مدیر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به مهمترین تفاوت‌ها و چالش‌های پرستاری در دوران شیوع کرونا، گفت: کمبود نیروی پرستاری از مهمترین چالش‌های پیش روی بیمارستان‌ها در دوران شیوع کروناست که می‌توان با مستثنی کردن پرستاری از قواعد و بروکراسی‌های استخدام دولتی و همچنین در اولویت قرار دادن استخدام نیروهای شرکتی و قراردادی و ایجاد امنیت شغلی، بخشی از این مشکلات را مرتفع کرد.

فروغ مولا ضمن تشریح وضعیت نیروهای پرستاری بیمارستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی،  یکی از چالش‌های مهم این روزها را کمبود نیروی کادر پرستاری برای ارایه خدمت به بیماران کرونایی عنوان کرد و گفت: بیمارستان‌ها همواره با کمبود نیروی پرستاری دست و پنجه نرم می‌کردند که این مساله در بحران کرونا بیش از پیش نمود پیدا کرده است،  علاوه بر این در پیک دوم شیوع بیماری تعداد زیادی از نیروی‌های پرستاری خود مبتلا و طبیعتا از گردونه ارایه خدمت خارج شدند که این مساله نیز فشار کاری ناشی از کمبود نیرو را دو چندان کرده است.

مستثنی کردن پرستاران از محدودیت‌های استخدامی

وی با اشاره به محدودیت‌های موجود برای جذب نیرو در بخش‌های دولتی، اذعان داشت: وقت آن رسیده که پرستاری را از این قاعده مستثنی کنیم و با افزایش تعداد نیروهای درمانی و همچنین در اولویت قرار دادن استخدام نیروهای شرکتی و قراردادی و ایجاد امنیت شغلی، انگیزه نیروها برای ارائه خدمت به مردم را افزایش دهیم. همچنین در کنار این مسایل می‌توان برای افزایش انگیزه نیروها و رفع مشکلات معیشتی آنان، قوانین پرداختی موجود و تصویب شده برای پرستاران را هرچه سریعتر اجرایی و عملی کرد.

درگیری مستقیم ۶۰ درصد پرستاران در بخش‌های کرونایی

وی در ادامه با اشاره به وضعیت نیروهای پرستاری در ۱۹ بیمارستان‌ دانشگاهی تابعه دانشگاه‌ علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: بیش از ۵۰۰۰ نفر کادر پرستاری (شامل کارشناسان پرستاری، اتاق عمل، هوشبری، بهیاران و کمک بهیاران) در بیمارستان‌های تابعه دانشگاه اشتغال دارند که حدود ۶۰ درصد آنها از ابتدای شیوع بیماری به طور مستقیم از بیماران مبتلا به کووید۱۹ مراقبت کردند. البته ممکن است وقفه‌هایی در میانه دو موج اتفاق افتاده باشد، ولی به طور کلی ۶۰ درصد افراد درگیر مراقبت از بیماران کرونایی بوده‌اند.

تفاوت‌ها و چالش‌های پرستاری در دوران شیوع کرونا

مولا با بیان اینکه ارائه خدمت در دوران شیوع کرونا با قبل از آن تفاوت‌هایی دارد، عنوان کرد: پرستاری و مراقبت از بیمار انگیزه و اولویت اول کاری پرستاران است؛ با این حال شغل پرستاری سختی‌های خاص خود را دارد؛ به عنوان نمونه، کار پرستاری مستلزم این است که پرستار ساعت‌های طولانی  از بیمار مراقبت کرده و با انواع میکروارگانیسم‌ها مواجه شود، همچنین مراقبت کردن از بیماران و خانواده ایشان در بدترین لحظات زندگی، بخش دیگری از سختی کار پرستاران است.

وی با بیان اینکه شیوع بیماری کرونا استرس و فشار اضافه‌ای بود که به کادر درمان و پرستاران وارد شد، گفت: ناشناخته بودن بیماری و ماهیت آن، بدحال شدن و فوت بیمارانی که به طور غیرمنتظره‌ای از دست رفتند، ترس از انتقال بیماری به اعضاء خانواده و همچنین ابتلا و شهادت جمع زیادی از همکاران در کل کشور از دیگر مواردی بود که بر استرس و اضطراب کادر درمان می‌افزود.

