مهم‌ترین توصیه و تأکید وزارت بهداشت در موج جدید بیماری کرونا، استفاده از ماسک است. اما، پرسش برخی شهروندان این است که زدن ماسک، چقدر مهم و اثرگذار در پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.
در جدیدترین دستورالعمل توصیه شده از سوی سازمان جهانی بهداشت نیز بر استفاده از ماسک برای تمام افراد در مکان های عمومی به ویژه در مکان های پر ازدحام تأکید شده است. حال سوالی که مطرح می شود این است که ماسک ها تا چه میزان می توانند جلوی انتشار ویروس را بگیرند و تا چه حد موثر هستند؟
دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، در همین ارتباط، نکاتی را متذکر شده است.
نتایج یک مطالعه در هنگ کنگ نشان داد که میزان انتقال ویروس کرونای جدید از طریق قطرات تنفسی و یا ذرات هوابرد در هنگام استفاده از ماسک های پزشکی ۷۵ درصد کاهش می یابد.
نتایج مطالعه دیگر نشان می دهد که در صورت استفاده صحیح از ماسک های پزشکی تا ۱۰۰ درصد امکان انتشار ویروس از ناحیه تنفسی افراد کم می شود و اگر در مکان های عمومی ۸۰ درصد افراد از ماسک استفاده کنند، امکان انتقال ویروس وجود نخواهد داشت.
به هر حال اطلاعات موجود در این زمینه هنوز کامل نیست و اعداد و ارقام ارایه شده در خصوص تاثیر ماسک بر میزان انتقال قابل استناد نیست. بعضی مطالب غیر مستند منتشر شده در فضای مجازی تلاش کرده اند اثرات استفاده از ماسک را کمی سازی کنند مثلا گفته شده است: اگر فرد سالمی ماسک بپوشد و با فرد ناقل که ماسک نپوشیده در تماس باشد احتمال انتقال ۷۰ درصد است، یا اگر فرد سالم ماسک نپوشد و یا یک فرد ناقل که ماسک پوشیده در تماس باشد امکان انتقال ۵ درصد خواهد بود و در صورتی که هر دو ماسک بپوشند امکان انتقال ویروس ۱.۵ درصد است. اما، طبق شواهد موجود، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های امریکا کمی سازی اثرات پوشیدن ماسک را تأیید نکرده و آن را «نسبتا اشتباه» نامیده است و در حال حاضر چنین اطلاعاتی در دسترس نیست.
برخی از مطالعات همچون موارد بالا در مورد اثربخشی استفاده از ماسک انجام شده است، اما هیچ کدام شواهد کافی برای اثبات چنین ادعاهایی را ارایه نمی دهند.
تاکنون هیچ یک از مقامات بهداشتی نیز از این ادعاها حمایت نکرده‌اند. سازمان جهانی بهداشت نیز اظهار داشته که پوشیدن ماسک به تنهایی کافی نیست و باید پوشیدن ماسک به همراه شستشوی مکرر و مناسب دست انجام شود.
بسیاری از متخصصان حتی در مورد استفاده نامناسب از ماسک مانند دست زدن به آن و عدم شستن دست ها قبل و بعد از استفاده از ماسک، ابراز نگرانی کرده اند و می توانند خطر انتقال ویروس را افزایش دهد.
یافته های علمی حاکی از اثربخش بودن پوشیدن صحیح ماسک در برابر همه گیری ویروس کرونا است و سازمان های معتبر بهداشتی همچون سازمان جهانی بهداشت و مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها نیز بر این موضوع تاکید دارند و پوشیدن ماسک های پارچه‌ای خانگی نیز در صورتیکه بر اساس راهنماهای معتبر تهیه و به روش صحیح شستشو و استفاده شود دارای اثر بخشی مطلوب است، اما اطلاعات موثق و شواهدی در زمینه کمی سازی میزان انتقال ویروس کرونا در صورت استفاده و یا عدم استفاده از ماسک وجود ندارد و تاکنون هیچ یک از سازمان های معتبر بهداشتی از چنین ادعاهایی حمایت نکرده اند.