیغات را ببریم به سمت ازدواج کودکان زیر پانزده سال. ما هیچگاه برای دختران سن ازدواج را ۱۸ نگذاشتیم و سن ازدواج زیر سیزده سال را ممنوع کردیم و چون این گروه‌ها دلیل موجه نداشتند و متاسفانه انگ زنی هویت گروه‌های مخالف ماست، تنها از این طریق می‌خواستند با ما مقابله کنند. زمانی که شما به یک کمیسیون می‌آیید یک عده که خارج از کمیسیون هستند، می‌گویند که این مباحث خط قرمز است و شما از آن عبور می‌کنید، نماینده‌ها هم حساب می‌برند و ناچارند از آن پیروی کنند چون میخواهند دور بعد هم تایید صلاحیت شوند و وارد مجلس شوند و این موضوع برای آنها مشکل ایجاد می‌کند و حداقل میخواهند زندگی کنند.
موضوع عدالت جنسیتی که در ماده ۱۰۱ قانون برنامه ششم توسعه، به تصویب رسید یکی از کارهای فراکسیون زنان بود. از زمان تصویب این موضوع تا به حال نظارت‌ها و بررسی‌هایی که داشته‌اید که ببینید عدالت جنسیتی چه قدر عملیاتی شده است؟
به نظر من به اندازه قابل قبولی اجرایی شده است. هر چند که تبلیغات خیلی علیه این بحث است که دولت کار خود را به درستی انجام نداده است. اما به نظرم طبق یک آمار و بررسی ساده می‌شود متوجه این موضوع شد. چند تن از معاونان وزرا زن هستند؟ به طور محسوس این حوزه تغییر کرده است. در گذشته ما اصلا سفیر زن نداشتیم اما خوشبختانه در حال حاضر داریم. رئیس دانشگاه و معاونان زن داریم. هر چیزی را باید به نسبت سنجید، من هم چون به نسبت می‌سنجم به نظرم اوضاع نسبت به آن موقع بهتر شده است.
به نظر من شرایط بهتر شد و در عین حال زنان هم توانستند شرایط خودشان را تثبیت کنند. در حال حاضر خانم جنیدی به عنوان یک نیروی تاثیر گذار در کابینه شناخته شده است و چپ و راست هم ندارد، همه معتقدند که ایشان بسیار فرد توانمندی است و تلاشش تاثیرگذار بوده است. زن‌ها توانسته‌اند در این چند سال ثابت کنند که حرف‌هایی برای گفتن دارند اما موقعیتی در اختیارشان قرار نمی‌گیرد. من فکر میکنم در این دوره با اینکه نمایندگان زن پیش زمینه سیاسی خاصی نداشتند اما بازهم بسیار خوب درخشیدند. به همین سبب من فکر میکنم بحث عدالت جنسیتی خیلی تاثیر گذار بوده است و بحث ظهور و بروز زنان درعرصه‌های اجتماعی معنادار تر شده و فعالیت‌های مدنیشان نیز چشمگیرتر بوده است.
درست است که ما دولت آقای روحانی را خیلی نقد می‌کنیم اما فکر میکنم فرصت‌های دوباره‌ای به زنان در این دولت داده شد و امیدوارم در مجلس یازدهم و دولت آتی تلاشی برای تنگ کردن عرصه برای زنان چه در حوزه سیاسی، چه اجتماعی و چه دیگر حوزه‌ها وجود نداشته باشد.
موضوع دیگری که در این مجلس مطرح شده بود طرح خروج زنان نخبه از کشور و طرح ولایت بود، دلیل به نتیجه نرسیدن این طرحها چه بود؟
در واقع این طرحها به صحن مجلس نرسید و اگر طرح ولایت به صحن مجلس میرسید، رای می‌‍‌آورد، چون طرح خیلی خوبی بود.
من واقعا نمی‌دانم چرا طرح خروج زنان نخبه از کشور بدون اذن شوهر بی‌نتیجه ماند، ارائه شدن این طرحها همزمان شد با خروج ما از فراکسیون زنان و حوزه کاری من بیشتر سطح ملی و سطح کلان‌تر شد، من از بحث حمایت از حقوق زنان جدا نشدم اما به طور جداگانه در این مسیر تلاش می‌کردم.
یکی از کارهایی که بسیار برای به ثمر رسیدن آن تلاش کردم و از بابت آن هم خیلی خوشحالم، بحث وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود که خدا را شکر نتیجه داشت.
شما عضو کمیسیون فرهنگی هم بودید، همان کمیسیونی که شما می‌خواستید برای ریاست آن اقدام کنید و به شما گفتند که کنار بکشید. دلیل این مخالفت چه بود؟
بله، زمانی که می‌گوییم ساختار مردسالارانه به وضوح در مجلس ملموس بود، به خاطر همین موضوعات است. اگر در سال دوم همکاران مرد عضو کمیسیون فرهنگی اصلاح طلب مقداری با من همراه می‌شدند، به احتمال زیاد من می‌توانستم موفق شوم.
