سرویس جهان مشرق - آمریکا بعد از آغاز اشغالگری در عراق در ۲۰۰۳ و خروج از آن در ۲۰۱۱، بار دیگر در سال ۲۰۱۴ از ورود گروه تروریستی داعش به عراق٬ برای بازگشت دوباره خود به این کشور تحت عنوان «ائتلاف بین‌المللی مبارزه با تروریسم» استفاده کرد.
اما قابل توجه است که آمریکا طی این سال‌ها نه تنها هیچگونه عمل جدی ضد داعش انجام نداد، بلکه این گروه تکفیری را دستاویز و برگ‌برنده‌ای برای تثبیت اشغالگری خود در عراق قرار داد.
ایالات متحده که با بهانه مبارزه با داعش به عراق برگشته بود، بعد از سرکوب داعشی‌ها در این کشور همچنان برای ماندن در عراق مصر بوده و به این منظور به هرچیزی چنگ می‌زند.
پس از شهادت سردار سپهبد «حاج قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس» به دست تروریست‌های آمریکایی٬ گروه‌های سیاسی و مردمی عراق بیش از گذشته نفرت خود را نسبت به ایالات متحده ابراز کرده و پارلمان این کشور نیز چند روز بعد از وقوع این جنایت در ۵ ژانویه ۲۰۲۰ مصوبه اخراج نظامیان خارجی و از جمله آمریکایی‌ها را با حضور ۱۷۰ نماینده تصویب کرد.
پس از آن واشنگتن تحت فشار مردم و گروه‌های عراقی برای اخراج نظامیان آمریکایی از این کشور٬ به فکر یک راه حل جدید برای خروج از این بن‌بست افتاده و پیشنهاد انجام مذاکرات استراتژیک با بغداد با هدف توجیه حضور نظامی خود در عراق و مشروعیت بخشیدن به آن را مطرح کرد.
این مذاکرات قرار است در اواسط ماه جاری میلادی برای بحث بر سر پرونده اقتصادی، امنیتی، نظامی، سیاسی و حضور نظامیان امریکایی در اراضی عراق انجام شود.
رهبری مذاکرات مذکور بر عهده وزارت خارجه عراق و همتای آمریکایی آن خواهد بود و البته با حضور شخصیت‌های بارزی از جانب دو طرف برگزار می‌شود.
زندگی‌نامه شخصیت‌های آمریکایی حاضر در این مذاکرات به شکل زیر است:
- «دیوید شنکر» که توانایی تکلم به زبان‌های انگلیسی و عربی را دارد، اکنون عهده‌دار معاونت وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورمیانه است. شینکر پیشتر مدیریت پژوهشگاه سیاست خاور نزدیک آمریکا، مشاور و معاون امور سوریه و اردن، لبنان، رژیم صهیونیستی و فلسطین وزارت دفاع آمریکا را برعهده داشته است.
- «جوی هود» که اکنون معاونت اول وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا در امور خاورمیانه را برعهده دارد. وی متولد سال 1976 در ایالت میسیسیپی آمریکا است و می‌تواند به زبان‌های انگلیسی و عربی صحبت کند. هود قبل از این کاردار سفارت آمریکا در بغداد، معاون رئیس هیئت دیپلماتیک ایالات متحده در کویت، سرکنسول آمریکا در عربستان بوده و سابقه فعالیت در سفارت آمریکا در یمن و قطر و نیز فعالیت در امور هماهنگی برای همکاری ایالات متحده و عربستان را دارد.
- «دیوید هیل» متولد سال 1961 در ایالت نیوجرسی و قادر به تکلم به زبان‌های انگلیسی و عربی است، وی سفیر آمریکا در پاکستان در 10 مارس 2015، سفیر ایالات متحده در لبنان در 1 آگوست 2013، فرستاده ویژه صلح خاورمیانه در سال 2011-2013، سفیر آمریکا در اردن از سال 2005 تا 2008، معاون وزیر امور خارجه در امور روابط با اسرائیل، مصر و مدیر امور رژیم صهیونیستی و فلسطین در وزارت امور خارجه بوده و معاونت اجرایی «مادلین اولبرایت»، وزیر امور خارجه وقت آمریکا را بر عهده داشته است.
