سرویس جهان مشرق - در لبنان ما از دولتی صحبت می کنیم که استقلالش چیزی فراتر از یک عملیات اطلاعاتی محرمانه انگلیسی با همراهی مزدورانش در این کشور نیست، کشوری که اغلب نخبگان و طیف سیاسی اش وفادار به استعمار انگلیس و در خدمت سرویس های اطلاعاتی آن بودند.
افول ستاره استعمار انگلیس در لبنان در سال ۱۹۵۸ راه را بر ورود آمریکایی ها به این کشور باز کرد، اما این به معنای پایان دادن به حضور انگلیس و فرانسه در لبنان نبود، بلکه این حضور و ایفای نقش شکل و ماهیت دیگری به خود گرفت تا این بار سفارت خانه ها ایفاگر نقش های گذشته کشورهایشان در لبنان باشند و اهداف خود را با هماهنگی با سفارت آمریکا و توافقات انجام شده محقق کنند و نمونه بارز این هماهنگی و همسویی منافع در بهره برداری سیاسی غرب از ترور «رفیق حریری»، نخست وزیر اسبق لبنان به خوبی قابل ملاحظه بوده و هست.
بنابراین، اگر «دونالد ترامپ» تأکید می کند که کشورهای شرکت کننده در ائتلاف غربی باید هزینه عملیات های آمریکا را پرداخت کنند، اولا این عملیات ها، عملیات نظامی و عملیات اطلاعاتی را توأمان در برمی گیرد و دوما بر وجود هماهنگی و همسویی منافع بین آمریکا و متحدین غربی اش تأکید می کند و بالطبع یکی از این متحدین، انگلیس است که عضو ائتلاف اطلاعاتی و بسیار محرمانه «پنج چشم» متشکل از آمریکا، انگلیس، استرالیا، نیوزلند و کاناداست.
«مائیر زامیر»، مورخ یهودی و کارشناس مسائل و تاریخ لبنان در کتاب خود تحت عنوان «جنگ مخفی انگلیس و فرانسه در سوریه و لبنان، ۱۹۴۸-۱۹۴۰» اسرار زیادی را از نفوذ سرویس های اطلاعاتی انگلیس در طبقه سیاسی سوریه و لبنان افشا می کند.
در این کتاب زامیر به اسناد محرمانه ای از سرویس های اطلاعاتی فرانسه و انگلیس استناد می کند که تا پیش از سال ۲۰۱۵، سال انتشار کتاب اجازه انتشار نیافته بودند.
زامیر در کتاب خود از «باشگاهی» سخن می گوید که سیلی از مزدوران لبنانی و جهان عرب در آن عضویت دارند و این تنها شامل طیف سیاسی و کارمندان دولتی و حکومتی و دیپلمات ها و کارداران نمی شود، بلکه سرمایه داران و صاحبان شرکت ها و فعالان در بخش های مختلف اقتصادی از جمله شرکت های نفتی، نویسندگان، اصحاب رسانه و شخصیت های صاحب نفوذ محلی را نیز در برمی گیرد.
نکته بسیار مهمی که این مورخ یهودی به آن اشاره می کند، این است که این مزدوران به گونه ای تربیت یافته و آموزش دیده بودند که در عین حمایت از قضایا و مسائل جهان عرب، از این قضایا در راستای گسترش نفوذ و سلطه انگلیس در منطقه استفاده کنند.
بر اساس، اسناد منتشره در این کتاب افرادی چون «شکری القوتلی»، «جمیل مردم بیک» و «ریاض الصلح» بیش از آنکه زمینه ساز استقلال لبنان باشند، موجب گسترش دامنه نفوذ و سلطه انگلیسی ها در آن شدند.
بخشی از این اسناد نقش محرمانه انگلیس در به قدرت رسیدن ریاض الصلح و تشکیل دولت توسط وی طی سال های ۱۹۴۳ و ۱۹۴۶ را افشا می کنند و اینکه الصلح در مقابل از برادر همسر خود می خواهد، در برابر انگلیس به مخالفت برنخیزد.
این اسناد لیست بلند بالایی از افراد به خدمت گرفته شده توسط سرویس های اطلاعاتی انگلیس در لبنان و شماری از کشورهای منطقه و خدمات آنها را افشا و خاطر نشان می کند، حلقه ارتباط و هماهنگ کننده آنها در سفارت انگلیس در بیروت فردی به نام «مارون عرب» بود.
این مقدمه به این جهت آورده شد که چند ماه قبل برخی از پایگاه های خبری اقدام به انتشار اسناد محرمانه ای کردند که نقش بسیار مهم انگلیس در سازماندهی و حمایت مالی، تبلیغاتی و رسانه ای از گروه های تروریستی سوری، به ویژه نقش شرکت انگیسی «ای آر کی» را فاش می کرد که مقر آن در دبی و توسط عناصر بازنشسته سرویس های اطلاعاتی و دستگاه دیپلماسی انگلیس اداره می شود و نه تنها برای انگلیس که برای کشورهای دیگر، از جمله آمریکا نیز خدمات ارائه می دهد.
