حمید جمعه پور با اشاره به اقدامات ستاد مبارزه با مواد مخدر در دوران کرونا اظهار کرد: از اواخر بهمن و اوایل اسفند ماه ۹۸ بر اساس اعلام وزارت بهداشت موضوع شیوع بیماری کووید ۱۹ مطرح شد، ما هم به تناسب اقدامات مختلف انجام گرفته در سطح کشور، در حوزه درمان اعتیاد اولین جلسه فوق‌العاده کمیته درمان و کاهش آسیب ستاد را در ۴ اسفند ۹۸ برگزار کردیم و بلافاصله تدابیر و برنامه‌ریزی‌های مراقبتی و پیشگیرانه در جلسه تصمیم گیری شد.

وی افزود: از جمله این اقدامات این بود که تا زمان اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت مبنی بر برطرف شده شرایط بحران مربوط به شیوع کرونا، همچنین بلافاصله همانجا مصوب کردیم ظرف مدت زمان ۴۸ ساعت دستورالعمل کووید ۱۹ در مراکز اقامتی و سرپناه‌ها توسط کارگروه درمان تهیه و تدوین شود که بلافاصله به کل کشور ابلاغ شد تا ملاحظات و استانداردهای بهداشتی را در مراکز درمانی رعایت نمایند و افرادی که مشکوک به ابتلاء به کرونا هستند در مراکز پذیرش نشده و به مراکز درمانی برای درمان بیماری کووید ۱۹ معرفی شوند، برگزاری جلسات گروه‌های خودیار همانند گروه NA، کنگره ۶۰ و… به صورت حضوری و تجمعی متوقف گردید، دستورالعمل بهداشت محیط کار نیز ویژه مراکز درمان و کاهش آسیب تهیه و به استان‌ها ابلاغ شد.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: مرتب از طریق سازمان بهزیستی کشور و وزارت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی و ادارات کل بهزیستی استان‌ها دستورالعمل‌ها و راهنماهای مراقبتی و پیشگیری مختص سایر مراکز درمان و کاهش آسیب از جمله دستورالعمل پذیرش بیماران در مراکز نگهداری با متادون، همچنین دستورالعمل پذیرش بیماران در مراکز کاهش آسیب و گذری تدوین و ابلاغ گردید.

اختصاص ۹۰ میلیارد ریال برای خرید اقلام بهداشتی

جمعه پور خاطرنشان کرد: اقدام دیگری که ستاد مبارزه با مواد مخدر در اسفند ماه سال ۹۸ انجام داد این بود که ۹۰ میلیارد ریال اعتبار برای خرید اقلام بهداشتی مربوط به پیشگیری از کرونا به سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت اختصاص داد جهت اقلام بهداشتی مورد نیاز مراکز درمان و کاهش آسیب از قبیل دستکش، ماسک، مواد ضدعفونی، گان و… برای اینکه در اختیار کلیه مراکز قرار گیرد هم برای استفاده کارکنان مراکز و هم برای استفاده بیماران مراجعه کننده.

وی گفت: از جمله تدابیر ابلاغ شده در دستورالعمل‌های تهیه شده این بود که تا زمان اعلام وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا از تجمع بیماران در مراکز درمان و کاهش آسیب جلوگیری شود و تا اطلاع ثانوی بر اساس دستورالعمل ابلاغی الزام مراجعه هر روزه بیماران به مراکز برای دریافت دارو برداشته شود و بیماران بتوانند طبق دستورالعمل با فاصله‌های زمانی بیشتری برای دریافت دارو مراجعه کنند.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: همچنین برگزاری برنامه‌های آموزشی و درمانی به صورت گروهی و تجمعی در داخل مراکز تا اطلاع ثانوی لغو گردید. مراکزی که خدمات کاهش آسیب و حمایتی ارائه می‌کردند همانند مراکز گذری و کاهش آسیب نیز مقرر شد خدمات حمایتی خود را به شکل بسته‌های بیرون بر به بیماران ارائه نمایند تا از ایجاد تجمع در داخل مراکز جلوگیری شود.

جمعه پور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا تدبیری که برای عدم پذیرش معتاد جدید در دوران کرونا در نظر گرفتند، کار صحیحی بود یا خیر گفت: در حوزه تخصصی مانند درمان و کاهش آسیب درست و غلط را علم مشخص می‌کند. در سطح کشور کمیته تخصصی به نام کمیته درمان و کاهش آسیب اعتیاد وجود دارد که ریاست آن با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و اعضا آن تمامی دستگاه‌های متولی حوزه درمان و کاهش آسیب اعتیاد می‌باشند. در چند جلسه اخیر کمیته مذکور از متخصصین حوزه اعتیاد نیز دعوت شد و حتی از چند مرکز پژوهشی و تحقیقاتی استعلام به عمل آمده و نظرخواهی شد و با همفکری سازمان‌های مختلف این تصمیم گرفته شد.

به طور کلی بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌های بهداشتی در آن برهه زمانی تجمع افراد در هر جایی می‌توانست یک کلونی ایجاد کند و به شدت این ویروس را گسترش دهد و بالاخره باید قبول کنیم که احتمال سرایت این بیماری در بین افراد بالا است.

