به گزارش مشرق، «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.
بیشتر بخوانید:
خطیب‌زاده: تولید اورانیوم فلزی کاربردهای صلح آمیز و دارویی دارد
وی در ابتدا گفت: امروز با تلاش و هماهنگی‌های صورت گرفته گفت‌وگوی بر خط رئیس مجلس شورای اسلامی با رئیس کنگره خلق چین ساعت ۱۰:۳۰ انجام خواهد شد.
خطیب‌زاده به سفر ظریف به منطقه شامل باکو، مسکو، ایروان و تفلیس و در صورت انجام هماهنگی اواخر هفته به ترکیه اشاره کرد.
* تا موقعی پایبندی آمریکا به قطعنامه ۲۲۳۱ را نبینیم، هیچ اتفاقی از سوی ایران رقم نخواهد خورد
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات وزیر خزانه داری آمریکا مبنی بر اینکه در صورتی تحریم‌های ایران لغو می‌شود که به محدودیت‌های هسته‌ای خود پایان بدهد و اینکه اگر تحریم‌ها لغو نشود ایران چه اقدامی صورت می‌دهد؟ بیان کرد: هیچ اتفاق جدیدی هنوز درباره برجام شاهد نبودیم. موضع ما همان است که قبلا گفتیم، باید شاهد رفع تحریم‌ها و اجرای موثر برجام از سوی آمریکا و طرف‌های دیگر حاضر در برجام باشیم.
خطیب‌زاده تصریح کرد: تا موقعی این اتفاق نیفتد و به طور موثر رفع تحریم‌ها و پایبندی آمریکا به قطعنامه ۲۲۳۱ را نبینیم، هیچ اتفاقی از سوی ایران رقم نخواهد خورد.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران همانطور که بارها گفته است اگر طرف مقابل به تعهداتش برگردد و اجرای موثر داشته باشد و تحریم ها را تماما بردارد و شرایط به ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ برگردد، همه اقدامات ایران که ذیل برجام انجام شده و اقدامات کاهش تعهدات همه برگشت پذیر هستند و ایران متناظر با آن اقدام خواهد کرد. تا آن موقع ما منتظر اقدام خواهیم بود و به این گفته‌ها توجهی نمی‌کنیم.
خطیب‌زاده عنوان کرد: صحبت زیاد شنیدیم الان وقت عمل است. اگر دولت جدید آمریکا مایل است نشان دهد از مسیر دولت قبلی فاصله می‌گیرد و به مسیر درست در اجرای تعهداتش برمی‌گردد.
*منتظر دریافت اطلاعات بیشتری از سوی دولت اندونزی هستیم
سخنگوی وزارت خارجه درباره توقیف نفتکش ایرانی در آب‌های اندونزی گفت: منتظر دریافت اطلاعات بیشتری از سوی دولت اندونزی هستیم. برخی اطلاعات ضد و نقیضی دریافت کرده‌ایم که مایل هستیم شفاف‌تر و دقیق‌تر اطلاع رسانی شود.
وی با یادآوری این نکته که موضوع فنی است و در کشتیرانی از این موارد اتفاق می‌افتد، خاطرنشان کرد: سازمان بنادر ما و شرکت صاحب کشتی در پی پیدا کردن دلیل موضوع و حل و فصل آن است. سفارت ما در اندونزی و وزارت امور خارجه از نزدیک موضوع را پیگیری می‌کنند و اگر به نتیجه‌ای برسیم حتما اطلاع رسانی می‌شود.
* آغوش باز ایران در صورت تغییر نگرش در رفتار و گفتار عربستان
وی در پاسخ به سؤالی درباره مناسبات ایران و عربستان بیان کرد: موضع ما درباره همه همسایگان یکسان است و آن زمانی که رئیس جمهور ایران طرح صلح هرمز را طی یک نامه به تمام کشورهای حوزه خلیج فارس ارسال کرد و به واسطه کویت برای عربستان نیز ارسال شد، پیام ما کاملا روشن بود که ما به دنبال ایجاد یک سازوکار منطقه‌ای، بومی و یک چارچوب همکاری در این منطقه هستیم.
