معاون تحقیقات وزیر بهداشت پرخطرترین استان‌های کشور در ۱۰ سرطان شایع را اعلام کرد.
رضا ملک زاده، رئیس پژوهشکده گوارش و کبد علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه تازه‌ترین آمار ثبت شده موارد جدید بروز سرطان، تحت «نظام ثبت سرطان ایران»، مربوط به سال ۱۳۹۴ (دومین سال ثبت سرطان با پوشش ۷۷ میلیون و ۵۳۹ هزار نفری کل جمعیت در ۳۰ استان) است، توضیح داد: به دنبال ایجاد شبکه ملی ثبت سرطان در ایران، نخستین نتایج گزارش ثبت سرطان در کشور که مربوط به آمار ثبت شده سرطان‌ها در سال ۹۳ بوده، پس از تجزیه و آنالیز داده‌ها، طی سال گذشته نهایی و اعلام شد و امروز شاهد اعلام نتایج دومین گزارش آن هستیم.
آخرین آمار بروز سرطان در ایران
مجری اصلی بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا در ایران از بروز ۱۰۸ هزار و ۷۹۸ مورد جدید سرطان در ایران شامل ۵۸ هزار و ۹۲ مرد (۵۳.۳۹ درصد) و ۵۰ هزار و ۷۰۶ زن (۴۶.۶ درصد) در سال ۹۴ خبر داد و گفت: این رقم در سال پیش از آن، ۱۱۲ هزار مورد شامل ۶۰ هزار و ۴۳۲ (۵۳.۹ درصد) مرد و ۵۱ هزار و ۶۲۸ (۴۶.۱ درصد) زن بوده است.
به گفته ملک زاده، شمار سرطان‌های بروز یافته بر اساس نرخ استاندارد شده سنی در هر دو جنس کل کشور طی سال ۹۴، شامل ۱۴۹.۷۴ در هر ۱۰۰ هزار نفر (حدود ۱۵۶.۹۵ مرد از هر ۱۰۰ هزار و ۱۳۴.۴۳ زن از هر ۱۰۰ هزار) بوده است.
شایع‌ترین سرطان‌ها در ایران
معاون تحقیقات وزیر بهداشت: شایع‌ترین سرطان‌ها در ایران را بر اساس آخرین آمار بروز استاندارد شده سنی آنها در سال ۹۴ شامل: سرطان پستان با ۳۲.۹، سرطان پروستات با ۱۶.۹۳، سرطان پوست (غیرملانوم) با ۱۴.۶۸، سرطان معده با ۱۳.۷۰، سرطان روده بزرگ با ۱۳.۳۱ در هر ۱۰۰ هزار نفر برشمرد.
وی افزود: این رتبه بندی شایع‌ترین سرطان‌های ایران در سال ۹۴ در مقایسه با سال ۹۳ حفظ شده است.
شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان ایرانی
رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، سرطان معده با ۱۷.۷۴، پوست غیرملانوم با ۱۷.۴۹، پروستات با ۱۶.۹۳، روده بزرگ با ۱۴.۱۳ و مثانه با ۱۲.۵۶ در هر ۱۰۰ هزار نفر را شایع‌ترین سرطان‌ها در میان مردان ایران برشمرد و گفت: سرطان معده شایع‌ترین بدخیمی در جمعیت مردان ایرانی است. به طوری که در سال ۹۴، ۶ هزار و ۵۳۷ نفر مبتلا به سرطان معده شدند؛ این درحالیست که پروژه Globocan سازمان بهداشت جهانی، سرطان ریه را به عنوان شایع‌ترین سرطان در میان مردان دنیا و سرطان معده را چهارمین سرطان شایع این جمعیت معرفی کرده است.
