خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها- سکینه اسمی: وجود ۲ معدن طلای «زرشوران» و «آق‌دره» و ۵۹ معدن ارزشمند سنگ، اثر ثبت‌شده مجموعه جهانی تخت سلیمان، ثبت جهانی فرش افشار تکاب به همراه پتانسیل‌های منحصربه‌فرد و کم‌نظیر تاکنون نتوانسته گرد محرومیت و فقر را از چهره شهرستان تکاب در جنوب آذربایجان غربی بزداید.
در حال حاضر ۴۰ درصد انباشت طلا و ۵۰ درصد کل ذخیره طلای شناسایی‌شده کشور در شهرستان طلایی تکاب واقع‌شده، اما این شهرستان از کمترین زیرساخت‌های توسعه در بخش‌های راه، درمان، بهداشت، آموزش و… نیز برخوردار نیست.
آمار بالای بیکاری، درآمد پایین به همراه قرار گرفتن در رتبه‌های آخر شاخص‌های توسعه‌ای در کشور سهم مردمی است که در کنار ظرفیت و تمدن کهن در بخش گردشگری دارای ثروت عظیم معادن طلا هستند که در سطح خاورمیانه مثال‌زدنی است.
خروج مواد معدنی استخراج‌شده از معادن طلای تکاب به‌صورت خام، فرآوری مواد معدنی تکاب به‌خصوص معادن سنگ به اسم استان‌های مرکزی، عدم اختصاص ۱۵ درصد حق دولتی از مهم‌ترین مشکلاتی است که موجب عدم بهره‌مندی مردم این منطقه از ظرفیت معادن طلا شده است اما اگر نبود صنایع پایین‌دست و غفلت و بی‌توجهی مسئولان کشوری و استانی را به این مسائل اضافه کنیم نشان می‌دهد تکاب سال‌ها باید طعم محرومیت را بچشد.
قرار گرفتن در لیست ۳۱ شهرستان کم برخوردار و محروم کشور، نرخ ۱۳ درصدی بیکاری و غبار عقب‌ماندگی تنها سهم مردم تکاب از بی‌تدبیری مسئولانی است که تاکنون نتوانسته‌اند از ظرفیت کم‌نظیر این شهرستان در بخش‌های معدن، گردشگری، کشاورزی و صنعت استفاده بهینه‌ای ببرند.
سنگِ خام فروشی پیش پای توسعه معادن طلای تکاب
فرماندار تکاب در خصوص وضعیت معادن طلای تکاب و عدم توسعه شهرستان تکاب باوجود ذخایر و ظرفیت‌های بالای معدنی به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر شهرستان تکاب جزو ۳۱ شهرستان کمتر توسعه‌یافته در کشور به شمار می‌رود این در حالی است که تکاب به دلیل دارا بودن ۵۹ معدن سنگ، دو معدن طلا، آثار تاریخی ثبت‌شده جهانی یکی از شهرهای برخوردار به شمار می‌رود.
محمود زمانی با بیان اینکه بالا بودن آمار بیکاری، نبود زیرساخت‌های توسعه‌ای در بخش راه، درمان، بهداشت و آموزش از مهم‌ترین مشکلات پیش روی تکاب بوده که ناشی از یک عقب‌ماندگی تاریخی است ادامه داد: در حال حاضر از ۵۹ معدن سنگ این شهرستان تنها ۲۶ معدن با جذب هزار و ۲۰۰ نیروی کار فعال است که با توجه به نیاز بالای منطقه به اشتغال جوابگو نیست.
معادن طلای تکاب نه‌تنها از شهرت ملی برخوردار بوده بلکه در سطح خاورمیانه مطرح هستند ولی متأسفانه تاکنون سود چندان زیادی برای این منطقه در پی نداشته‌اند فرماندار تکاب تعداد افراد شاغل در ۲ معدن آق دره تکاب و زره شوران را بالای هزار نفر اعلام و اضافه کرد: معادن طلای تکاب نه‌تنها از شهرت ملی برخوردار بوده بلکه در سطح خاورمیانه مطرح هستند ولی متأسفانه تاکنون سود چندان زیادی برای این منطقه در پی نداشته‌اند و باوجود این ذخایر ارزشمند بیکاری و محرومیت همچنان در این منطقه بیداد می‌کند.
زمانی از وجود سه کارخانه استحصال طلا در تکاب خبر داد و عنوان کرد: به دلیل نبود صنایع پایین‌دست و خام فروشی تاکنون از ظرفیت معادن این شهرستان به‌خصوص در بخش معادن طلا به‌خوبی استفاده‌نشده و ایجاد صنایع پایین‌دست یکی از مطالبات جدی مردم منطقه به شمار می‌رود.