خطیب‌زاده بیان کرد: سیاست ما عوض نشده و همچنان معتقدیم این سازوکار امنیتی و همکاری در منطقه براساس چارچوبی که ارائه کردیم، بهترین راه‌حل برای تنظیم روابط در این منطقه است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: اگر واقعا عربستان سعودی از چرخه باطل خشونت و نادیده گرفتن امنیت منطقه‌ای و همکاری صرف با کشورها و قدرت‌های فرامنطقه‌ای فاصله بگیرد و اگر واقعا ببینیم این تغییر نگرش در رفتار و گفتار و اقدامات عربستان سعودی مشاهده می‌شود، قطعا آغوش ایران از اول باز بوده و ما گام‌های موثرتری را طراحی خواهیم کرد.
وی یادآور شد: ولی ما نمی‌توانیم شاهد باشیم روزانه عملیات بمباران یمن ادامه دارد و بعد صحبت از صلح در یمن شود. یا در روزهای پایانی دولت ترامپ طراحی و توطئه‌ای صورت بگیرد و راه‌حل سیاسی بحران یمن را با قرار دادن انصارالله در لیست خودخوانده و ادعایی تروریسم آمریکا قرار بدهند و معلوم هست با هدف این است که آینده گفت‌وگوهای سیاسی به بن بست کشیده شود و در عین حال صحبت بشنویم از اینکه عربستان آماده حل و فصل مسائل منطقه‌ای است.
خطیب‌زاده با بیان اینکه یک تغییر نگرش و شجاعت در طرف سعودی برای فاصله گرفتن از سیاست‌هایش لازم است، گفت: جمهوری اسلامی ایران در کلام و گفتار و اقدامات خودش همواره در سال‌های گذشته یک تداومی داشته است و آن دعوت کشورهای همسایه و از جمله عربستان سعودی به یک سازوکار منطقه‌ای است.
*اجازه نمی‌دهیم بار دیگر داعش در عراق و مناطق دیگر خودش را سازماندهی کند
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره عملیات تروریستی اخیر در عراق و اینکه عدم حضور نظامی آمریکا در عراق باعث شده داعش دوباره جان تازه‌ای بگیرد، به پیوستگی‌های چند لایه عمیق مردمی، تاریخی و سیاسی با مردم عراق اشاره کرد و گفت: درد و رنج مردم عراق درد و رنج ماست. عملیات تروریستی اخیر در عراق قلب و جان ما را آزرد. آن عملیات تروریستی کور در بغداد نشانگر روح کریه تروریسم در منطقه است و برخی به جای پرداختن به ریشه‌های آن فکر می‌کنند با برخی زد و بندهای سیاسی می‌توانند بهره برداری‌هایی کنند.
خطیب‌زاده با بیان اینکه تروریسم ریشه در افراطی گری‌های فکری و سازمانی دارد، اظهار داشت: البته دست‌های برخی عناصر در این عملیات دیده شده است. به نظر می‌آید جهات سومی هستند که با آشفته کردن اوضاع منطقه می‌خواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند و یا به خیال خام خودشان دوران گردنکشی ترامپ را در منطقه تداوم ببخشند و مایلند با خون آمریکایی به اهداف خودشان برسند.
وی با ذکر این نکته که برادران ملت و دولت عراق در ایران هستند تا این بحران‌ها را از سر بگذرانند، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در کنار متحدان و کشورهای دوست اجازه نخواهد داد که بار دیگر داعش در عراق و یا مناطق دیگر خودش را سازماندهی کند.
* سیاست نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران برخاسته از یک شناخت است نه الزام بین‌المللی صرف
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال اسپوتنیک مبنی بر اینکه وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم هر وقت روابط ایران با آمریکا و اروپا بهبود می‌یابد روابط را با چین و روسیه کمرنگ می‌کند و الان با توجه به انتخاب بایدن و احتمال بهبود روابط ایران با اروپا و آمریکا، اگر اتفاقی بیفتد احتمال دارد ایران از یارهای دوران سختش یعنی چین و روسیه که در دوران تحریم‌ها همراه آن بودند دور شود و مراودات خود را با آنها کمرنگ کند؟ گفت: شما از اسپوتنیک روسیه سؤال می‌پرسید و شما باید پیش فرض سؤال خود را بررسی کنید. پیش فرض سؤال خود را به عنوان یک امر مسلم گرفته‌اید و پیش فرض سؤال شما از اساس اشتباه است.
خطیب‌زاده تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های حیات خودش همواره سیاست نه شرقی و نه غربی را به عنوان اصل اساسی خود پیگیری کرده است. در سال‌های اخیر نگاه به شرق را داشتیم و این سال‌های اخیر نه در دوران ریاست جمهوری دکتر روحانی بلکه ما از سال‌های ریاست جمهوری خاتمی نگاه به شرق را پیگیری کردیم. این سیاست نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران برخاسته از یک شناخت است نه الزام بین‌المللی صرف.
