براساس اعلام مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC)، دکتر «اردشیر خزائی»، استاد گروه شیمی دانشکده شیمی دانشگاه بوعلی سینای همدان، براساس داده های منتشر شده از پایگاه طلایه‌داران علم تامسون رویترز(ISI) در زمره یک درصد برتر دانشمندان و نخبگان علمی جهان قرار گرفت.

به همین علت‌ گفت‌و‌گویی‌ با دکتر اردشیر خزایی، حائز عنوان یک درصد دانشمند برتر دنیا در حوزه شیمی صورت گرفته است؛

* به عنوان نخستین سوال، خود را معرفی کنید و پیشنیه تحصیلی و فعالیت های پژوهشی خود را بفرمایید.

خزائی: بنده اردشیر خزائی متولد ۱۳۲۶ در نهاوند از شهرستان های استان همدان هستم. دوره متوسطه را در دبیرستان خوارزمی تهران به پایان رسانده و در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به عنوان شاگرد اول رشته مهندسی شیمی در دانشگاه ایالتی پیتسبورگ آمریکا فارغ التحصیل شده ام. بعد از اتمام دوره کارشناسی ارشد در سال ۱۳۵۶ به ایران برگشتم و ابتدا در دانشگاه رازی و بعد در دانشگاه شهید چمران به عنوان عضو هیئت علمی مشغول به کار شدم. در سال ١٣٦٤ برای تحصیل در مقطع دکتری در رشته شیمی آلی- پلیمر عازم دانشگاه منچستر انگلستان شدم.

بعد از اتمام دوره تحصیلی و بازگشت به ایران تا سال ۷۱ در دانشگاه اهواز مشغول به تدریس بودم سپس راهی دانشگاه بوعلی سینای همدان شدم و در سال ۷۵ موفق به اخذ عنوان دانشیاری شده و در سال ۸۰ به درجه استاد تمامی رسیدم.

در سال ٧٢ معاونت آموزشی دانشگاه بوعلی سینا، سال ۷۴ تا ۷۶ ریاست دانشگاه خرم آباد، سال ۸۴ ریاست دانشگاه بوعلی سینا و از سال ۸۷ تا ۹۲ ریاست دانشگاه پیام نور استان همدان را بر عهده داشتم. همچنین در دوران فعالیت علمی و پژوهشی خود راهنمای حدود ١٠٠ دانشجوی کارشناسی ارشد و ٢٢ دانشجوی دکتری بوده ام. اکنون نیز علاوه بر فعالیت های آموزشی و پژوهشی عضو هیئت ممیزه دانشگاه بوعلی سینا نیز هستم.

در سال ۸۱ به عنوان استاد نمونه کشوری و در سال ۹۴ از طرف انجمن شیمی و مهندسی شیمی ایران به عنوان استاد برجسته کشوری معرفی و انتخاب شدم.

تمام این دستاوردها و موفقیت ها نتیجه زحمات دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و بسترسازی مناسب دانشگاه ها بوده و بنده نیز طی این سال ها در حد توان کمی که داشته ام، در راستای خدمت به اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی تلاش کرده ام.

* تا کنون چند مقاله ارائه داده اید؟

خزائی: بیش از ۲۰۰ مقاله با نمایه ISI در مجلات معتبر بین المللی به چاپ رسیده است.

* محور اصلی مقالات مورد پژوهش شما در چه رابطه ای بوده است؟

خزائی: مقالات معمولاً در چند زمینه مختلف ارائه می شوند که می توان محورهای اصلی را بحث های ساخت پلیمرها و ترکیبات نانوپلیمر، ساخت مواد دارویی، سنتز ترکیبات کاتالیزوری و ساخت مواد سنتزی مونومری دانست.

* به طور مختصر درباره طرح های پژوهشی که به انجام رسانده و یا در دست اقدام دارید، توضیح دهید.

خزائی: در سال ۲۰۱۰ یکی از مقالات تیم تحقیقاتی ما با معرفی هفت دارویی که به تازگی ساخته شده بودند، ارائه شد و این مقاله در سطح جهانی بازتاب زیادی داشت و تاکنون مورد توجه بسیاری از دانشمندان و محققان قرار گرفته است.

