فعالان و رسانههای محلی همدان در طول هفته گذشته با انتشار تصاویری از بلند شدن علفهای هرز در هگمتانه پیشبینی آتش گرفتن علفها را کرده بودند؛ هشداری که باز هم میراث فرهنگی آن را جدی نگرفت و شعلههای آتش بار دیگر هگمتانه را سوزاند.
به نظر میرسد متولیان میراث فرهنگی همدان و هگمتانه عادت کردهاند که وجین کردن علفهای هرز این محوطهی تاریخی را با آتشی که گرمای هوا به جانِ علفها میاندازد از سر باز کنند و شاید به همین دلیل هم تا کنون هیچ یک از هشدارهای باستانشناسان و آسیبهایی که به مرور این محوطهها وارد میشود را جدی نمیگیرند!
حالا بخشی از زمینهای هگمتانهی تاریخی بار دیگر در گرمای آتش سوخت؛ هر چند مالمیر - مدیر کل میراث فرهنگی همدان - ابراز خوشحالی کرده که هیچ کس در این اتفاق آسیب ندید اما گویا توجهی به آسیبی که در طول زمان و با بیش از حد تکرار شدن این اتفاق به محوطهی تاریخی هگمتانه که هنوز باستانشناسان فرصتِ بررسی و مطالعهی دستکم بخشی از آن را نداشتهاند، ندارد، به همین دلیل هم اعلام کرده که «جمعه ۱۶ خرداد - آتش سوزی در تپه هگمتانه در کنار موزه این سایت روی داد که به علت صخره ای بودن و رسیدن سریع نیروهای آتش نشانی خسارت چندانی وارد نشده است.»
حسین زندی - فعال میراث فرهنگی همدان از برخی اقدامات انجام شده از سوی میراث فرهنگی در این محوطه خبر داد.
میراث فرهنگی سمِ ضد علف پاشید/نقش شهرداری و زیباسازی چه میشود؟
او به ایسنا میگوید: طبق صحبتهایی که شنیدم میراث فرهنگی استان در ابتدای سال با پاشیدن سمِ ضد علف تلاش خود را برای جلوگیری از رشدِ علفهای هرز کردو این اقدام باعث شد که اگر در سالهای گذشته این علفها حدود 50 سانتیمتر رشد میکردند، امسال رشد آنها به شش تا هفت سانتیمتر رسید.
وی با تاکید بر اینکه همهی مشکل رشدِ علفهای هرز در هگمتانه نیستند، ادامه میدهد: از سوی دیگر حضور و رفتوآمد معتادان در اطراف نردههای بیرونی هگمتانه، ته سیگارها و زبالههایی که دستفروشهای این محوطه و آهنفروشها در داخل این محوطهی تاریخی میریزند نیز میتوانند عاملی برای شعلهور شدن علفهای هرز باشند.
او با بیان اینکه بخشی از محوطهی هگمتانه که معمولا آتش میگیرد در اختیار میراث فرهنگی و بخشی از جزو زمینهای شهرداری است، میافزاید: دور این محوطهی تاریخی یک دیواره و نردههایی آهنی است که مردم عادی، معتادان، دستفروشها و شاغلان آهنفروش در حریمِ هگمتانه زبالههای خود را درون آن محوطه میریزند و هر قدر که میراث فرهنگی آنها را جمعاوری میکند، اما باز هم فایدهای ندارد و این کار تکرار میشود.
زندی به حرکتِ سریعِ میراث فرهنگی بعد از آغاز آتشسوزی برای تماس با آتشنشانی اشاره میکند و میگوید: وقتی میراث فرهنگی همه تلاش خود را برای جلوگیری از این اتفاق انجام میدهد، اما نهادی مانند شهرداری و سازمان زیباسازی که در نظافت شهر دخیل هستند، کمکاری میکنند، نباید توقع کم شدنِ چنین اتفاقاتی را در محوطههای تاریخی داشت.
سال گذشته محمدرحیم صراف - باستانشناس هگمتانه - آتشسوزی در این محوطه را بد ارزیابی کرده و گفته بود که «آتش سوزیها به مرور به آثار محوطه آسیب میزند، آسیب به محوطههایی که هنوز بررسی باستانشناسی نشدهاند از یک سو و از سوی دیگر، دودِ آنها به محوطههای تاریخی که از دل خاک بیرون آمدهاند نیز زیاد است. میزان آسیبها بستگی به درجهی حرارت آتش و مدت زمان آن دارد، که چه میزان به زیرزمین نفوذ میکند، حتی ممکن است در یک نقطه یافتههای باستانشناسی را از بین ببرد. هر چند در نقاط مختلف هگمتانه فاصلهی یافتههای باستانشناسی در هر منطقه تا سطح زمین متفاوت است و در یک نقطه بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر و در نقطهی دیگر ممکن است این فاصله به چند متر برسد.»