آنچه «ای آر کی» را بسیار مهم جلوه می دهد، تخصص و تبحر این شرکت در حوزه تبلیغات و رسانه و آموزش فعالان فضای مجازی است، راه اندازی یک شبکه رسانه ای و تبلیغاتی متشکل از ۶۱ روزنامه نگار، راه اندازی ۱۴ ایستگاه رادیویی روی موج اف ام، انتشار ۱۱ نشریه محلی و بومی، راه اندازی دو ایستگاه تلویزیونی، آموزش بیش از ۱۴۰۰ کاربر فعال در فضای مجازی و توزیع بیش از ۵۳ هزار دستگاه ارتباطی اعم از لب تاب، گوشی همراه، تب لت، کامپیوتر و غیره، بخشی از فعالیت این شرکت در حوزه سوریه عنوان شده، در حالی که اسناد منتشره تأکید می کنند، فعالیت ای آر کی در لبنان بسیار فراگیرتر و گسترده تر از سوریه است.
شاید برای برخی اینگونه تداعی شود که این دست فعالیت ها توسط انگلیسی ها موضوع جدیدی نیست، در پاسخ باید گفت، آنچه این اسناد افشا می کنند، فعالیت گسترده سفارتخانه های انگلیس و شرکت های انگلیسی و محلی طرف قرارداد در حوزه ارائه خدمات مشاوره ای است که فقط هدف آن شکل دهی افکار عمومی نیست، بلکه برافروختن آتش اعتراضات و ناآرامی های سیاسی با هدف ایجاد تغییر به دور از موازی کاری و پنهانکاری است.
در این میان لبنان از مهمترین حوزه های فعالیت شرکت ای آر کی محسوب می شود که به اذعان شرکت، تجربه زیادی در تحقق اهداف و مطالبات دولت های روی کار آمده در این کشور داشته است.
از موفق ترین برنامه های شرکت ای آر کی در لبنان «تشویق افکار عمومی به مشارکت در انتخابات» و «بلند شو کاری کن» جهت بالا بردن سطح مشارکت سیاسی جوانان لبنانی و دو برنامه «مداد سیاه» و «نستویا» که جامعه هدف در آنها فلسطینیان اردوگاه های پناهجویان فلسطینی در لبنان بود و در پوشش این برنامه ها بود که اهداف انگلیس و آمریکا نیز نیابتا اجرا می شدند و زنان تحت عنوان برابری و مساوات بین زن و مرد حضور فعال و گسترده ای در این برنامه ها داشتند.
زامیر در کتاب خود از شرکت دیگری به نام «ساچی اند ساچی» نام می برد که همچون ای کی آر در حوزه تبلیغات، رسانه و ارائه خدمات مشاوره ای فعالیت می کند و اسنادی ارائه می دهد که ثابت می کند، بخش اعظم شعارهای انقلاب «ارز و بطیخ» (برنج و خربزه) لبنان ساخته و پرداخته همین شرکت است.
این اسناد افشا می کنند که سفارت انگلیس در بیروت از هرگونه همکاری مستقیم با اعضای کابینه دولت های لبنان از هر جناح و جریانی همواره استقبال کرده و در بخشی از این اسناد به همکاری تنگاتنگ سندیکای شهرداری های «المنیه» پرده برمی دارد که ارتباط نزدیکی با «جریان المستقبل» لبنان دارد.
براساس این اسناد سندیکای شهرداری های المنیه مشارکت فعالی در طرح هایی داشته که توسط ساچی اند ساچی با هدف ایجاد تغییرات و اصلاحات در لبنان پیاده شدند و جریان المستقبل مستقیما از آن سود می برد.
در تمام این طرح ها زنان جایگاه ویژه ای دارند و حضور زنانی چون «بهیه الحریری» و «نائله معوض» و «صولانج الجمیل» کاملا مشهود و عیان است.
پس از زنان، جوانان دومین گروه هدف در طرح های شرکت ساچی اند ساچی و شرکت های مشابه هستند و در این راستا، چندین طرح برای ارتباط گیری، جذب و جهت دهی سیاسی به طیف جوان جامعه لبنان اجرا و پیاده شده، چون این باور وجود دارد که جوانان قدرت رهبری تحولات و ایجاد تغییرات را دارند.
این طرح ها با جذب جوانان در مراکز و حوزه های مختلف جنبش ها و تشکل های «آنلاین» ی را در کنار فعالان در پارلمان و احزاب سیاسی و شوراهای شهرها راه اندازی و فعالیت خود را در چارچوب های مشخص شده آغاز کردند.
