سیما سادات لاری روز سه شنبه جزئیات اجرای مصوبه اجباری شدن ماسک از ۱۵ تیر و کمپین «من- ماسک- می زنم» را تشریح کرد.
وی گفت: هنوز در موج اول کرونا هستیم. اگر استانهایی که پیک اول را سپری کردند و اکنون در وضعیت آرام تری هستند دوباره دچار پیک شوند به آن موج دوم می گوییم. در هر صورت اولویت وزارت بهداشت برای مدیریت کرونا توجه به پیشگیری است و این کار با زدن ماسک توسط همه مردم امکانپذیر است. باید مردم را به استفاده از ماسک در اماکن عمومی ترغیب کنیم.
مشروح این گفت و گو را با هم می خوانیم:
وضعیت کشور از نظر اپیدمی کرونا چگونه است؟
لاری: اپیدمی کرونا یک همه گیری جهانی و پاندمی است. ایران هم یک کشور بزرگ است و مانند ایالات متحده آمریکا استانهای پهناور دارد. وسعت جغرافیایی زیاد است و همه جای کشور شبیه هم نیست. استانهایی که پیک کرونا را تجربه کردند اکنون دچار پیک نیستند و استانهایی مثل خوزستان که ماههای اول، پیک نداشتند اکنون در پیک کرونا هستند.
اکنون پیک کرونا بیشتر در استانهای مرزی یا شهرهایی است که در ماههای اول شیوع کرونا پیک کرونا را تجربه نکرده بودند. بنابراین به طور کلی در کشور همچنان در موج اول کرونا هستیم. اگر در استان هایی مثل قم و گیلان که در ماههای گذشته پیک شدیدی را پشت سر گذاشته اند دوباره اوج گیری و پیک کرونا را داشته باشیم، موج دوم کرونا در این استانها خواهد بود.
با توجه به اینکه بیماری ناشی از ویروس کرونا واکسن و دارو ندارد تنها راه ما برای کنترل این بیماری این است که زمان بخریم و زمان درگیری را طولانی کنیم تا تعداد فوتی را کاهش دهیم. باید بار بیمارستانها و بستری را کم کنیم و بتوانیم قدرت سیستم درمانی را بالا ببریم تا زمانی که واکسن و دارو پیدا شود.
اپیدمی کرونا یک مساله اجتماعی و اقتصادی هم هست و معیشت و اقتصاد خانواده ها هم مهم است به همین علت بازگشایی ها انجام و پروتکل ها اعلام شد. البته خیلی از بازگشایی ها ۱۰۰درصدی نیستند، مثلا در تالارها اساس کارشان بر این است که افراد جمع شوند و افرادی که می خواهند در این تالارها غذا بخورند حتی اگر پروتکل ها هم اجرا شود مجبور هستند موقع غذاخوردن ماسک را بردارند.
فاصله گذاری پویا چگونه اجرا می شود؟ آیا مسئولان استانی اختیار کافی برای تصمیم گیری دارند؟
لاری: بعد از ابلاغ پروتکل های فاصله گذاری اجتماعی، بحث فاصله گذاری پویا مطرح شد. قرار شد محدودیت ها در استانهایی که قرمز هستند باشد و مصوب شد که اختیارات لازم به استانها داده شود. به این شکل که مسئولان استانهای قرمز وضعیتشان را گزارش می کنند و وزارت کشور و وزارت بهداشت در مورد تعطیلی و محدودیت ها در این استانها تصمیم بگیرند. اکنون در استانهایی که فاصله گذاری پویا اجرا شده محدودیت تا یک هفته اجرا می شود، بعد دوباره به رئیس جمهور وضعیت استانشان را گزارش می کنند و اگر لازم باشد دوباره محدودیت ها تمدید می شود.استانهایی که سفید هستند کم خطر قلمداد می شوند اما نمی توانیم تضمین کنیم که این مناطق به شرایط قرمز نمی روند.