این دیپلمات ارشد کشورمان توضیح داد: شناخت اینکه شرق سیاسی و شرق اقتصادی در حال برآمدن است. این شرق سیاسی و اقتصادی پایتخت‌هایی دارد از جمله تهران، پکن و مسکو. این برآمدن در مقابل هیچ جبهه دیگری نیست و شناختی از دنیای پساغربی است.
وی افزود: سؤال شما یک سوءگیری و یک پیش فرضی را داشت که ما باید دوباره آن را بررسی کنیم. جمهوری اسلامی ایران اساسا برای همین که از برخی برداشت‌های نادرست در ذهن برخی فاصله بگیرد نقشه راه‌های راهبردی را طراحی کرده است. اینکه نقشه راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین طراحی و تعریف می‌شود برای اینکه از بالا و پایین رفتن‌های روزمره فاصله بگیریم و چشم انداز راهبردی در روابط داشته باشیم.
*در سیاست خودمان اقمار هیچ کسی نمی‌شویم
خطیب‌زاده بیان کرد: در مورد مسکو هم همین گونه است. ظریف بیش از چند ده بار به مسکو رفته است و باز هم خواهد رفت. تعداد سفرهای ایشان به منطقه و آسیا را مقایسه کنید با سفرهایی که غیر از برجام به غرب رفته‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: ما در سیاست خودمان اقمار هیچ کسی نمی‌شویم. در آستانه دهه فجر قرار داریم. بالاترین دستاورد جمهوری اسلامی این است که یک استقلال و آزادی و راه سومی به جهان معرفی کرده است و در این راه مستقل همراه با دوستان خودمان عمل می‌کنیم، ولی به عنوان کشور با سابقه و با پتانسیل و تاریخ و شناخت ظرفیت‌هایمان به صورت برابر با کشورها همکاری خواهیم داشت. اتفاقا در روزهای پیش رو شاهد گسترش روابط با محور شرق خواهیم بود.
* هلال احمر درخواستی داشته باشد حتما انجام می‌شود
وی درباره گرفتار شدن پنج نفر از اتباع ایرانی در هفته گذشته در خاک ترکیه در بهمن در کوران در ترکیه و اینکه علیرغم اعزام نیروهای هلال احمر ترکیه اجازه کمک رسانی به آنها را نمی‌دهد، گفت: از جزییات این اتفاق مطلع نیستم و اگر هلال احمر درخواستی از وزارت خارجه داشته باشد مسیر آنی جواب دارد و اگر هلال احمر درخواستی را داشته باشد حتما انجام می‌شود. در مورد همکاری‌ها با ترکیه مشکلی را نداشته‌ایم.
خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات یکی از مقامات وزارت خارجه آلمان که مدعی شده ایران مسئول عدم موفقیت سازوکار اینستکس است، عنوان کرد: اینکه برخی طرف‌های ما در برجام تصور کنند که تاریخ را با برخی از اظهاراتشان می‌توانند پاک کنند یا حافظه تاریخی ما و ملت ایران تعهداتشان در ششم ژوئیه یا ژانویه ۲۰۱۸ را فراموش می‌کند ساده‌انگارانه است. اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام تعهداتی را داد که هیچ کدام را نتوانست انجام دهد. انتفاع جمهوری اسلامی از موارد رفع تحریمی مندرج در برجام به خاطر عدم پایبندی تعهدات از سوی اروپا واقعا محدود بوده است.
وی گفت: اینستکس شروع شد که تحریم‌های یکجانبه و فراسرزمینی و غیرقانونی آمریکا را بی اثر کند. اینستکس درست نشد برای اینکه اروپایی‌ها برای پرداخت بدهی‌هایشان به ایران به جای اینستکس به دنبال کانال سوئیس بروند. اگر روزی قرار باشد جزییات عدم پایبندی اروپا بیان شود لیست بلندبالایی است.
سخنگوی وزارت خارجه خطاب به اروپایی‌ها اظهار داشت: تاریخ و حافظه تاریخی ما به دقت همه اینها را ثبت کرده و بهتر است به جای فرافکنی‌ها هر چه زودتر به اجرای موثر تعهداتشان برگردند. امروز که از مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید آمریکا می‌گذرد شاهد هیچ اقدامی از سوی اروپایی‌ها نبودیم.