به گفته فوق تخصص گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، میزان بالای بروز سرطان معده در ایران اگرچه کاهش یافته و پیش بینی میشود این روند کاهش در سال‌های آینده نیز ادامه یابد اما بروز بیشتر آن در میان جمعیت مردان ایران، ممکن است به علت شیوع بالای عفونت هلیکوباکترپیلوری و چندین عامل خطر محلی بویژه مصرف تریاک، مصرف بالای نمک و سایر عادات غذایی باشد؛ بر همین اساس، مطالعات بیشتر برای مشخص کردن عوامل خطر و در نتیجه طراحی برنامه‌های مناسب برای پیشگیری از سرطان معده در ایران ضروری است.
شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان ایرانی
معاون تحقیقات وزیر بهداشت، همچنین سرطان‌های پستان با ۳۲.۹، روده بزرگ با ۱۱.۷۰، پوست (غیرملانوم) با ۱۰.۸۵، معده با ۸.۶۷ و تیروئید با ۷.۳۱ را پنج سرطان شایع در بین زنان ایرانی اعلام کرد و گفت: در سال ۹۴، ۱۲ هزار و ۵۸۸ زن ایرانی مبتلا به سرطان سینه شدند.
وی با اشاره به عوامل خطر بروز سرطان پستان و افزایش سرطان روده در بین زنان کشور، به طور ویژه بر تأثیر چاقی بر این نوع سرطان‌ها تأکید کرد و با بیان اینکه متأسفانه شاهد افزایش شیوع چاقی در بین زنان ایرانی به دلیل عادات غذایی، کم تحرکی و چاقی هستیم، گفت: میزان بالاتر بروز سرطان پستان در زنان ایرانی نسبت به سایر سرطان‌های شایع در این جنس، سیاستگذاری ها برای پیشگیری، تشخیص و درمان زودهنگام این نوع سرطان را ضروری می‌سازد.
رتبه بندی ۳۰ استان ایران در ۱۰ سرطان شایع مردان
ملک زاده، با استناد به نتایج نخستین سال اجرای ثبت سرطان مبتنی بر کل جمعیت ایران (سال ۹۳) پرخطرترین استان‌های کشور در بروز ۱۰ نوع سرطان شایع مردان و زنان را اعلام کرد و با بیان اینکه نتایج سال ۹۴ نیز پس از آنالیز داده‌ها، بزودی اعلام خواهد شد، افزود: در بین جمعیت مردان ایران، در سرطان معده: اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، سرطان پروستات: یزد، فارس، تهران، سرطان روده بزرگ: سمنان، تهران و یزد، سرطان مثانه: کرمان، یزد، آذربایجان غربی، سرطان ریه: آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کرمان، سرطان خون: اصفهان، یزد، کرمانشاه، سرطان سیستم عصبی: آذربایجان غربی، یزد، زنجان، سرطان مری: زنجان، خراسان شمالی، گلستان، سرطان غدد لنفاوی: یزد، خوزستان، کرمانشاه و سرطان حنجره: خراسان شمالی، کرمان، خراسان جنوبی، استان‌های دارای رتبه اول تا سوم (پرخطر) هستند.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت همچنین سه استان یزد، زنجان و آذربایجان غربی را استان‌های پیشتاز در کل ۱۰ سرطان شایع مردان معرفی کرد.
رتبه بندی ۳۰ استان ایران در ۱۰ سرطان شایع زنان
وی سپس استان‌های دارای رتبه اول تا سوم ۱۰ سرطان شایع زنان ایران را شامل
سرطان پستان: تهران، یزد، سمنان،
سرطان روده بزرگ: سمنان، تهران، یزد،
سرطان معده: اردبیل، زنجان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی،
سرطان تیروئید: کهکیلویه و بویراحمد، یزد، چهار محال و بختیاری،
سرطان خون: اصفهان، یزد، اردبیل،
سرطان ریه: بوشهر، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی،
سرطان سیستم عصبی: یزد، زنجان، آذربایجان غربی،
سرطان مری: زنجان، خراسان شمالی، گلستان،
سرطان تخمدان: یزد، تهران و سمنان،
سرطان رحم: زنجان، یزد و تهران را معرفی کرد.