راه حل وزارت بهداشت برای کنترل اپیدمی کرونا چیست؟ به نظر می رسد اولویت و تاکید بر استفاده از ماسک است و کمپین من ماسک می زنم هم به همین منظور اجرایی شده است؟
لاری: بله. تنها راه، پیشگیری از ابتلای افراد به کروناست. اکنون در کل دنیا موثرین راه پیشگیری از کرونا استفاده از ماسک است. سیاست دولت این است که همه از ماسک استفاده کنند، به وزارت صنعت هم ابلاغ شده که زمینه تولید ماسک های ارزان قیمت را فراهم کند.
در کمپین من ماسک می زنم. همه مردم به استفاده از ماسک ترغیب می شوند و با هشتک من- ماسک – می زنم. تاکید بر این است که هر نوع ماسکی قابل قبول است، حتی ماسک های خانگی هم قابل قبول است.
ثابت شده که ماسک در پیشگیری از کرونا موثر است باید کاری کنیم که مردم به استفاده از ماسک ترغیب شوند و از آن استفاده کنند. به همین علت اینفوگرافی هایی برای ترغیب مردم تهیه شده است. حتی کلیپ هایی تهیه شده که نحوه تولید ماسک خانگی را به مردم آموزش می دهد تا همه مردم استفاده کنند.
مردم باید باور کنند که این کار در پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید۱۹ و کرونا موثر است و اگر دو طرف استفاده کنند تا ۹۵ درصد در پیشگیری موثر است. وقتی می شود بیماری کووید۱۹ را که می تواند برای مردم و کادر درمانی مشکلات زیاد و پیچیده ای ایجاد کند با یک ماسک ساده و ارزان و شستن مداوم دست کنترل کرد، چرا نباید از این روش استفاده کرد.
مردم ایران بسیار فهیم هستند، چقدر در ایام نوروز و ۱۳ بدر همکاری کردند و در خانه ماندند و به مسافرت نرفتند اکنون هم اگر باور کنند که ماسک چقدر می تواند از ابتلا به بیماری پیشگیری کند حتما همکاری می کنند.
ارزانترین و بیشترین ماسک های مورد استفاده مردم، ماسک های سه لایه است این ماسک ها برای چه مدت قابل استفاده هستند؟
لاری: تا زمانی که مرطوب شوند. ماسک های سه لایه اگر بر اثر عطسه یا بزاق دهان مرطوب شوند باید دور انداخته و تعویض شوند.
با این حساب یک نفر در ساعاتی که بیرون از خانه است، باید مثلا سه بار ماسک را تعویض کند و این یعنی اگر با نگاه خوشبینانه فرض کنیم ماسک گران نشود و بتوانند این ماسک را به قیمت دوهزار تومان در بازار آزاد تهیه کنند روزانه باید هر نفر حداقل ۶ هزار تومان برای ماسک هزینه کند، یعنی بیش از ۱۵۰ هزار تومان در ماه و برای یک خانواده در ماه رقم قابل توجهی می شود.
لاری: در هر صورت به وزارت صنعت تاکید شده که ماسک مورد نیاز مردم با قیمت مناسب و با حداقل هزینه تامین شود و در اختیار مردم قرار بگیرد.
اما در واقع امر، قیمت ماسک در بازار آزاد با آنچه مصوب و اعلام می شود متفاوت است، همین الان ماسک های فیلتردار معمولی به قیمت ۳۰ هزار تومان در بازار فروخته می شود، اگر استفاده از ماسک اجباری شود و تقاضا بالا برود، حتما گرانفروشی هم بیشتر می شود. برای مدیریت بازار ماسک و جلوگیری از سودجویی ها چه فکری کرده اید؟
لاری: احتمال تخلف و سوداگری همیشه وجود دارد. به هر حال بازار ماسک اقتصاد خودش را دارد. اگر منجر به افزایش تولید و رونق اقتصادی بشود، خوب است. افرادی که در اقتصاد تولید ماسک فعالیت می کنند، کارشان بالقوه اشکالی ندارد اما اگر قرار به سودجویی باشد قطعا باید از آن جلوگیری شود.
اخیرا گزارشی از احتکار و گرانفروشی ماسک داشته اید؟
لاری: اخیرا چنین گزارشی نداشته ایم اما اوایل اپیدمی کرونا گزارش هایی از کمبود ماسک داشتیم. از طرفی آموزش های لازم به مردم برای تولید ماسک خانگی مناسب که قابل شست و شو هم باشد داده می شود.
