سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با  «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

** اگر برجام موشکی را امضا کنیم، گرانی رفع می شود

«عباس آخوندی» وزیر مستعفی و ناکارآمد راه و شهرسازی در دولت روحانی در مصاحبه با روزنامه شرق گفت: «قیمت‌های متصاعد روزانه ناشی از تورم در کشور را ملاحظه می‌کنید که بی‌سابقه است، چون تجارت و مبادله‌ با جهان متوقف شده است. حجم دارایی مشخصی در ایران وجود دارد که مرتبا در حال فرسایش و کاستی است. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی منفی است».

آخوندی در ادامه گفت: «مدیران ما می‌خواهند هیچ‌یک از این عامل‌ها را تغییر ندهند و نتیجه متفاوت بگیرند. خب، غیرممکن است. برای حل این معضل باید مسئله مبادلات با جهان را حل کنیم، تجارت با دنیا را حل کنیم، موضوع FATF و برجام را حل کنیم».

وزیر مستعفی راه و شهرسازی در ادامه تصریح کرد: «شما می‌گویید که ما چهارراه مبادلات جهانی هستیم اما چهارراه را بسته‌اید و انتظار دارید معضل ترافیکی به‌وجود نیاید؟ و راه‌های فرعی فعال نشود؟ آنها که معطل عبور از این چهارراه نمی‌مانند؛ از خیابان‌های بغلی می‌روند! چرا ده‌ها کریدور موازی برای دورزدن ایران در حال پیدایش است؟ خب، پاسخش روشن است. شما چهارراه را بسته‌اید».

«محمدرضا بادامچی» نماینده اصلاح طلب مجلس دهم نیز در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت: «این روزها وضعیت ناخوشایند ارزی در کشور به علت عدم ورود ارز به کشور است. متاسفانه چشمان خود را بر این قضیه بسته‌اند و نمی‌خواهند باور کنند که عدم تصویب fatf باعث شده است تا ارتباطات مالی کشور با جهان قطع شود و امروز در این عرصه با مشکل مواجه شده‌ایم. این بدیهی است که عدم تایید مصوبات در داخل امروز کانال‌های مالی کشور را دچار انسداد کرده است».

بادامچی در ادامه گفت: «امروزه دلار پایه پولی بسیاری از کشورهای جهان است و هنگامی که مسیر ما برای وارد کردن آن مسدود شود قطعا به مشکل بر خواهیم خورد و هر دولت دیگری نیز امروز بر سر کار بود با توجه به این شرایط همین مشکل را در پیش داشت... وقتی با دستان خودمان مسیرهای ورود ارز به کشور را مسدود می‌کنیم، نباید از دولت انتظار داشته باشیم که قیمت ارز را کاهش دهد».

اظهارنظر آخوندی و بادامچی از چند منظر قابل بررسی است:

آخوندی می گوید «باید موضوع برجام را حل کنیم تا مسائلی مانند گرانی نیز رفع شود» . وی تاکید کرده است که این ایران است که مسیرها را بسته و باید برای حل موضوع برجام اقدام کند. سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان و مقامات آمریکایی صراحتا خواسته خود درباره برجام را اعلام کرده اند. طرف غربی می گوید اگر ایران می خواهد از امتیازهای برجام بهره مند شود، باید برجام موشکی و منطقه ای را نیز کلید بزند.

یک سوال؛ مگر دولتمردان نگفته بودند که در ازای امضای توافق هسته ای، تمام تحریم ها بالمره لغو شده و ۱۰۰۰ ال سی باز می شود و آنچنان رونقی ایجاد می شود که دیگر هیچ فردی به یارانه نیاز نخواهد داشت و هم چرخ کارخانه ها خواهد چرخید و هم چرخ سانتریفیوژها و سرمایه گذاری خارجی به کشور سرازیر خواهد شد و مشکل گرانی، رکود، بیکاری، مسکن و حتی مشکل آب خوردن مردم نیز رفع می شود!؟

دولت با این وعده ها افکارعمومی را متقاعد کرد که در قلب راکتور اراک بتن بریزد و غنی سازی ۲۰ درصد(با قابلیت های مختلف از جمله تأمین داروی بیماران خاص) را متوقف کند و ذخایر اورانیوم غنی شده(به ارزش حدود ۱۸ میلیارد دلار) را از کشور خارج کند و سانتریفیوژها(که جوانان متخصص ایرانی حدود ۱۰ سال برای راه اندازی و توسعه آن تلاش کرده بودند) را از کار بیندازد.