- «فرانسیس فانون» معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور انرژی بوده و اکنون در آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده فعالیت دارد.
- «متیو تولر» سیاست‌مدار آمریکایی که در حال حاضر در سمت سفیر ایالات متحده در عراق، خدمت می‌کند. وی مسلط به زبان عربی و انگلیسی بوده و پیش از این سفیر آمریکا در یمن و معاون سفیر ایالات متحده در مصر و مشاور سفارت آمریکا در عربستان بوده و یکی از بارزترین اقدامات وی ارسال نامه تهدیدآمیز به طرف‌های سیاسی عراق در پی انتخاب مصطفی الکاظمی برای نخست‌وزیری این کشور بوده است.
- «دیوید کوپلی» که معاون مشاور وزیر امور عراق در دفتر امور خاورنزدیک در وزارت خارجه آمریکا است.
در طرف مقابل ٬ دکتر «عبدالکریم هشام مصطفی» مشاور سابق نخست وزیر عراق و سرپرست کنونی وزارت خارجه این کشور٬ دکتر «عبدالرحیم الفیلی» رئیس اداره امور آمریکا در عراق ٬ دکتر «فرید مصطفی کامل یاسین» سفیر عراق در ایالات متحده٬ «حارث حسن» متخصص امور فرقه‌ای که پیش از این در موسسه کارنگی خاورمیانه فعالیت داشت و دمتر حامد خلف از نزدیکان نوری مالکی٬ نمایندگان عراق در این مذاکرات هستند.
طبق گزارش‌های آمریکایی و اظهارات مسئولان این کشور٬ واشنگتن نوع و ماهیت این مذاکرات را مشخص و یک مقاله شامل ۳۰ محور آماده کرده که روی میز مذاکرات استراتژیک آن با بغداد قرار خواهد گرفت.
نکته قابل توجه اینجاست که در این محورها حرفی از خروج آمریکا از عراق به میان نیامده و هرآنچه که در این زمینه گفته شده از خلال رجوع به توافق استراتژیک میان دو طرف در سال ۲۰۰۸ بوده است. سفیر آمریکا در تاریخ ۲۵ مه گذشته اعلام کرده بود که این مذاکرات صرفا مربوط به بحث امنیتی نبوده و در چارچوب مسائل سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و آموزشی و... خواهد بود. این موضوع نشان می‌دهد که آمریکا در این مذاکرات قصد خروج نیروهای خود و یا اصلا بحث در این زمینه را ندارد.
اما بارزترین ملاحظات در مذاکرات مذکور که طرف عراقی باید نسبت به آنها هوشیار باشد به شرح زیر است:
-طرف آمریکایی در این مذاکرات بهترین کارشناسان و دیپلمات‌ها و سیاستمداران و نیروهای اطلاعاتی خود در خاورمیانه را برای انجام آن مامور کرده؛ درحالی که چنین هیئت مذاکره‌کننده‌ای در خلال مذاکرات توافق استراتژیک امنیتی ۲۰۰۸ نداشت. این موضوع نشان می‌دهد که واشنگتن این بار تصمیم گرفته تا حتما در مذاکرات پیروز شود.
این درحالی است که با نگاهی به سابقه و تجربه سیاسی و کارشناسی تیم مذاکره کننده بغداد متوجه می‌شویم طرف عراقی فاقد چنین امتیازاتی بوده و حتی در میان آنها هستند کسانی که موضع همسو به چشم‌اندازهای آمریکا دارند.
-شکی درباره اهداف عراق در این مذاکرات که مهمترین آنها اخراج آمریکایی‌هاست وجود ندارد؛ اما هر شهروند ساده‌ای می‌تواند متوجه شود گزینه‌هایی که برای مذاکره با تیم آمریکایی در نظر گرفته شده٬ توانایی چندانی برای دفاع از حاکمیت این کشور را نداشته و برخی حتی تابعیت خارجی دارند.
