این روزها بازار سیاه خرید و فروش حیوانات غیرمعقول و غیر قانونی داغ است، معضلی که میتواند گریبانگیر آینده محیط زیست کشورمان باشد.
اینجا کلانشهر تهران پایتخت ایران است، در کنار هر قاچاق و خرید و فروش غیر مجازی؛ در نزدیکی بازار بزرگ فروش پرندههای زینتی، کمی آن طرفتر از شیر مرغ تا جون آدمیزاد به حراج گذاشته شده است.
پیش از این از سوی شهروندان به ما اطلاع داده شد که در کنار یکی از اتوبانهای پایتخت، قاچاقچیان بدون اینکه کسی در کسب و کار غیرقانونی شان تداخل ایجاد کند، در حال فروش حیوانات وحشی و غیرمجاز هستند، حیواناتی که شاید در ایران از گونههای منقرض شده باشند.
برای اینکه درستی این موضوع به ما ثابت شود به عنوان یک مشتری که قصد خرید یک حیوان غیر معقول را دارد به این مکان معرفی شده در نزدیکی بازار پرندگان تهران رفتیم، ابتدا به بازار رسمی و مجاز پرندگان زینتی سری زدیم، بازاری که در ظاهر در حال خرید و فروش پرندگان مجاز بودند و کارشان را قانونی میدانستند.
پس از گشت و گذار کوتاهی در این بازار به دنبال هدف اصلی، یعنی همان قاچاقچیان حیات وحش رفتیم، با کمی پرس و جو از فروشندگانی که بیرون بازار در حال فروش پرنده بودند مطلع شدیم که محل استقرار این فروشندگان آن طرف اتوبان، زیر پل هوایی است.
به آن طرف اتوبان رفتیم، زن و مردهایی که به عنوان فروشنده آن جا ایستاده بودند، اما تنها چیزی که در بازارشان دیده میشد سگهای کوچک تا بزرگ بود، تعداد سگها آنقدر زیاد بود که حتی نمیگذاشت صدا به صدا برسد و تنها صدای آنهایی که به درخت بسته شده بودند یا در آغوش فروشندهها نگهداری میشدند، شنیده میشد.
به ظاهر آنها در حال فروش حیواناتی همچون سگ و سنجاب بودند که غیرقانونی نیست، اما در باطن این بازار خبرهای دیگری بود که هر کسی از آن خبردار نیست.
به سراغ یکی از این فروشندگان که دو خانم بودند رفتیم، به عنوان یک خریدار از او درخواست یک شیر وحشی کردیم که قرار بود در فضای بزرگ باغی آن را نگهداری کنیم که در پاسخ به این درخواست گفت: توله شیر داریم. اگر قصد خرید دارید باید بیعانه بدهید تا چترباز از منطقه پاکستان برای شما تا بابل بیاورد و بعد از آنجا تحویل میگیریم.
قیمت این حیوان را از او پرسیدیم که گفت: قیمتش مشخص نیست، چون که از پاکستان وارد میشود، اما در حدود بالای ۷۰ میلیون هزینه دارد.
بعد از معرفی توله شیر گفت: اگر دنبال یک حیوان خاص میگردید جغد هم داریم که خودمان در داخل خانه ازش نگهداری میکنیم.
بعد از آن که معامله مان با این خانم تمام شد چند قدمی آن طرفتر سراغ توله خرس را گرفتیم که به یک پسر جوان رسیدیم، او میگفت: توله خرس داریم که از جنگلهای گلستان میآوریم، مردی که کنارش بود گفت: مار هم هست، هر نوع ماری که بخواهید سفارش دهید برای شما تا آخر هفته میآریم.
اینها تنها گوشهای از این بازار غیر مجاز در یک روز بود، فروش حیوانات غیرقانونی و وحشی که میتواند برای آینده محیط زیست یک خطر جدی و تهدید کننده باشد.
حالا پای این خرید و فروشها به فضای مجازی هم رسیده است، فضایی که میتوان گفت بستر مبادله را برای قاچاقچیان حیات وحش آسانتر و بدون ترس و دلهره کرده است، از تبلیغات خرید و فروش جغد و مار گرفته تا توله شیر و پلنگ و در کنار این تبلیغات غیرمجاز سلبریتیها و اینفلوئنسرهایی هم عکس حیوانات وحشی خود را که در خانه نگهداری میکنند به عنوان نمادی از لاکچری بودن منتشر میکنند.
این روزها فضای مجازی که میتوان گفت همچون فضای حقیقی درباره قاچاق حیات وحش هیچ نظارتی از سوی هیچ نهادی و سازمانی بر آن نیست و بازار آن روز به روز داغتر میشود؛ این در حالی است که سرهنگ جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در یکی از نشستهای خبری خود که در اوایل تیرماه سال جاری برگزار شده بود از افزایش ۳۳ درصدی دستگیری قاچاقچیان حیات وحش خبر داد.
همچنین به سراغ شهاب الدین منتظمی مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست رفتیم تا نظر ایشان را درباره این معضل بدانیم که او اظهار کرد: متأسفانه پدیده شوم مربوط به قاچاق حیات وحش را نه میشود منکر شد و نه میتوان آن را تکذیب کرد، بنابراین معضلی است که با آن درگیر هستیم.
او با اشاره به اینکه در بحث افزایش قاچاق حیات وحش عواملی دخیل هستند، افزود: اصلیترین عامل، بحث سودجویی قاچاقچیان است، این افراد شرایط نگهداری این حیوانات خاص را خیلی عادی جلوه میدهند، اما به محض بزرگ شدن، این حیوانات برای افراد مشکل ساز خواهند شد، گرچه آنها ناگزیر هستند که حیوان خود را در طبیعت رها کنند.
مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در فضای مجازی همکاران ما در حال رصد این موضوع هستند و در صورت مشاهده حتما با این افراد برخورد خواهد شد.
منتظمی بیان کرد: سازمان حفاظت محیط زیست یک بازوی اجرایی قوی به نام یگان حفاظت محیط زیست دارد که مرتب در حال پایش این معضل هستند، اما برای مقابله جدیتر شاید نیاز باشد تا از قوه قضاییه نیز درخواست کمک کنیم.
بازار این پدیده شوم داغ است؛ بنابراین شاید نیاز باشد تا مسئولان و نهادهای نظارتی مربوطه نگاه جدی تر به این مسأله داشته باشند تا هرچه سریع تر کمک رسان محیط زیست و حیات وحش باشند، همچنین انتظار میرود تا فرهنگ سازی عمومی در خصوص عواقب نگهداری این گونههای حیوانی غیرمعقول انجام شود تا شاید شاهد کاهش حداقلی این مسأله باشیم.