امثال آخوندی و بادامچی به هیچ عنوان به بی عملی و عهدشکنی آمریکا و اروپا اشاره نمی کنند. طبق وعده دولتمردان، باید در ازای بتن ریزی در صنعت هسته ای، تمامی تحریم ها لغو می شد. طرف غربی به تعهدات خود عمل نکرده و حالا به ایران می گوید که اگر می خواهی «چک برگشت خورده برجام» پاس شود، باید در حوزه موشکی و منطقه ای به ما باج بدهی!؟ آیا هیچ عقل سلیمی حاضر است که به این باجگیری و زورگویی که توان دفاعی و قدرت منطقه ای کشورمان را نشانه گرفته، پاسخ مثبت دهد!؟

آقای آخوندی در دولت روحانی به مدت پنج سال و اندی، وزیر راه و شهرسازی بوده است. وی در مراسم تودیع خود تاکید کرد که افتخار می کنم که حتی یک واحد مسکونی برای مردم نساخته ام! کارشناسان بارها تاکید کرده اند که موضوع مسکن در ایران هیچ ارتباطی به مسئله تحریم ندارد. چرا که مصالح ساخت مسکن همگی در داخل کشور تولید می شود و از واردات بی نیاز است. نیروی کار و نیروی متخصص نیز در داخل کشور وجود دارد.

چندی پیش دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان با اعلام اینکه سال ۹۸ سال بسیار خوبی برای صنعت سیمان بود، گفته بود: «صادرات سیمان و کلینکر در سال گذشته ۳۲ درصد رشد کرد.» همچنین، تولید فولاد میانی کشور در سال ۹۸ با رشد ۱۰ درصدی نسبت به سال ۹۷، به ۲۷ میلیون و ۲۴۰ هزار تن رسید.

بنابراین وضعیت فعلی مسکن نه به تحریم ارتباط دارد و نه FATF بلکه ریشه اصلی گرانی سرسام آور مسکن، سوءمدیریت دولتمردان و از جمله آخوندی وزیر مستعفی و ناکارآمد راه و شهرسازی است. وقتی وزیری که وظیفه اش ساخت مسکن برای مردم است، با تکبر می گوید به نساختن  مسکن برای مردم افتخار می کنم، نتیجه اش این می شود که قیمت مسکن و اجاره بهای واحد مسکونی در دولت روحانی حدود ۶ برابر افزایش می یابد!

آخوندی و بادامچی در اظهارات خود مدعی شده اند که علت گرانی دلار، عدم تصویب FATF است. حامیان اف ای تی اف اینگونه وانمود می کنند که هیچ اقدامی در راستای همکاری با این سازمان بین دولتی از سوی ایران انجام نشده و اگر در آینده این همکاری کلید بخورد، چنین می شود و چنان...

برخلاف این ادعا، دولت روحانی در سالهای اخیر بیش از ۹۵ درصد دستورات FATF را اجرا کرده است. اما علیرغم اجرای تمام و کمال دستورات، کوچکترین قدمی از سوی این سازمان برداشته نشده است. دقیقا شبیه ماجرای برجام. دولت روحانی به صورت پیش دستانه تمام تعهدات خود را به صورت نقد انجام می دهد، سپس به انتظار می نشیند تا طرف غربی به وعده هایش عمل کند. اما هیچ خبری از اجرای آن وعده ها نیست. با اینحال حامیان این رویکرد خسارت بار، با طلبکاری انگشت اتهام را به سوی منتقدان دولت نشانه می روند!