نظرتان درباره موضوع سخت‌تر کردن طلاق برای زنان چیست که از سوی معاونت زنان مطرح شده است؟ و اینکه به نظرتان بهتر نیست برای خلاء‌های قانونی درباره زنان قدم برداشت؟
به نظر من اینکه زنان را به زور نگه دارند تا شوهرانشان آنها را طلاق ندهند، باعث طرد شدگی می‌شود. ازدواج مجدد برای مرد کاری ندارد، حتی اگر زن را طلاق ندهد، او را رها می‌کند و آسیب بیشتری هم دارد، به نظر به جای اینکه این موضوع را سخت‌تر کنیم، باید به فکر دفاع از حقوق زنان باشیم. مثل همان حقوق چهارده گانه‌ای که در محضر امضا می‌کنند. ما باید به فکر امنیت، استقلال و اشتغال زنان باشیم. نسل نوین ما نسل تحصیلکرده‌ای است، در حال حاضر هم بیشترین آمار طلاق در بین همین نسل است. این نسل اگر اشتغال کافی داشته باشد و تحصیلاتش کافی باشد از امنیتی برخوردار خواهد بود تا بتواند موقعیت خودش را حفظ کند. این حرف خانم دکتر ابتکار خیلی برایم قابل درک نبود نبود و خیلی‌ها هم همین موضوع را با من درمیان گذاشتند. به امید خدا ایشان خودشان درباره این موضوع بیشتر توضیح می‌دهند.
پس شما فکر می‌کنید تغییرات قانونی مانند همین شروط ضمن عقد می‌تواند این تبعیضات در حوزه زنان را کاهش دهد؟ مثل شروط ضمن عقد و دیگر خلاء‌های قانونی.
بله قطعا لازم و ضروری است. من معتقدم که جامعه ما نه مدرن شده است و نه سنتی، چون از یک طرف مهریه را داریم و از یک طرف هم می‌خواهیم شروط ضمن عقد نیز باشد.
به نظر من باید یک مقدار مهریه را کم کرد و در عین حال به جای مهریه، شروط ضمن عقد را جایگزین کنیم. این‌ها حقوق طبیعی یک انسان است. زمانی که ما طرح روادید خروج نخبگان زن را دادیم قلبا ناراحت بودم، چون باز هم تبعیض میان زنان بود. من معتقدم در خانواده ایرانی تا زمانی که اختلافی پیش نیاید مردی نمی‌آید مانع زنش بشود و از یک طرف هم معتقدم ممکن است برخی از افراد از این موضوع سو استفاده کنند. بحث گذرنامه و خروج از کشور باید برای زن و مرد به طور یکسان اعمال شود و در حین اختلاف دادگاه درباره آن تصمیم بگیرد، یعنی ممنوع الخروج شوند و دلیل آن بررسی شود. چون من خودم شاهد این ماجرا بودم که زنی بچه‌اش را برده است و دیگر بازنگشته و مرد بدون بچه و خانواده مانده است. فقط زنان نیستند که دچار آسیب می‌شوند بسیاری از اوقات مردان هم آسیب می‌بینند، بنابراین باید سعی کنیم تبعیض از بین برود و ملاک تفاهم باشد و افراد خانواده از یک جایگاه اجتماعی برابر باهم صحبت کنند. ما بر طبق قوانین اساسا جایگاه مرد را بالاتر قرار دادیم، اگرچه من خداوند را شاکرم که مردان ایرانی نسبت به قوانینی که برای آنها لحاظ شده است، مردان بهتری برای همسرانشان هستند.
با توجه به اینکه شما چهارسال در مقام قانون گذاری حضور داشتید و با بسیاری از معضلات زنان روبه رو بودید، اگر بخواهید مهم‌ترین معضل زنان کشور که نیاز به قانون گذاری دارد و باید نماینده‌ها حتما برای آن دست به کار شوند، نام ببرید چه می‌گویید؟
به نظرم مهم‌ترین معضل زنان خط قرمز بودنشان است. هرگونه مطرح کردن مسائل و مشکلات زنان به جز اینکه در خانه بنشینند جزو خط قرمز محسوب می‌شود و دیگری نگاه جنسیتی است که وجود داشتن آن مانع سرمایه گذاری درست در این حوزه می‌شود.