مصوبه اجباری شدن ماسک از ۱۵ تیر چگونه اجرا می شود، ضمانت اجرایی آن چیست؟ اگر افرادی رعایت نکردند و ماسک نزدند چه برخوردی با آنها می شود؟
لاری: این مصوبه جدید است و حتما مکانیزمی برای اجرای آن در نظر گرفته می شود. ممکن است افرادی را که ماسک ندارند در برخی اماکن راه ندهند و حتما دستگاههای نظارتی هم در این مورد ورود می کنند.
شما هر روز اسامی استانهای قرمز را اعلام می کنید، اکنون کدام استانها وضعیت نگران کننده ای دارند؟
لاری: یکی از این استانها خوزستان است اما وضعیت همه شهرهای آن یکسان نیست. وضعیت در برخی شهرهای استان خوزستان مثل آبادان و دزفول قرمزتر از اهواز است یعنی وضعیت نگران کننده تری دارند. میزان بستری و فوتی این دو شهر از اهواز بدتر است.
ملاک رنگ شهرها میزان بستری بیماران است نه فوتی. چون از نظر اپیدمیولوژی ممکن است یک شهر میزان فوت کمتری داشته باشد اما میزان بستری آن بیشتر باشد که نشان دهنده مراقبت بهتر از بیماران است. ملاک رنگ قرمز میزان ابتلا و بستری در صد هزار نفر جمعیت و فوتی در یک میلیون نفر است.
اخباری اعلام شده که دوباره تخت های بیمارستانها به علت افزایش بیماران کرونا پر شده و تخت بستری و آی سی یو خالی ندارند.
لاری: در همه شهرها این طور نیست، در برخی استانها مثل خوزستان از امکانات مراکز و بیمارستانهای غیر دولتی هم استفاده کرده اند و اکنون استانی را نداریم که رئیس دانشگاه گزارش داده باشد که بیمارستانها پر شده است و کمبود داشته باشند.
بیمارستانها در استانهایی که قرمز هستند در برخی شهرها با حداکثر ظرفیت فعالیت می کنند اما گزارشی نداشته ایم که مشکل داشته باشند چون پیش بینی های لازم برای تامین امکانات و تخت های بیمارستانی شده است و با تمهیداتی که انجام شده میزان فوتی به بستری نسبت به قبل کمتر شده است. مقایسه نمودار بستری و فوتی هم این موضوع را نشان می دهد و مشخص می کند کیفیت مراقبت ها بهتر شده است.
این درست است که در تهران میزان بستری های جدید کرونا از ترخیصی بیمارستانها بیشتر شده است؟
لاری: در استان تهران همه مناطق وضعیت یکسانی ندارد، مثلا دماوند وضعیت بدتری نسبت به شهر تهران دارد. مناطقی که قبلا پیک کرونا نداشته، اکنون در مرحله پیک است. طبق اطلاعات نرم افزار ماسک شهر تهران قرمز نیست چون میزان بستری به ۱۰۰ هزار جمعیت مهم است. تهران اکنون زرد و در وضعیت هشدار است. میزان بستری در این استان بیشتر شده است ولی هنوز قرمز نیست.
گزارش هایی هم وجود دارد که در برخی استانها و مناطق قرمز به علت پر شدن بیمارستانها و حتی مبتلا شدن تعداد قابل توجهی از پرستاران، با کمبود پرستار مواجه شده اند، این مساله صحت دارد؟
لاری: هر جا کمبود باشد اعلام می کنند و پرستاران به صورت داوطلب اعزام می‌شوند. تامین محل اسکان، غذا و پرداخت حق الزحمه این نیروها بر عهده مسئولان استان محل خدمت است. کمبود پرستارها با فراخوان از نیروهای داوطلب از سراسر کشور به خصوص مناطقی که فعلا بار درمانی کمتری دارند به مناطق قرمز صورت می گیرد. مثلا در استان خوزستان که وضعیت قرمز است ۴۰ پرستار از چند استان دیگر به این استان اعزام شدند.