**عبدی:استدلال های ظریف در مجلس، ضعیف بود

«عباس عبدی» فعال سیاسی اصلاح طلب در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: «سخنان آقای ظریف در مجلس به دلیل حواشی آن بازتاب‌های فراوانی داشت...نکته مهم ماجرا این است که اتفاقا استدلال‌های آقای ظریف به نسبت ضعیف بود».

عبدی در ادامه نوشت: «یکی از مستندات و دفاعیه وی از سیاست خارجی کشور، ارجاع به حمایت‌های رهبری نظام و صمیمیت رفتاری با سردار سلیمانی بود...این دو دلیل حتی اگر درست هم باشد، کافی برای دفاع از یک سیاست نیست...در عرصه عمومی باید علل دفاع به‌طور مستقیم مربوط به ماجرا باشد و نه ارجاع به حمایت دیگران».

عباس عبدی پیش از این نیز با نقد سیاست خارجی دولت روحانی نوشته بود: «به نظر بنده حتی اگر ترامپ هم نمی‌آمد و کلینتون انتخاب می‌شد، باز هم در اجرای برجام دچار مشکل و حتی مشکلات بدتری می‌شدیم...در توافق‌های داخلی و اقتصادی نیز حتما باید ضمانت اجرای کافی وجود داشته باشد. اگر از بانک وام می‌گیریم به ازای آن وثیقه معتبر دریافت می‌کنند تا در صورت بازپرداخت نکردن وام، وثیقه معتبر و واقعی را به اجرا بگذارند... پرسش این است که وثیقه یا ضمانت اجرای تعهدات طرف مقابل نزد ایران چه بود؟ وثیقه ما روشن بود. بازگشت تحریم‌ها و قطعنامه‌ها. ولی وثیقه آنان چه بود؟ این وثیقه باید مبتنی بر قدرت باشد. اگر آنان به تعهدات خود عمل نکنند، ما باید می‌توانستیم که مقابله به مثل کنیم. اگر چنین وثیقه‌ای را نزد خود نداریم، نباید وارد چنین توافقی می‌شدیم».

وی در ادامه تاکید کرده بود: «پرسش این است دوستانی که پیشنهاد مذاکره می‌دادند و به آن اصرار داشتند، چرا ضمانت اجرای آن را مورد توجه خود قرار ندادند؟  اگر قرار بود که وارد برجام شویم، باید فرض می‌کردیم که چنانچه طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرد ما چه باید انجام دهیم تا از ترس عمل ما، طرف مقابل به تعهداتش ملتزم باشد؟ به نظرم بسیاری از افراد درک درستی از ماهیت روابط بین‌الملل و سیاست واقع‌گرایانه ندارند و روابط بین‌الملل را به گفت‌وگو و صلح‌خواهی تقلیل می‌دهند، در حالی که روابط بین‌الملل در اصل متکی به قدرت است و بس».

برخی دولتمردان و فعالین اصلاح طلب، در سالهای اخیر با حمله به منتقدان، رویکرد «مقتدرانه» در سیاست خارجی را «تنش زایی» و «ماجراجویی» جا می زدند.  این طیف بر همین اساس برجام را فتح الفتوح نامید. این در حالی است که به هیچ عنوان اصول بدیهی یک توافق بین المللی از جمله، همزمانی اجرای تعهدات، توازن تعهدات، تضمین اجرای تعهدات طرف مقابل و نحوه اقدام درصورت عهدشکنی طرف مقابل در برجام رعایت نشد.

دولت روحانی در اجرای برجام شروط ۲۸ گانه را اجرا نکرد و علیرغم اظهارنظر صریح مقامات ارشد نظامی از جمله سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی درباره نقشه شوم دشمن در تعمیم برجام به حوزه موشکی و منطقه ای، وعده اجرای برجام های ۲ و ۳ را داد و دشمن را به طمع انداخت.

آقای ظریف بجای اینکه لجوجانه برجام را بزرگترین دستاورد جا بزند، باید بابت خسارت های بزرگ این توافق از مردم عذرخواهی کرده و در فرصت باقی مانده از عمر دولت برای تغییر ریل گذاری و جبران خسارت ها تلاش کند.