فرماندار تکاب با تأکید بر اینکه محرومیت تکاب در حالی است که هم‌اکنون بیش از ۳۸ درصد تولید طلا در این شهرستان انجام می‌شود گفت: در حال حاضر ۴۰ درصد انباشت طلای کشور در تکاب است ولی به دلیل نبود صنایع مربوطه و خروج منابع مالی استخراج معادن طلا از شهرستان همچنان شاهد محرومیت و فقر اقتصادی در این منطقه هستیم.
زمانی با تأکید بر جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی در تکاب و استان گفت: متأسفانه تاکنون نبود کارخانه‌های استحصال مواد معدنی در بزرگ‌مقیاس و نزدیک معادن طلا به همراه نبود کارگاه‌های کوچک طلا سازی در این شهرستان موجب شده وجود این معادن در رونق اقتصادی این شهرستان تأثیرگذار نباشد.
۱۵ درصد حق دولتی معادن طلای تکاب به شهرستان اختصاص یابد
فرماندار ماکو در خصوص عدم پرداخت ۱۵ درصد حق دولتی معادن در شهرستان تکاب افزود: تاکنون این حق دولتی به استان پرداخت نمی‌شد ولی در ماه‌های گذشته نامه‌ای از سوی استاندار آذربایجان غربی برای پرداخت حق دولتی معادن به معاون رئیس‌جمهوری کشورمان ارسال‌شده که اگر این امر محقق شود شاهد تحول زیادی در بخش اقتصادی معادن و منطقه خواهیم بود.
زمانی با بیان اینکه این ۱۵ درصد حق دولتی در سال‌های گذشته به‌صورت ناچیز به تکاب و استان اختصاص می‌یافت گفت: در کنار پرداخت این حق دولتی امسال در شورای برنامه‌ریزی استان مبلغ ۳۴۴ میلیارد ریال برای توسعه و عمران تکاب اختصاص‌یافته که نسبت به شهرستان‌های دیگر ازلحاظ سهم جمعیتی رقم قابل‌توجهی است که امیدواریم بخش زیادی از این مبلغ تخصیص یابد.
فرماندار تکاب نرخ بیکاری در این شهرستان را ۱۳ درصد عنوان و خاطرنشان کرد: به دلیل نبود زیرساخت‌های توسعه و کارخانه‌های بزرگ درآمد بیشتر مردم از راه کشاورزی بوده و به این دلیل اشتغال در شهرستان فصلی است که امیدواریم با ایجاد صنایع پایین‌دست و مرتبط با معادن به‌خصوص در بخش طلا شاهد حل مشکل بیکاری در شهرستان باشیم.
سهم خواهی و دخالت غیرمنطقی مسئولان در معادن تکاب خاتمه یابد
نماینده مردم تکاب و شاهین‌دژ در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر از عقب‌ماندگی و محرومیت تکاب طی سال‌های متمادی گلایه کرد و گفت: این محرومیت و فقر اقتصادی در حالی است که تکاب دارای ظرفیت و توانمندی‌های بالایی در بخش گردشگری، معادن و کشاورزی است.
حسن همتی بی‌توجهی و غفلت مسئولان استانی و نبود نگاه توسعه‌ای را از مهم‌ترین عوامل محرومیت تکاب برشمرد و افزود: تاکنون به دلیل ظرفیت کم‌نظیر تکاب در بخش معدن به‌خصوص طلا که در سطح خاورمیانه مطرح است نگاه به این شهرستان «طمع ورزانه» و «سهم خواهانه» بوده تا مواد معدنی سنگ و طلاهای استخراج‌شده از این شهرستان به‌صورت خام فروشی به استان‌های مرکزی ارسال شود و سود اقتصادی آن نصیب سایر استان‌ها به‌غیراز تکاب شود.
وی با ابراز تأسف از اینکه هیچ دولتی به تکاب به چشم توسعه نگاه نکرده و در تمام این سال‌ها ذخایر و امکانات معدنی این شهرستان به سایر استان‌ها به‌خصوص استان‌های مرکزی ارسال‌شده است، گفت: نبود صنایع پایین‌دست و مرتبط با معادن به همراه خام فروشی به مشکلات اقتصادی این منطقه دامن زده است.