یکی از پروژه های در حال انجام با همکاری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تحقیق بر روی ترکیبات دارویی مرتبط با قلب بوده که توانستیم اثر دارو را در موارد بیولوژیکی بالا ببریم و تست های بالینی و اولیه این طرح نیز انجام شده است.

پروژه های دیگر تحقیق بر روی ترکیبات دارویی ضددیابت و داروهای مربوط به سرگیجه بود که آزمایشات بیولوژیکی آن نیز انجام شد. همچنین ساخت و سنتز ترکیبات و کاتالیزورها به عنوان واکنشگر در  ترکیبات عالی در حال حاضر در دست اقدام است.

* در انجام پژوهش ها با چه مشکلاتی مواجه شدید؟

خزائی: تجهیزات و امکانات آزمایشگاهی در اغلب دانشگاه ها بسیار ضعیف است؛ به عنوان مثال دستگاه NMR دانشگاه بوعلی سینا در سال ۶۶ خریداری شده و اکنون بسیار قدیمی، خارج از رده و بدون استفاده است و پژوهشگران و محققان این دانشگاه نمونه های خود را برای دستیابی به اطلاعات بیشتر به دانشگاه های دیگر در سطح کشور که مجهز به ورژن های جدیدتری از این دستگاه هستند، ارسال می کنند.

با وجود امکانات ضعیف پژوهشی و تحقیقاتی در کشور دانشجویان و محققان با دل و جان بر روی پروژه های پیشنهاد شده کار می کنند بنابراین ستاد حمایت از پژوهشگران باید بیشتر به این افراد توجه کند.

اگر تجهیزات و امکانات بیشتری در اختیار اساتید و محققان در راستای افزایش تولیدات داخلی قرار گیرد به طور قطع وضعیت فعلی کشور تغییر کرده و آینده ای درخشان تر را در پیش خواهیم داشت.

* ضمن تبریک موفقیت بزرگ اخیرتان به منظور قرار گرفتن در فهرست یک درصد دانشمندان برتر دنیا، توضیح دهید در مجموع فهرست یک درصد دانشمندان برتر دنیا چیست و شما چگونه به این موفقیت چشمگیر دست یافتید.

خزائی: انتخاب یک درصد برتر دانشمندان برتر جهان در ۲۲ حوزه موضوعی علوم و علوم اجتماعی صورت می‌گیرد و داده‌های مورد استفاده در تحلیل و انتخاب پژوهشگران یک درصد برتر از سامانه شاخص‌های اساسی علم ESI  و وب علوم WOS  استخراج شده است.

در رابطه با یک درصد دانشمندان برتر دنیا، معمولاً هر ساله لیست یک درصد دانشمندان برتر جهان توسط مؤسسه Clarivate Analytics اعلام می شود. این لیست شامل دانشمندان و محققانی است که طی ۱۰ سال گذشته مقالات چاپ شده آنها بیشترین تعداد ارجاع را داشته است. بر همین اساس بنده این افتخار را داشتم که در لیست یک درصد دانشمندان برتر دنیا در کنار بزرگترین دانشمندان جهان قرار بگیرم.

* در پایان اگر صحبت خاصی برای دانشجویان و جامعه دانشگاهیان دارید، بفرمایید.

خزائی: توصیه ام به دانشجویان این است که در آموزش و پژوهش علم دنبال راه های میان بر و سریع نباشند. تنها راه موفقیت علمی برنامه ریزی بلندمدت و مطالعه و آموزش باکیفیت است. اگر هدف تبدیل شدن به یک پژوهشگر و یا دانشمند در رده جهانی است، باید دیدگاه شخص عوض شود و زمان خود را وقف این راه کند.

از طرف دیگر در این برهه زمانی که دنیا ناجوانمردانه در برابر ما ایستاده و در زمینه های مختلف کشور را تحریم کرده است، جوانان باید صبور باشند و به خدا توکل کنند چراکه این روزها نیز می گذرند و روزهای خوب از راه خواهد رسید پس دانش پژوهان نباید در میان تلاش و کوشش های خود از سرزنش و تحریم بترسند و با توجه به این بیت شعر حافظ که می فرماید «در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم، سرزنش ها گر کند خار مغیلان غم مخور»، باید با بی توجهی به مشکلات به کار خود ادامه داده تا به موفقیت دست یابند.