وی با اشاره به وضعیت معتادانی که از قبل در مراکز ماده ۱۶ پذیرش شده بودند، گفت: اتفاقاً مشاهدات ما نشان داد افرادی که از قبل در مراکز ماده ۱۶ مقیم بودند در مقایسه با معتادینی که در سطح جامعه و خارج از مراکز بودند ابتلای کمتری به این بیماری داشتند. به دلیل اینکه آنها با جامعه معتادین متجاهر تماس نداشتند و در محیط ایزوله بودند و هر چه تماس با بیرون و با افراد آلوده کمتر باشد قطعاً احتمال ابتلاء کمتر است. این بیماران قبل از شیوع کرونا وارد مرکز شدند و لذا در محیطی بسته اقامت داشتند.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه اگر یکی از افراد حاضر در مراکز ماده ۱۶ علائمی مبنی بر ابتلاء به کرونا داشته باشد، چه می‌شود، گفت: اگر مشخص شود افراد مبتلا به کووید ۱۹ هستند به بخش ایزوله مراکز که ویژه افراد مبتلا به کرونا هست انتقال می‌یابد و اگر نیاز به بستری بیمارستانی باشد به بیمارستان ارجاع می‌شود.

افزایش مدت زمان نگهداری معتادان از ۶ ماه به یک سال

جمعه پور خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط کرونا و اینکه بر اساس قانون مدت زمان تعیین شده برای نگهداری و درمان معتادینی که در مراکز ماده ۱۶ حضور داشتند رو به اتمام بود و لذا این افراد می‌بایست از مراکز ترخیص می‌شدند لذا از ستاد ملی مقابله با کرونا درخواست گردید که با توجه به شرایط مربوط به کرونا مدت زمان نگهداری بیماران در مراکز ماده ۱۶ از حداکثر ۶ ماه به یکسال افزایش یابد که این موضوع نیز به تصویب ستاد ملی مقابله با کرونا رسید.

وی با اشاره به شیوه جمع آوری معتادان در دوران کرونا اظهار کرد: معتادین متجاهری که جمع آوری می‌شوند تا ۱۴ روز در مراکز قرنطینه که یک واحد و مرکز مستقلی است، با شرایط خاص و مراقبت‌های بهداشتی حداکثری نگهداری می‌شوند. اگر بعد از ۱۴ روز مشخص شد فرد مبتلا به کرونا نیست به مراکز ماده ۱۶ ارجاع می‌شوند. اگر مشخص شد به کووید ۱۹ مبتلا است به مراکز ماده ۱۶ ویژه کووید ۱۹ می‌روند که همه افراد مبتلا به کرونا آنجا نگهداری می‌شوند؛ اما در همه مراکز ماده ۱۶ کشور یک واحد ایزوله راه اندازی گردید با شرایط خاص بدین منظور که هر کسی در هر زمانی از دوره درمان مشکوک به کووید ۱۹ بود یا بطور قطعی ثابت شد که مبتلا می‌باشد در واحد ایزوله نگهداری خواهد شد که دارای پرسنل مستقل و شرایط درمان و نگهداری خاصی است.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در واکنش به شایعه منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر اینکه معتادان کرونا نمی‌گیرند گفت: این ادعا به هیچ عنوان صحت ندارد. به استناد آخرین مقالات حوزه کووید ۱۹ و مقالات جدیدی که به بررسی رابطه کووید ۱۹ و اعتیاد می‌پردازند کاملاً مشخص است افرادی که مواد مخدر مصرف می‌نمایند و به دلیل اینکه سیستم ایمنی ضعیف‌تری نسبت به افراد سالم جامعه دارند، احتمال ابتلای آنها به کووید ۱۹ بیشتر از افراد عادی است.

نکته بعد این است که ثابت شده افرادی که سال‌ها مواد به شکل تدخینی مصرف نموده یا دخانیات و سیگار مصرف می‌کردند به دلیل اینکه سیستم تنفسی آنها آسیب دیده است و بیماری‌های ریوی در آنها شایع است و یکی از اعضای بدن که در کووید ۱۹ مبتلا می‌شود هم ریه‌ها و سیستم تنفسی است این افراد وقتی به کووید ۱۹ مبتلا می‌شوند علائم بیماری آنها شدیدتر بوده و بیشتر در بخش‌های ICU بستری می‌شوند و مراقبت‌های ویژه بیشتری نیاز دارند.

همچنین معتادینی که در جمع مواد مصرف می‌کنند احتمال اینکه از لوازم مشترک برای استعمال مواد استفاده نمایند بیشتر است، زیرا این ویروس قابلیت سرایت بالایی دارد و بر روی سطوح و اجسام می‌مانند.

اجبار به مصرف مواد می‌تواند عاملی برای شیوع کرونا در بین معتادان باشد

افراد معتاد رفتاری به نام اجبار به مصرف دارند یعنی هنگامی که زمان مصرف مواد فرد فرا می‌رسد، او برای رهایی از علائم و نشانه‌های خماری مواد مخدر را با هر شرایطی مصرف نموده و دیگر به این موضوع فکر نمی‌کند که اصول بهداشتی را رعایت می‌کند یا خیر و تحت فشار اجبار مصرف است، حتی اگر محیط و لوازم استعمال مواد آلوده به ویروس کرونا باشد.

مقالات جدید این حوزه مطرح نموده‌اند که احتمال ابتلای افراد مصرف کننده تدخینی مواد و افرادی که مبتلا به بیماری‌های تنفسی هستند تا ۳ برابر بیشتر از افراد عادی جامعه است.

جمعه پور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا از معتادینی که جمع آوری شده‌اند موارد ابتلاء به کووید ۱۹ گزارش شده است، گفت: بله. گزارشاتی داشتیم ولی به این صورت نبوده که همه گیری یا بحرانی در این حوزه رخ بدهد. همچنین در حال انجام بررسی و جمع آوری اطلاعات دقیق‌تر از کل کشور هستیم.