همتی از دخالت غیرمنطقی مسئولان در اداره معادن به‌خصوص معادن طلای تکاب انتقاد کرد و افزود: وقت آن رسیده این دخالت‌های غیرمنطقی خاتمه یافته و با ایجاد زیرساخت‌های توسعه زمینه رفع محرومیت و عقب‌ماندگی در این شهرستان برخوردار فراهم شود.
استخدام‌های غیرمنطقی و غیر کارشناسی در معادن تکاب
نماینده مردم شهرستان‌های تکاب و شاهین‌دژ در مجلس شورای اسلامی استخدام‌های غیرمنطقی و غیر کارشناسی در معادن تکاب را مورداشاره قرار داد و افزود: برابر اخباری شاهد هستیم سال‌هاست تعداد زیادی هستند تحت عنوان مسئول و کارشناس از معادن طلای تکاب حقوق می‌گیرند که فقط اسم آن‌ها بوده و وجود خارجی ندارند.
برابر اخباری شاهد هستیم سال‌هاست تعداد زیادی هستند تحت عنوان مسئول و کارشناس از معادن طلای تکاب حقوق می‌گیرند که فقط اسم آن‌ها بوده و وجود خارجی ندارند همتی با گلایه از سهم خواهی عده‌ای سودجو از معادن طلای تکاب بیان کرد: بعد از ورود به مجلس نشستی با مسئولان معادن طلای تکاب داشته و این موارد را متذکر شده‌ام و هم‌اکنون منتظر پاسخ مناسب به این اخبار مبنی بر حضور و دریافت عده‌ای که فقط اسمشان در معادن ثبت‌شده ولی خودشان وجود خارجی ندارند هستم.
وی با بیان اینکه در حال حاضر از ظرفیت و ذخایر معادن تکاب به‌درستی استفاده نمی‌شود، گفت: استخدام‌ها در معادن تکاب باوجود آمار بالای بیکاری در این شهرستان بر اساس حساب‌وکتاب و کارشناسی نیست باید این موضوع در ماه‌های آتی از سوی نهادهای ذی‌ربط رسیدگی شود.
نماینده مردم شهرستان‌های تکاب و شاهین‌دژ از عدم پرداخت حق دولتی معادن به تکاب نیز گلایه کرد و افزود: پرداخت این حق‌وحقوق با توجه به فقر اقتصادی و مشکلات موجود در منطقه حق مسلم اهالی است و باید دولت در این زمینه ورود جدی داشته باشد.
همتی نبود زیرساخت‌های توسعه در بخش راه، بهداشت، درمان و آموزش را مورداشاره قرار داد و گفت: تا کی مردم تکاب چوب ناهماهنگی و بی مدیریتی‌ها را بخورند، مردم این منطقه حق دارند بدانند پول‌های هنگفت حاصل از معادن طلا به کجا می‌رود.
وی با تأکید بر اینکه پیگیر ارزش‌افزوده ۹ درصدی و ۱۵ درصدی تبصره ۶ ماده ۱۲ در زمینه معادن طلای تکاب هستم گفت: علاوه بر حقوق دولتی معادن طلا باید به مسئولیت اجتماعی خود در قبال مردم منطقه به‌درستی عمل کرده و بخشی از درآمد ناشی از فروش معادن به منطقه اختصاص یابد که برای تحقق آن می‌توان اقدام به ایجاد کارگاه‌های کوچک و متوسط طلاسازی در منطقه کرد.
آذربایجان غربی از نبود صنایع تبدیلی و پایین دست در بخش معدن رنج می‌برد
هرچند نماینده مردم شهرستان‌های تکاب و شاهین‌دژ و فرماندار از محرومیت و عقب‌ماندگی این شهرستان گلایه دارند اما معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی معتقد است گام‌های اساسی برای رفع محرومیت تکاب برداشته‌شده است.
آیدین رحمانی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ۳۱ شهرستان کم برخوردار در سطح کشور انتخاب‌شده و به‌صورت پایلوت قرار است اقدامات توسعه‌ای در یک شهرستان از هر استان انجام گیرد، گفت: از استان آذربایجان غربی نیز تکاب به‌عنوان شهر هدف برای توسعه انتخاب‌شده و در حال حاضر اقدامات توسعه‌ای خوبی در این شهرستان آغازشده است.
وی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم بهره‌مندی از ظرفیت معادن طلای تکاب در رونق بخشی اقتصادی این شهرستان را خام فروشی و نبود صنایع پایین‌دست عنوان کرد و افزود: متأسفانه آذربایجان غربی باوجود ظرفیت بالا در بخش معادن از نبود صنایع تبدیلی، فرآوری و پایین‌دست رنج می‌برد که این امر در تکاب به دلیل معادن طلا نمود بیشتری دارد.