وی در ادامه، استفاده مدام از وسایل حفاظتی در این دوران با وجود گرما، کار زیاد و خستگی و سختی امر مراقبت از بیماران و همچنین دور ماندن طولانی مدت از خانواده و فرزندان و حتی گاهی اقامت در بیمارستان را به عنوان سایر تفاوت‌های کار پرستاری در دوران شیوع بیماری کرونا مطرح کرد.

چالش کمبود نیروهای پرستاری و پشتیبانی در بیمارستان‌ها

مدیر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه همچنین با اشاره به چالش کمبود نیروهای پرستاری و پشتیبانی در بیمارستان‌ها و تشدید آن در دوران شیوع کرونا، گفت: این کمبودها در موج اول با مساعدت رییس دانشگاه و معاونت های توسعه و درمان، با جذب نیروهای شرکتی و داوطلب مدیریت شد، اما در موج دوم ابتلای بیشتر کادر درمان در بیمارستان‌های تابعه دانشگاه و خروج نیروها از چرخه خدمت، مشکلات را دوچندان کرد. به عبارت دیگر در موج دوم با افزایش دوبرابری ابتلای کادر پرستاری روبرو هستیم؛ به گونه‌ای که درصد ابتلای کادر پرستاری در بیمارستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از ۳.۶ به ۷.۳ درصد افزایش یافته، این در حالیست که هنوز موج دوم  بیماری به اتمام نرسیده و همین مسئله بیمارستان‌ها را با مشکل کمبود نیروی انسانی روبرو کرده است.

 وی با بیان اینکه علل اصلی افزایش آمار ابتلای کادر درمان باید در قالب یک طرح پژوهشی بررسی شود، اظهار کرد: البته به صورت تجربی این احتمال وجود دارد که  همان‌طور که مردم از رعایت موارد بهداشتی و حفاظتی خسته شده و گاها قرنطینه را شکسته و وارد اجتماع شده‌اند، در نیروهای پرستاری هم به دلیل خستگی، گرما و فرسودگی، استفاده مداوم و صحیح از وسایل حفاظتی کم رنگ‌تر شد که همین مساله آسیب‌پذیری و احتمال انتقال بیماری را افزایش داده است.

اصولی که برای پیشگیری از انتقال بیماری در بیمارستانها باید رعایت شود

وی تاکید کرد: باید بدانیم تا زمانی که دارو و واکسن مناسب و موثر بیماری تولید نشود، غیر از استفاده‌ وسایل حفاظت فردی، حفظ فاصله گذاری فیزیکی، شستشو و ضدعفونی دست و سطوح با محلول‌ها و شوینده‌های مناسب هیچ راهی برای جلوگیری از ابتلا وجود ندارد.

این پرستار خاطرنشان کرد: بیماران و کادر درمان باید حتما قبل از وارد شدن به بخش از ماسک مناسب استفاده کنند، همچنین مدیریت مراجعه کنندگان برای ایجاد فاصله گذاری‌های فیزیکی عامل دیگریست که به کاهش احتمال انتقال بیماری و در نتیجه کاهش ابتلای کادر درمان و استهلاک آن‌ها کمک می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه سوپروایزرها و سرپرستاران باید از تجمع پرستاران در ایستگاه های پرستاری و اتاق‌های استراحت جلوگیری کنند، گفت:‌ چرا که به علت بسته بودن فضای بخش، در صورت تجمع و کاهش فاصله اجتماعی، شانس ابتلای افراد افزایش پیدا می‌کند.

راهکارهایی برای جبران کمبود نیروهای پرستاری

این مدیرپرستاری در بخش دیگر گفت‌وگو با اشاره به راهکارهایی برای جبران کمبود نیروهای پرستاری گفت: برای تامین کمبود نیروها در حال بررسی هستیم و کمبودهای اضطراری بیمارستان‌ها را استخراج کرده‌ایم تا بتوانیم با همکاری معاونت توسعه‌ مدیریت و منابع دانشگاه که در موج اول به تامین نیرو کمک کردند، در موج دوم نیز این مشکل را رفع کنیم.

