به گزارش مشرق، روزنامه خراسان به مناسبت روز جهانی پناهندگان در گزارشی به وضعیت مهاجران و مهمانان کشور پرداخته است که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
امروز روز جهانی پناهندگان است. روزی که از یک سو رنج انسان‌هایی را به تصویر می‌کشد که به دلیل جنگ‌های داخلی، تغییر رژیم، دخالت های خارجی، اشغالگری، تروریسم و سایر موارد مجبور به ترک دیار و کاشانه شده‌اند و از سوی دیگر میدانی است برای نشان دادن نوع دوستی، ایثار و مهربانی در کشورهایی که این مهاجران به عنوان میزبان آینده‌شان انتخاب می‌کنند همچنین آزمونی برای تشخیص سیاست‌های چندگانه دولت‌ها در عرصه بین المللی است.
کشور ما هم از آن دسته کشورهایی است که مهاجران زیادی را در خود جای داده و حتی با توجه به تبعیض کمک‌های بین المللی برای رسیدگی به مهاجران بازهم به پذیرایی از آن ها ادامه می‌دهد.
در ادامه نگاهی انداخته‌ایم به تعداد، وضعیت و هزینه سرانه هر مهاجر در کشورمان همچنین کمک سازمان‌های بین المللی به ایران و دیگر کشورهای مهاجرپذیر را مقایسه کرده‌ایم.
آمارهای متفاوت از جمعیت مهاجران ایران
مهاجران در طول چند دهه اخیر به دلایل مختلف کشورشان را ترک کرده و وارد ایران شده‌اند. جنگ‌های داخلی، درگیری‌های میان شوروی سابق و مجاهدین افغان، ظهور طالبان، فقر و نبود اشتغال از جمله دلایلی بوده‌اند که موجب موج مهاجرت افغانستانی‌ها شده است. از آن جایی که دین، فرهنگ، تاریخ، مفاخر، تقویم، ادبیات و از همه مهم‌تر زبان مردم افغانستان با مردم ما مشترک بوده کشور ما فضای مناسبی برای حضور آن‌ها به شمار می‌آید.
بر اساس سرشماری سال ۹۵ تعداد مهاجران افغانستانی در کشورمان یک میلیون و ۵۸۳هزار نفر ثبت شده است اما در آمار رسمی دیگری رحمانی فضلی، وزیر کشور در سال ۹۴ تعداد مهاجران افغانستانی ساکن ایران را دو و نیم میلیون نفر اعلام کرد که یک میلیون نفر آن‌ها غیرقانونی‌اند. آمار منتشر شده از سوی سایت سازمان ملل متحد هم تعداد افغانستانی‌های ساکن ایران را در سال ۲۰۱۳ حدود دو میلیون و ۳۰۰هزار نفر اعلام کرده است. به تفکیک استانی هم استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان، استان‌هایی هستند که بیشترین مهاجر افغانستانی را در خود جای داده‌اند. حالا باید مهاجران عراقی، پاکستانی و غیره را هم که به دلایل مختلف از جمله جنگ تحمیلی به ایران مهاجرت کرده‌اند را هم به این آمار اضافه کرد.
فرازونشیب زندگی افغانستانی‌ها در ایران
با توجه به این که ورود مهاجران افغانستانی بیشتر در سال‌های اول انقلاب و جنگ تحمیلی اتفاق افتاده و ورود بسیاری از آن‌ها به شکل قاچاق و غیرمجاز بوده از همان ابتدا تا به امروز اقامت این مهاجران همواره با مشکلات و معضلات مختلفی از جمله از وضعیت اقامت و تابعیت فرزندان گرفته تا مسائل تحصیلی و اشتغال همراه بوده است. البته در همه این سال‌ها تلاش‌های بسیاری هم برای سامان دهی و کمک به حل مشکلات این مهاجران همزبان و هم‌آیین ما انجام گرفته است.
با این حال با وجود این که گرفتن تابعیت در کشورما سختی‌های خود را دارد، زنان افغانستانی که به ازدواج با مرد ایرانی دربیایند امکان گرفتن تابعیت دارند و به‌تازگی هم قانون اعطای تابعیت به فرزندانی که مادر ایرانی و پدر غیرایرانی دارند صادر شده است. در زمینه تحصیلی از گذشته مشکلات بسیاری داشته‌اند اما به ویژه از سال ۹۴ که رهبر معظم انقلاب فرمودند: «هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرانی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آن‌ها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند». تلاش‌های بسیاری برای حل مشکلات تحصیلی کودکان افغانستانی شده است.
چگونگی میزبانی ایران از مهاجران
برای این که از چگونگی میزبانی ایران از مهاجران مطلع شویم کافی است وضعیت مهاجران در کمپ‌های برخی کشورها را با وضعیت مهاجران در کشورمان مقایسه کنیم تا به خوبی با وضعیت میزبانی ایران آشنا شویم. در کشور ما مهاجران از حقوقی برخوردارند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
حق تحصیل: مطابق آمارها در سال ۹۶ حدود ۳۶۰هزار دانش‌آموز افغانستانی در ۲۵هزار و ۴۹۰مدرسه ایران تحصیل می‌کردند که تنها ۱۰ درصد از کل هزینه های آن ها را کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل کمک می‌کند و بقیه این هزینه طبق مصوبه دولت در سال ۹۳ توسط جمهوری اسلامی ایران پرداخت می‌شود.