به گفته معاون وزیر بهداشت، استان‌های یزد، خراسان رضوی و اصفهان دارای بیشترین موارد بروز ۱۰ سرطان شایع زنان ایران هستند.
گروه سنی بیشترین بروز سرطان در ایران
ملک زاده گفت: بیشترین موارد بروز تمام انواع سرطان در ایران، در گروه سنی ۷۵ تا ۸۵ سال دیده میشود.
جغرافیای سرطان در ایران
مجری اصلی مطالعه بزرگ کوهورت گلستان خاطرنشان کرد: درحالیکه سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی بویژه معده و مری در شمال غرب و شمال شرق ایران به دلیل وجود عوامل خطری همچون مصرف تریاک، نوشیدن چای داغ، مصرف کم میوه و سبزیجات تازه و بهداشت نامناسب دهان و دندان بیشتر است، بدخیمی‌های پستان، روده بزرگ، پوست، تیروئید، مثانه، پروستات و تخمدان در بخش‌های مرکزی و جنوب ایران عمدتاً به دلیل سبک زندگی، رژیم غذایی، کم تحرکی و چاقی فراوانی بیشتری دارد؛ هر چند که اظهار نظر دقیق در این باره نیازمند مطالعات اپیدمیولوژیکاست.
ملک زاده یادآور شد: البته سرطان مری در استان گلستان به دلیل بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی و بویژه دسترسی کامل به آب آشامیدنی بهداشتی به جای آب غیر لوله کشی و سوخت استاندارد به جای سوخت‌های نفتی و بیوزیستیدر فضای بسته خانه که از جمله عوامل خطر سرطان مری در این استان طی سال‌های گذشته بود، کاهش چشمگیری یافته به طوری که از ۱۰۰ در هر ۱۰۰ هزار، به ۲۰ در هر ۱۰۰ هزار بروز (یک پنجم) رسیده است.
جایگاه سرطان در علل مرگ در جهان و ایران
معاون تحقیقات وزیر بهداشت در ادامه به جایگاه سرطان در علل مرگ و میر پرداخت و گفت: سرطان دومین علت مرگ و میر در جهان است که در سال ۲۰۱۵ باعث ۸.۷ میلیون مرگ شده است. بر اساس پیش بینی سازمان بهداشت جهانی، شیوع سرطان در کشورهای توسعه یافته تا سال ۲۰۲۵، ۴۵ درصد افزایش خواهد یافت.
وی افزود: در ایران پس از حوادث ترافیکی و بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان به عنوان سومین علت مرگ شناخته میشود.
به گفته وی بر اساس نتایج مطالعه جهانی «بار سرطان در ۱۹۵ کشور جهان» در سال ۲۰۱۶، ۵۴ هزار ایرانی بر اثر سرطان فوت کرده‌اند که این میزان مرگ، ۱۴.۹ درصد از کل مرگ‌ها (۳۶۰ هزار مرگ) در این سال را شامل شده است.
مقایسه بروز سرطان در ایران و جهان
ملک زاده گفت: نرخ بروز سرطان در ایران، به طور قابل ملاحظه‌ای در مقایسه با میزان بروز سرطان گزارش شده از کشورهای توسعه یافته و حتی برخی از کشورهای همسایه همچون ترکیه پایین‌تر است.
به گفته وی، در حالی که نرخ بروز سرطان در ایران ۱۴۹.۷۴ در هر ۱۰۰ هزار نفر است، متوسط بروز سالانه سرطان در دنیا (بدون در نظر گرفتن سرطان پوست) بر اساس گزارش مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره جهان»، ۱۸۲ در هر ۱۰۰ هزار نفر و حاکی از نرخ بسیار پایین‌تر بروز سرطان در ایران در مقایسه با متوسط دنیاست.
نویسنده همکار در مطالعه جهانی بار بیماری سرطان افزود: بر اساس گزارش مرجع جهانی «ثبت سرطان در پنج قاره»، همچنین، متوسط نرخ بروز سرطان در کشورهای اروپایی، ۲۶۷ در هر ۱۰۰ هزار و در آمریکا ۳۱۸ در هر ۱۰۰ هزار نفر است که نشان می‌دهد میزان بروز سرطان در ایران در مقایسه با متوسط اروپا و آمریکا نیز بسیار پایین‌تر است.
رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به تأثیر افزایش فاکتورهای خطر سرطان، رشد جمعیت و پیری جمعیت در افزایش موارد بروز سرطان در کشورهای در حال توسعه (شامل ۸۲ درصد جمعیت جهان)، به علت افزایش آمار کلی سرطان در ایران پرداخت و گفت: علاوه بر سه عامل بالا، باید «ثبت دقیق و منظم موارد بروز سرطان» پس از شکل گیری «شبکه ملی ثبت سرطان در ایران» را نیز حتماً به این عوامل افزود که سبب شده آمار سرطان بیشتر از گذشته به نظر برسد.
غیرعلمی بودن سونامی سرطان در ایران
ملک زاده با غیرعلمی خواندن ادعای وقوع سونامی سرطان در ایران گفت: ضمن آماری که از مقایسه بروز سرطان در ایران با کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ارائه شد، باید گفت: بر اساس گزارش جهانی، ایران در منطقه خطر متوسط بروز سرطان قرار دارد.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت «ثبت سرطان» را ضرورت اولیه نظام ارائه آمار سرطان در دنیا و از جمله مهمترین زیر ساخت‌های مورد نیاز برای استقرار برنامه کنترل سرطان دانست که نقش مهمی در طراحی و پایش برنامه‌های کنترلی سرطان از جمله ارزیابی برنامه‌های غربالگری سرطان، پیگیری بیماران مبتلا به سرطان و ارزیابی شاخص‌های پیش آگهی و اختصاص منابع مالی و انسانی و … دارد.
وی یادآور شد: گزارش رسمی «ثبت سرطان مبتنی بر کل جمعیت ایران که جهت انتشار در Cancer Incidence in Five Continents، معتبرترین مرجع جهانی ثبت سرطان نیز مورد تأیید و پذیرش قرار گرفته است، در حالی با تلاش سه جانبه معاونت‌های «تحقیقات و فناوری»، «درمان» و «بهداشت» وزارت بهداشت و با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به عنوان مجری برنامه ثبت سرطان، تهیه و اجرا شد که ثبت سرطان در ایران، تا پیش از این، همچون سایر کشورهای در حال توسعه، همواره با محدودیت‌ها، دشواری‌ها و نقایص فراوانی مواجه بود؛ لبر همین اساس تهیه این گزارش را می‌توان گامی بسیار مهم برای کنترل سرطان در کشور توصیف کرد.
رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران «ثبت سرطان در پنج قاره جهان » / Cancer Incidence in Five Continents را نیز معتبرترین مرجع جهانی در زمینه « ثبت سرطان در کشورهای مختلف دنیا» توصیف کرد و گفت: ایران هم اکنون از جمله کشورهای برخوردار از جامع‌ترین و دقیق‌ترین برنامه ثبت سرطان منطقه و جهان است.
به گفته وی، با اینکه حدود ۷۰ درصد کل موارد سرطان در جهان، در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد، بیشتر سیستم‌های ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت، در کشورهای توسعه یافته قرار دارند و تعداد کمی از آنها در کشورهای در حال توسعه هستند؛ از سویی دیگر، متأسفانه اغلب سیستم‌های ثبت سرطان موجود در کشورهای در حال توسعه، با کیفیت بسیار پایینی اطلاعات لازم را جهت بررسی موارد سرطان جمع آوری می‌کنند؛ اما ایران در این زمینه خود را به سطح کشورهای پیشرفته رسانده است.
به گزارش پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، نخستین مقاله از اولین گزارش ثبت سرطان مبتنی بر کل جمعیت ایران، توسط دکتر رضا ملک زاده، غلامرضا روشندل و همکارانشان، بتازگی در مجله Cancer Epidemiology منتشر شده است.