- با توجه به اینکه مذاکرات مذکور نیاز به یک چشم‌انداز عمیق و درک گسترده و پایگاه بیانات وسیع نظامی و اقتصادی و سیاسی و امنیتی و ... دارد، سوالی که مطرح می‌شود این است که مرجع تصمیم‌گیرنده در تیم مذاکره‌کننده عراقی چه کسی بوده و آیا عراق محورها و شروط خود را آماده کرده است؟
- بازخوانی‌هایی که از گزارش‌های آمریکایی صورت گرفته و نیز اظهارات مسئولان ایالات متحده نشان می‌دهد که تیم آمریکایی با ترفند و فریب طرف عراقی قصد دارد با رجوع به توافق سال ۲۰۰۸ و گسترش بندهای آن٬ مصوبه جدید پارلمان این کشور مبنی بر اخراج نیروهای خارجی را نقض و اعلام کند نیازی به توافقات جدید نیست. واقعیت این است که آمریکا قصد دارد حضور نظامی خود را در عراق تقویت کرده و از طریق فشار سیاسی و اقدام علیه مقاومت این کشور هدف خود را تحقق بخشد.
-ایالات متحده روند بحث درباره آینده پایگاه‌های خود در عراق را به ۳۰ محور در زمینه اقتصاد٬ بودجه مالی٬ نقل و انتقالات بانکی٬ تجاری٬ فنی٬ فرهنگی٬ صنعت٬ کشاورزی٬ وام٬ اطلاعات و آموزش و...ربط داده و قصد دارد صراحتا عراقی ها را قانع کند که ادامه حضور واشنگتن در عراق جدی بوده و هدف آن کمک به عراقی‌هاست، در غیر این صورت ثبات این کشور از هم می‌پاشد!
- همچنین، این مذاکرات باعث گسترش حضور آمریکا و دخالت آن در بیشتر پرونده‌های عراق در ازای پایان دادن به نقش ایران در عراق خواهد شد، به ویژه اینکه فضای مذاکرات علی الخصوص در زمینه انرژی، امنیت، تجارت و سرمایه گذاری همین امر را نشان می‌دهد. در حال حاضر عراق در شرایطی قرار دارد که مجاز به همکاری آزادانه با ایران، چین یا روسیه نیست و آمریکا برای گشودن زمینه سرمایه گذاری اقتصادی و فعالیت نظامی و امنیتی و باز کردن درهای سرمایه گذاری خلیج فارس مطابق با این توافق جدی است و در نهایت افکار عمومی عراق را متقاعد کند که تعمیق همکاری‌ها با واشنگتن و ادامه حضور آن در این کشور را بپذیرند.
-قطعا آمریکا در این مذاکرات بحث امنیتی و شراکت اقتصادی و سرمایه‌گذاری در همه زمینه‌ها از جمله انرژی و نفت و گاز و مبادلبه‌های علمی و تجربه‌های نظامی را به همر ربط می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها قصد بحث کردن درباره خروج از عراق را در این گفتگوها نداشته و برعکس به دنبال مشروعیت‌بخش به حضور خودشان در این کشور هستند. شاید تعداد این نیروها به نوعی در عراق کم شود، اما آمریکا هیچگاه حاضر به خروج کامل از این کشور نخواهد بود.
-برخی از اعضای تیم مذاکره کننده عراقی پیش از این در نوشته‌ها و اظهارات خود مواضع مخالف با حشد شعبی و مقاومت عراق داشته‌اند.
-آمریکا این واقعیت را به اثبات رسانده که هیچگاه در تامین امنیت عراق جدی نبوده و حتی حضور آن در این کشور بر خلاف ادعایش در راستای منافع خود و ضربه زدن به امنیت عراق و تامین امنیت رژیم صهیونیستی است. عدم ممانعت آمریکا از ورود داعش به عراق بهترین دلیل بر اینکه این گروه تروریستی و القاعده ساخته و پرداخته ایالات متحده در این کشور بوده، است.
با توجه به این شرایط طرف عراقی و به ویژه احزاب سیاسی این کشور باید در جریان مذاکرات هوشیار بوده و گرفتار بازی‌های جدید واشنگتن نشوند.