خطرناک ترین موضوع افشا شده در این اسناد، مطالعه و تحقیق روی افکار عمومی با هدف اثرگذاری روی آن و شکل دهی به آن است و در این راستا، این شرکت ها تنها به انجام نظرسنجی های عادی اکتفا نمی کنند، بلکه نظرسنجی های خود را بر موضوعی خاص و گروهی خاص متمرکز کنند.
هدف چنین نظرسنجی هایی که به «فوکوس گروپ» نیز معروف هستند، اطلاع از جزئیات دیدگاه و نظرات افراد شرکت کننده در نظرسنجی درباره موضوعی خاص و تعمیم آن به کل جامعه است و آشکار می شود که صرفا نبطیه، سعد نایل، ضاحیه، الجدیده، عین علق، عکار و طرابلس هدف نظرسنجی های فوکوس گروپ بوده اند، بی آنکه حتی یک نظرسنجی از مناطق جنوب و یا مثلا بقاع انجام شده باشد. آیا این انتخاب تصادفی و اتفاقی بوده است؟
نظرسنجی ها چه راست و چه دروغ تأثیر بسزایی بر افکار عمومی و جهت دهی این افکار دارند، چون به فرد القا می کند که دیدگاه و نظر غالب بر جامعه چنین و چنان است.
بارزترین نمونه های تاثیرگذاری بر افکار عمومی و شکل دهی آنها دو شرکت «زوگبی» وابسته به امارات و «مرکز مطالعات واشنگتن» وابسته به رژیم صهیونیستی هستند که تنها چند روز پس از اعلام عادی سازی روابط بین امارات و اسرائیل نتایج نظرسنجی هایی همسو و همراستا با راهبرد عادی سازی روابط شیوخ عرب با اسرائیل و در تضاد با نتایج نظرسنجی مراکز مطالعاتی منطقه از جمله «مرکز العربی» را منتشر کردند تا افکار عمومی جهان عرب را به سمت پذیرش عادی سازی روابط با اسرائیل سوق دهند و از سوی دیگر، القا کننده پذیرش این روابط در میان جوامع عربی باشند.
در این راستا و در حالی که طی ماه های گذشته یک نظرسنجی ادعا می کرد، بیش از نیمی از شیعیان لبنان از عملکرد دو تشکل شیعی این کشور یعنی حزب الله و جنبش امل رویگردان شده و ناراضی هستند، نظرسنجی منتشر نشده شرکت آی آر کی که بسیار حائز اهمیت است، نشان می دهد، سلاح حزب الله تنها موضوعی است که افکار عمومی لبنان را آشفته و نگران نمی کند و نارضایتی از آن ابراز نشده است.
همچنین نظرسنجی دیگر این شرکت درباره دیدگاه مردمی لبنانی ها در قبال کشورهای دیگر از جمله ایران، عربستان، آمریکا، روسیه و انگلیس نشان می دهد، ایران و روسیه بیش از سه کشور دیگر، در میان لبنانی ها محبوبیت دارند.
پس از زنان و جوانان، اردوگاه های پناهجویان فلسطینی سومین هدف شرکت های ارائه دهنده خدمات مشاوره ای و تبلیغاتی هستند و فعالیت آنها در این اردوگاه ها بسیار فراتر از فعالیت و نفوذ «محمد دحلان» در آنهاست، اینجاست که به راحتی می توان به چرایی تغییر افکار عمومی در آنها پی برد.
درحالی که اردوگاه های پناهجویان فلسطینی برای چندین دهه کانون تغییر و تحولات در لبنان و فلسطین بودند، این روزها درگیر منازعات طایفه ای و مذهبی و کارهای فنی و هنری هستند که هیچ ارتباطی با قضیه فلسطین ندارد.
نفوذ چنین شرکت ها و سفارت خانه های آمریکا و انگلیس در کشوری همچون لبنان چنان عمیق و وسیع است که به طور مثال روی برنامه ارتش بر سر مرزهای مشترک سوریه و لبنان نیز تأثیر می گذارند.
خلاصه سخن
با توجه به آنچه گفته شد و گستره فعالیت این شرکت ها در کشورهای دیگر منطقه از جمله عراق، سوریه و غیره، نباید از انتشار برخی نظرسنجی ها و برخی خبرها با هدف تضعیف محور مقاومت و در تقابل قرار دادن آنها شگفت زده و غافلگیر شویم.
عرصه ها و میدان های رویارویی در قرن بیست و یک عرصه ها و میدان های سنتی و متعارف گذشته نیستند. میدان های رویارویی در قرن بیست و یک خونبارتر از میدان های جنگ های سنتی و متعارف است، با این تفاوت که در ظاهر امر قطره خونی هم ریخته نمی شود.