مثلا برای ازدواج کودکان مرد را در نظر می‌گیرند که مرد دوست داشته باشد، و خانواده آن دختر هم راضی باشند تا او را شوهر بدهند، خب این فردی که نمی‌تواند حساب بانکی داشته باشد، وام ازدواج که گرفته می‌شود پول به کجا واریز می‌شود؟ کسی که حق ندارد حساب بانکی داشته باشد چگونه می‌تواند شوهر کند؟ یکسری بدیهیات عقلی وجود دارد که اگر کسی آنها را زیر سوال ببرد قطعا بد با او مواجه می‌شوند و آن بلایی که سر من آمد سر او هم می‌آورند.
این اواخر شما با موانع مختلفی روبه رو شدید، از این موانع بگویید. با چه سختی‌هایی مواجه شدید؟
انواع تبلیغات سوء علیه من و هجمه‌های مختلف یکی از هزاران مشکلاتی است که در مسیر من قرار گرفته است. به خاطر نطق‌هایم از من شکایت شد و به خاطر مصاحبه‌هایم احضار و بازجویی شدم. مثلا من درمورد گشت ارشاد به ناجا تذکر دادم و بلافاصله از من به کمیته نظارت بر رفتار نمایندگان شکایت کردند. کلا اگر من چیزی می‌گفتم فورا علیه من شکایت می‌کردند. دوتن از همکاران من درباره آن اقازاده ماساژور ورود پیدا کردند و خیلی زود توئیت کردند و علیه من صحبت کردند، من رفتم از آنها به کمیته نظارت بر رفتار نمایندگان شکایت کردم، اما دریغ از اینکه جلسه‌ای تشکیل شد. حتی یک عذرخواهی ساده هم انجام نشد. آن دو نفر همکار من بودند و با هم چشم تو چشم می‌شدیم اما دریغ از اینکه یک عذر خواهی ساده کنند.
و سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر من چنین رفتاری می‌کردم آیا دادگاه مرا به جرم افترا و توهین و تهمت احضار نمی‌کرد؟ برخوردهای دوگانه بسیار رایج بود و همین هم باعث شده بود که همکاران من تا یک حدی جلو بیایند و نخواهند زندگی و آینده خود را دستخوش این اتفاقات کنند.
این اواخر وضعیت من به گونه‌ای شده بود که حتی من حس می‌کردم بعضی از همکارانم که زن هستند نیز اکراه دارند که با من همراه باشند و حرف بزنند، پیش خودشان فکر می‌کردند شاید عکسی از آنها گرفته شود و بعدا بشود مدرک جرم. حتی در تایید صلاحیت‌ها برخی از همکاران فکر می‌کردند حرف زدن با من ممکن است برایشان یکسری تبعات را در پی داشته باشد.
تمام این مسائل و مشکلات باعث نشد که شما پا پس بکشید و پیش خودتان بگویید اشتباه کردم که آمدم مجلس؟ و آیا بخاطر همین موارد بود که دیگر در مجلس یازدهم ثبت نام نکردید؟
علاوه بر دلایل سیاسی و اجتماعی که برای حضور پیدا نکردنم وجود داشت، من یکسری دلایل شخصی هم برای این موضوع داشتم، زمانی که شما حرفی بزنید و روی حرف خودت نایستی، آسیبی که وارد می‌کنی تنها متوجه یک یا دو نفر نیست، بلکه یک جامعه را مورد آسیب قرار می‌دهی. من همان اوایل مجلس گفتم که با این شرایطی که در مجلس می‌بینم دیگر به مجلس نمی‌آیم. من اگر نمی‌توانستم روی حرف خودم بایستم، چگونه می‌خواستم صداقت را معنا کنم؟ هرچند که برای ثبت نام خیلی تحت فشار بودم اما با این وضع هرچه با خودم فکر کردم نتوانستم با این موضوع کنار بیایم و حالا هم راضی هستم از اینکه ثبت نام نکردم. به درگاه خدا شاکرم برای ثبت نام نکردنم و شاکرم بابت موهبتی که در این چهارسال به من اعطا کرد. فرصت نماینده مردم بودن، یک فرصت بی‌نظیر و در عین حال بسیار خطیر است و من بعد از چهارسال کارم را با لذت ترک کردم. همه می‌دانند من چه قدر در این دوران اذیت شدم. دلیلش هم این بود که به حوزه زنان وارد شدم.
پس از عملکرد شخصی خودتان راضی هستید؟
بله، از اینکه خداوند این موهبت را در اختیار من قرار داده است بسیار راضی هستم. از روزی که آراء را خواندند تا امروز من هیچ روز آسوده‌ای نداشته‌ام. همان اول مسئله حجاب پیش آمد و بعد هم مسائل متعدد دیگر و گاهی هم خودم حرف‌هایی زدم که دردسر ساز شد و این دردسرها ادامه پیدا کرد. آن زمانی که من با برنامه «بدون تعارف» مصاحبه کردم، همه گفتند چه نماینده بی‌عرضه‌ای، هنوز هیچ چیز نشده است می‌گوید نمی‌توانم. من آن موقع نگفتم نمی‌توانم من گفتم دیگر نمی‌آیم به علاوه اینکه تبلیغات سوء علیه من و اصلاح طلبان زیاد شد.