رحمانی با بیان اینکه به دلیل صدور مواد معدنی استخراج‌شده از معادن تکاب به‌صورت خام به سایر استان‌ها ارزش‌افزوده آن نیز نصیب شهرستان و استان نمی‌شود، گفت: برای جبران این موضوع با شرکت‌های معدنی که فروش مواد معدنی طلای تکاب در خارج از استان را بر عهده دارند رایزنی کرده‌ایم تا بخشی از عوائد فروش خود را از طرق مختلف به‌خصوص ایجاد حساب‌های بانکی در داخل استان نصیب منطقه تکاب کنند.
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با تأکید بر اینکه کارخانه‌های معدنی به‌خصوص در بخش معادن طلای تکاب باید در منطقه احداث و راه‌اندازی شود، افزود: اگر صنایع تبدیلی و فرآوری مرتبط با این حوزه در استان ایجاد شود ضمن جلوگیری از خام فروشی ارزش‌افزوده معادن نیز نصیب استان شده و شاهد رونق اقتصادی در تکاب و منطقه خواهیم بود.
تاکنون از ظرفیت معادن طلای تکاب استفاده بهینه‌ای نشده است
معاون امور معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی در خصوص ظرفیت معادن طلای تکاب در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: آذربایجان غربی با دارا بودن سه معدن طلای زره شوران، آق دره و پارس کانی قطب طلای کشور به شمار می‌رود که از این تعداد هم‌اکنون دو معدن زره شوران و آق دره در حال فعالیت هستند.
آذربایجان غربی با دارا بودن سه معدن طلای زره شوران، آق دره و پارس کانی قطب طلای کشور به شمار می‌رود پریسا عابد پور از معادن تکاب و آذربایجان غربی به‌عنوان ظرفیت کم‌نظیر درزمینهٔ رونق بخشی به اقتصاد منطقه نام برد و افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل رکود بخش عمرانی در کشور و استان، بروکراسی‌های اداری، عدم تناسب واحدهای فرآوری ایجادشده در استان با پتانسیل‌های معدنی نتوانسته‌ایم از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه در معادن طلای تکاب استخراج به‌صورت «کان سنگ» انجام‌گرفته و واحدهای فرآوری استحصال به‌صورت کنسانتره و شمش گیری وجود دارد، ادامه داد: عدم انجام مطالعات اکتشافی عمقی برای پتانسیل‌یابی مواد معدنی، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و متناسب از قبیل راه دسترسی، اتصال به شبکه برق‌رسانی، عدم وجود واحدهای فرآوری برای بهره‌مندی از ارزش‌افزوده مواد معدنی فرآوری شده، مخالفت و ممانعت‌های ایجادشده از جانب برخی ارگان‌های دولتی و ممانعت و محدودیت‌های محلی از مهم‌ترین مشکلات این بخش به شمار می‌رود.
عابدپور از استخراج سالیانه ۶۶۰ هزار تن کانسنگ طلا از معدن آق دره و ۳۷۵ هزار تن از معدن زره شوران خبر داد و گفت: معدن طلای «زرشوران» تکاب بزرگ‌ترین معدن طلای خاورمیانه به شمار می‌رود که ۳۰ درصد از ذخایر طلای کشور در آن نهفته است و در حال حاضر حدود ۷۰۰ نفر در این معدن و کارخانه طلای آن مشغول به کار هستند.
معاون امور معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با اشاره به اجرای طرح توسعه ۴۰ هکتاری سال گذشته در معدن طلای زرشوران تکاب، افزود: امسال معدن طلای آق‌دره طرح توسعه ندارد اما طرح توسعه زره شوران توسط سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی در حال پیگیری است.
وی با اشاره به شرایط جغرافیایی استان و تأثیر آن، گفت: شرایط اقلیمی و آب و هوایی در این استان موجب شده بسیاری از معادن استان سه تا چهار ماه در سال به خاطر بارش و سرمای هوا توان فعالیت نداشته باشد و نوسازی ماشین‌آلات معدنی برای بهبود عملکرد معادن ازجمله نیازها است.
شهرستان تکاب با دارا بودن منابع غنی طلا و سنگ‌های تزئینی و قیمتی از هیچ‌یک از شاخص‌های توسعه برخوردار نیست و امید می‌رود با برنامه توسعه برای رفع محرومیت از چهره ۳۱ شهرستان کم برخوردار کشور تکاب از عقب‌ماندگی تاریخی رهایی یابد.