مولا با اشاره به تصمیمات صورت گرفته در وزارت بهداشت، گفت: در این راستا قول جذب ۳۰۰۰ نیروی پرستاری داده شده که امیدواریم از این تعداد، سهمیه خوب و منصفانه‌ای به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اختصاص داده شود.  البته در کنار پیگیری موضوع  استخدام، سعی می‌کنیم با روش‌های معمولی که در قانون وجود دارد، مانند جذب نیروی طرحی و شرکتی، بخشی از این کمبودها را جبران کنیم.

این پرستار با اشاره به افزایش بار کاری پرستاران و کادر درمان در طول دوران شیوع کرونا و تشدید آن در دو ماه اخیر، اظهار کرد: عدم توجه به اصول بهداشتی و بکارگیری ابزار حفاظتی همچون ماسک و فاصله‌گذاری‌ها، بزرگترین عامل در افزایش ابتلا و بستری بیماران در بیمارستانها و به دنبال آن افزایش بار کاری نیروهای درمان است که ماه‌ها در مقابله با این بیماری مشغول ارایه خدمت هستند، بنابراین اگرچه همه مردم از استانداردهای بهداشتی آگاهی دارند، اما از طرف پرستاران و به عنوان مدیر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از همه مردم خواهش می‌کنم که توصیه‌ها را بیش از پیش جدی بگیرند.

وی با بیان اینکه همگی با مشکلات قرنطینه و استفاده از وسایل حفاظت فردی در گرمای هوا آگاه هستیم، گفت: با این حال با توجه به پیچیده بودن بیماری و نبود درمان مشخص، فعلا برای مقابله با بیماری و قطع زنجیره انتقال، چاره‌ای جز رعایت اصول بهداشتی و حفاظتی و پرهیز از خروج از منزل به غیر از مواقع ضروری نداریم. در تمام دنیا روتین‌های زندگی تغییر کرده و ما نیز مجبوریم تابع این روتین‌های جدید باشیم تا از سلامت خود، خانواده و جامعه خود محافظت کنیم.

چگونگی جبران کمبود امکانات و تسهیلات حفاظتی در بیمارستان‌ها

مولا در ادامه با اشاره به کمبود امکانات و تسهیلات حفاظتی در بیمارستانها نیز اظهار کرد: در ابتدای شیوع بیماری به دلیل کمبود ناگهانی این اقلام در بازار حتی با وجود تلاش رؤسای بیمارستان‌ها، با مشکلاتی روبرو بودیم، اما خوشبختانه با همکاری معاونتهای غذا و دارو،   توسعه و درمان، وزارت‌ بهداشت و خیرین محترم و همچنین مدیریت صحیح سوپروایزرها و مدیران پرستاری مراکز، بخش اعظم کمبودها جبران شد. در حال حاضراین اقلام را مدیریت شده استفاده می‌کنیم، چراکه اگر بی‌برنامه و بی‌رویه استفاده کنیم، مسلما دچار کمبود می‌شویم.

مدیر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه در رابطه با حقوق و مزایای پرستاران و با اشاره به وعده‌ها و مشوق‌های محقق نشده برای این گروه، تصریح کرد: مسلما وزیر محترم و معاون پرستاری وزارت بهداشت، ضرورت رسیدگی به پرستاران برای رفع خستگی چندین ماهه و تزریق امید و انگیزه به این قشر را درک می‌کنند، اما با توجه به وضعیت اقتصادی کشور متاسفانه تحقق وعده‌ها با تاخیر مواجه شده که امیدواریم به زودی محقق شود؛ هر چند مسلما تاخیر به وجود آمده مانع مراقبت صحیح از بیماران توسط پرستاران نخواهد شد، اما رفع مشکلات معیشتی پرستاران هم باید به عنوان یک اولویت در دستور کار مسئولین قرار داشته و پیگیری شود.