وی در پاسخ به پرسشی درباره تیم سیاست خارجی دولت بایدن و اینکه «رابرت مالی» نماینده ویژه وزارت خارجه در امور ایران عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای بوده است، نیز اظهار داشت: موضعی در این خصوص ندارم و مسائل داخلی آمریکاست.
خطیب‌زاده درباره دیپلماسی اقتصادی که سؤال یکی دیگر از خبرنگاران بود نیز بیان کرد: دیپلماسی اقتصادی یک امری است که تنها به وزارت امور خارجه برنمی‌گردد. نهادها و سازمان‌هایی که مسؤولیت مستقیم در حوزه تجارت، سرمایه‌گذاری، بازرگانی و مراودات دارند اختیاراتی دارند که در دست وزارت امور خارجه نیست. وزارت خارجه مسؤولیت هماهنگی و تسهیل امور را دارد. برخی از این سازمان‌ها در بسیاری موارد نقش تسهیل کننده ما را مورد استفاده قرار نمی‌دهند.
خطیب‌زاده گفت: ضمن اینکه وزارت امور خارجه پاسخگو است ولی مطلع باشید وزارت امور خارجه مسؤولیت همه امور را ندارد.
وی بیان کرد: کافی است توجه کنید به فشار حداکثری که آمریکا وارد کرد. آمریکا با چه هدفی این فشار را وارد کرد؟ برای فروپاشی اقتصاد ایران، قطع روابط ایران با کشورهای مختلف. زمانی که کرونا وارد ایران شد اولین جملات از دهان برخی مقامات آمریکایی این بود که کرونا کاری که نتوانستیم انجام دهیم در بستن مرزها و مراودات انجام داد. یک سال است گذشته حجم همکاری‌های ما با همسایگان را شاهدید. آیا الا بختکی انجام می‌شود؟ روزی که بتوانیم آشکار برای ملت بگوییم به دست جوانان گمنام در اقصی نقاط این روزها رقم خورده است.
وی گفت: از بی انصافی باید فاصله گرفت و باید کاری که کل جمهوری اسلامی در راستای بی اثر کردن این فشار حداکثری به ویژه در حوزه اقتصادی انجام داده ارج گذاشت. تجار ما محصولات خود را هر سختی صادر می‌کنند و نفت خود را می‌فروشیم.
خطیب‌زاده بیان کرد: وزارت امور خارجه بیش از مسؤولیت و اختیارات، موفق عمل کرده است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفت: درباره همکاری‌ها با عراق در سطوح مختلف روابط داریم البته موانعی وجود دارد و باید با رایزنی ها این موانع را رفع کنیم. بعد از توافق رئیس جمهور ایران و نخست وزیر عراق دربرخی بندها موفق به اجرایی شدن نشدیم. تمام رایزنی‌ها برای رسیدن به برنامه جامع است. چه در حوزه لایروبی، راه آهن شلمچه و ... رایزنی‌های بسیار نزدیکی با دوستان در عراق داریم و امیدواریم اینها نهایی شوند.
خطیب‌زاده درباره پیگیری پرونده شهادت سردار سلیمانی بیان کرد: خواهش می‌کنم این سؤال را از سخنگوی قوه قضاییه بپرسید و اگر سفر مرتبط با این موضوع انجام شود که در دستورکار است جزییات بیشتری بیان خواهد شد. در موضوع شهادت سردار سلیمانی سطوح مختلفی از موضوع را پیگیری می‌کنیم. یک موضوع بعد قضایی داخلی دارد که در محاکم داخلی در حال انجام است و ان شاءالله به صدور حکم بینجامد. بخشی هم درخواست ما از دولت عراق است و در همین راستا مراودات ما ادامه دارد و در هیچ ملاقاتی نیست که این موضوع جزو اصلی‌ترین موارد نباشد.
خطیب‌زاده درباره سفر ظریف به باکو نیز بیان کرد: جمهوری آذربایجان یکی از همسایگان پر اهمیت برای ماست. قرار بود این سفر چند هفته قبل انجام شود که به دلیل بررسی بودجه در دولت به تعویق افتاد. این سفر در زمان بسیار درستی انجام می‌شود و سفرهایی از سوی دوستان خودمان از جمهوری آذربایجان به ایران داشتیم. تفاهم‌های خوبی در حوزه مرزی و اقتصادی و تجاری صورت گرفته است. سفر ظریف برخی دوجانبه و برخی منطقه‌ای است که بتوانیم مرحله گذار را به سمت صلح پایدار با احقاق حقوق حقه همه طرف‌ها داشته باشیم.