شما گفتید چون وارد حوزه زنان شده بودید بسیاری از مخالفت‌ها علیه شما شکل گرفت، یعنی فکر می‌کنید اگر پروانه سلحشوری مرد بود و همین مواضع را داشت با او برخورد بهتری می‌شد؟
نه، اگر مرد بود و وارد حوزه زنان می‌شد قطعا کار سخت‌تری را مقابل خود داشت. ما هیچ مردی را نداریم که وارد حوزه زنان شده باشند، حتی آقایانی که شناخته شده هستند، بیشتر بخاطر ضد زن بودنشان شناخته شده‌اند، البته برای خیلی از افراد سخت است که ببینند یک زن در بین نمایندگان شاخص مجلس قرار می‌گیرد. یک نظر سنجی برگزار شده بود و در آن من و آقای محمود صادقی و آقای مطهری، به عنوان محبوب‌ترین نماینده‌ها شناخته شدیم.
از یک طرف هم همشهری جوان یک نظر سنجی بین چهره‌های تاثیرگذار سال۹۸ گذاشته بود که در بین چهره‌ها تنها یک زن وجود داشت، آن هم من بودم و در بین تمام چهره‌ها نفر اول شهید سردار قاسم سلیمانی شد و نفر دوم هم من شدم. همین موضوع برای یک عده بسیار گران تمام می‌شود که ببینند یک زن بتواند تا این اندازه محبوب باشد و شاید بیشتر هجمه‌ها علیه من به همین دلیل باشد.
دوست داشتید در مجلس دهم چه کارهایی انجام دهید که موقعیت آن پیش نیامد و نتوانستید آن را انجام دهید و ممکن است بعدها بابت انجام ندادن آن حسرت بخورید؟
یک چیزی که خیلی دوست داشتم قانونی شود شروط ضمن عقد برای زنان و قانونی شدن حق تحصیل و اشتغال برای آنها بود.
ما جدا جدا طرحها را ارائه دادیم. بحث گذرنامه، ولایت و قیومیت و این موارد را یکی یکی ارائه دادیم. نکته‌ای که وجود دارد این است که تصویب و ارائه لایحه از طرف دولت خیلی راحت‌تر از مجلس است.
خیلی ها الان فکر می کنند با توجه به قاطبه اصولگرایانه مجلس آینده، در حوزه زنان عقب نشینی خواهیم داشت. شما فکر می‌کنید که این اتفاق می‌افتد؟ زنان مجلس بعدی می توانند پیشرو باشند یا ممکن است عقب گرد داشته باشند؟
به هرحال آنها رویکر خودشان را دارند، ممکن است بر اساس رویکرد خودشان بگویند دانشگاه‌ها زنانه، مردانه شود، یا هرچیز مصوب دیگری ممکن است پیش بیاید، آنها بر اساس رویکر خودشان پیش می‌روند و قطعا خیلی تفاوت رویکردی با ما دارند.
یعنی فکر می‌کنید نگرانی‌هایی که در حوزه زنان وجود دارد ممکن است عملی شود؟
بله، قطعا پیش می‌آید، من فکر میکنم فارغ از این نباشد.
یک مبحث دیگر نیز در مور وزارت زنان بود، شما خودتان در این زمینه فعال بودید و برای هر وزیری که معرفی شد یک اظهار نظری در این زمینه کردید. آقای روحانی هم گفتند، ما خواستیم ولی نشد، فکر می‌کنید که حالاحالاها این اتفاق نخواهد افتاد؟
نه، من فکر میکنم دوستان اصولگرای ما اگر بخواهند می‌شود و آنها باید بخواهند تا بشود.
یعنی دولت بعدی اگر بیاید و وزیر زن معرفی کند، ممکن است رای بیاورد؟
بله، چرا که نه. چه طور سر احمدی‌نژاد شد.
در آخر، در مجلس دهم چه روزی بسیار تلخ و دشوار برای شما و چه روزی بهترین روز برای شما بود؟
بهترین روز، شاید آن زمانی بود که توانستیم وزارت میراث را توانستیم تشکیل دهیم یکی از بهترین روزهای من بوده است. خیلی فکر کردم برای تلخ ترین، اما هر چه فکر میکنم کمتر به نتیجه میرسم. زندگی فارغ از مجلس پر از خوشی ها و ناخوشی هاست. بگذارید فعلا تلخی ها پشت در صحن مجلس، فراکسیون زنان و... باقی بماند.
با لبخند می خواهم با مجلس وداع کنم.