حق سلامت: برخی خدمات رایگان بهداشتی به بیش از دو میلیون افغانستانی در ایران ارائه می‌شود. سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر سابق بهداشت در این باره گفته بود: «سال ۹۳ حدود یک میلیون نفر علیه سرخک واکسینه شدند که ۲۰۰هزار نفر از میان جمعیت مهاجر و پناهنده بودند. همچنین وزارت بهداشت طی چهار نوبت در چهار سال مختلف متولدان سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۲ را از بین جمعیت مهاجر و پناهنده علیه ویروس هپاتیت B واکسینه کرد».
در همین روزهایی که کرونا به اوج خود رسیده هم مهاجران در کشورمان رایگان درمان می‌شوند و این مهم در حالی انجام می‌شود که هزینه‌های درمان مبتلایان به کرونا بسیار بالا است.
اشتغال: در زمینه اشتغال نیز طبق آمار رسمی بیش از ۵۶۰هزار افغانستانی در ایران شاغل به حساب می‌آیند که در این مورد هم همواره مشکلات بسیاری گریبان‌گیر مهاجران بوده است. هر چند نباید فراموش کنیم این وضعیت در شرایطی رقم می‌خورد که اوضاع اشتغال چه برای ایرانی‌ها و چه برای مهاجران در این سال‌ها اصلاً مطلوب و مناسب نبوده است.
هر مهاجر سالانه ۱۸۰۰ دلار برای کشور هزینه دارد
به گفته معاون وزیر کشور و مدیرکل اتباع خارجه درسال ۹۲ مجامع بین المللی برای هر مهاجر سالانه ۱۰دلار به کشور پرداخت می‌کنند. این در حالی است که هر مهاجر سالانه بیش از ۱۸۰۰دلار برای کشور هزینه دارد.
به این مبالغ باید هزینه تحصیل دانش‌آموزان و دانشجویان مهاجر را هم اضافه کرد.
حدود ۵۰۰ هزار دانش‌آموز از اتباع خارجی و افغانستانی در ۲۸ هزار مدرسه مشغول به تحصیل هستند که به طور متوسط حدود سه میلیون تومان هزینه هر دانش‌آموز است. در کل هزینه سالانه دولت برای دانش‌آموزان اتباع چیزی حدود هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خواهد بود. به این تعداد حدود ۱۷ هزار دانشجوی مهاجر را هم که در دانشگاه‌های کشورمان مشغول تحصیل هستند، اضافه کنید.
همچنین با توجه به برآوردها سالانه حدود ۱۰میلیارد تومان در کشور نیز برای خدمات بهداشتی مهاجران و پناهندگان هزینه می‌شود.
بیشترین آوارگان جهان از سوریه هستند
خشونت و تجاوز، تعقیب و آزار و نقض حقوق بشر در بسیاری از کشورها از علل اصلی افزایش شمار آوارگان جهان است. بنابه گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، در هر ۲ ثانیه یک انسان از کشور خود می‌گریزد که به عبارتی ۴۳هزار و ۲۰۰نفر در روز می‌شود. این آمار از زندگی میلیون‌ها انسان آواره‌ای حکایت می‌کند که سرگذشت‌هایی از تحمل خشونت و رنج بی‌خانمانی تا جسارت و امید برای شروع یک زندگی بهتر را به همراه دارد.
دوسوم این مهاجران تنها از پنج کشور جهان یعنی سوریه، افغانستان، سودان جنوبی، میانمار و سومالی هستند که سوریه یک سوم از جمعیت تقریبی ۷۰میلیونی آوارگان در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد. شمار آوارگان افغانستان در سراسر جهان به ۲.۷ میلیون نفر می‌رسد که اکثراً یا به پاکستان پناه برده‌اند یا به ایران گریخته‌اند. در مجموع از ۲.۲ میلیون پناهنده سودان جنوبی ۸۰۰ هزار نفر در اوگاندا به سر می‌برند.
سهم ۶ میلیارد دلاری ترکیه از مهاجران
همان طور که پیش از این گفته شد مجامع بین المللی به کشورها برای هر مهاجر هزینه‌هایی را پرداخت می‌کنند که با توجه به گفته‌های معاون وزیر کشور در سال ۹۲ به ازای هر مهاجر سالانه به ایران ۱۰دلار پرداخت می شده، این در حالی است که ترکیه برای حدود ۳.۵ میلیون مهاجری که در خود جای داده سالانه بیش از ۶میلیارد یورو از مجامع بین المللی و اروپایی پول دریافت می‌کند.
به گزارش دویچه وله از سال ۲۰۱۶ ترکیه برای نگهداری از مهاجران در کشورش از اروپایی‌ها درخواست پول می‌کند تا مرزها را روی آن‌ها ببندد تا به اروپا نرسند. ترکیه که پیش از آن ۳میلیارد دلار سالانه برای نگهداری از مهاجران می‌گرفت درخواست ۳میلیارد دلار دیگر کرده است که در مجموع به مبلغ سالانه ۶میلیارد دلار می‌رسد.