وی گفت: منطقه ما نیازمند مراودات دوجانبه و منطقه‌ای است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره رایزنی‌ها برای پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل نیز اظهار داشت: بدهی ما به سازمان ملل برخلاف آنچه برخی گفتند اینگونه نبوده ایران آماده پرداخت نبوده ولی مسیر را مشخص کرده ولی عدم برداشت از حساب‌ها که مانع اصلی آن نیز آمریکا بوده است. هر زمان سازمان ملل بتواند پول را بردارد این پول در اختیارش است. با دبیرخانه سازمان ملل در ارتباط هستیم و در تلاشیم مسیر امنی برای ارسال پول پیدا کنیم و اگر امروز پیدا شود همین پول امروز در صندوق سازمان ملل می‌نشیند.
وی درباره نشست کمیسیون مشترک برجام و اینکه آیا پیش بینی می‌کنید آمریکا حضور داشته باشد؟ خاطرنشان کرد: ما اقدامات آمریکا را رصد می‌کنیم. به یک یا دو اقدام پراکنده نگاه نمی‌کنیم. اقدام موثر تعهداتشان که چندین سال است در آن عقب هستند. کمیسیون مشترک حوالی اسفند ماه جلسه بعدی آن است که تاریخ آن مشخص نیست. اینکه آمریکا چه جایگاهی داشته باشد به خودش برمی گردد. مسیری است که آمریکا باید از آن بگذرد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره حملات گفتاری از سوی مقامات دولت جدید آمریکا بیان کرد: موضع ما کاملا روشن است. چارچوبی به نام تعهدات آمریکا در ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ داریم و آمریکا باید به تعهداتش عمل کند. اقدامات تروریستی در منطقه به خاطر زد و بندهایی است که در طرف‌های ثالثی می‌بینیم که شاید باتلاقی برای دولت جدید آمریکا ایجاد یا به عملیات تروریست‌ها پر و بال بدهند. این مسیر را یک بار رفتند و قربانیان اصلی آن مردم منطقه بودند و آنهایی که این طراحی‌ها را کردند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره بحث خروج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران که سؤال یکی از خبرنگاران بود، بیان کرد: تکلیف مجلس در قانون اخیر برای دولت و سازمان انرژی اتمی روشن است. اگر طرف‌های ما در برجام از جمله اروپا و آمریکا ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ تعهداتشان را انجام ندهند .ایران باید نظارت‌های فراپادمانی یا آنچه به عنوان پروتکل الحاقی را متوقف کند. اینکه کم و کیف آن چگونه خواهد بود در قانون است و همکاری ایران با آژانس متوقف نمی‌شود به معنای اخراج بازرسان نیست بلکه به معنای توقف نظارت‌های فراپادمانی است. هم طرف‌ها در اروپا وسازمان انرژی اتمی می‌داند و شفاف این کارها انجام می‌شود و به آنها اطلاع داده شده است.
به گزارش فارس، خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی گفت: این آخرین شانس اروپایی‌هاست که به تعهداتشان برگردند و برجام را اجرا کنند. ما به کلمه کلمه قانون مجلس را اجرا می‌کنیم. ما اقدامات خود را براساس عکس العمل طرف مقابل نچیدیم. هر زمانی گام‌ها را اصلاح کنند ما هم تمام اقدامات از جمله ۲۰ درصد کاملا برگشت پذیر است و مکانیسم آن خیلی ساده است. اینکه طرف مقابل اجرای تعهداتش را انجام دهد یعنی پول ما در حسابمان باشد و صادرات نفت ما به صورت زنجیره وار انجام شود و هر زمان این اتفاقات بیفتد ایران متناسب گام‌های خود را برگشت پذیر انجام می‌دهد.
وی افزود:اینکه دولتی روزی به دلیلی دلش نمی‌خواهد از توافقی که ذیل قطعنامه شورای امنیت بیرون برود و بعد بخواهد بگوید برمی‌گردم . این شدنی نیست. نباید اجازه داد کسی به خاطر دل بخواهی از بندها استفاده و کلیت برجام را زیر سؤال ببرد. آنچه ایران می‌گوید مبنای حقوقی و دقیقی دارد. بازگشت به برجام باید متعهدانه و مسؤولانه باشد.
*در مورد بدهی ایران از کره هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده
سخنگوی وزارت خارجه درباره پول بلوکه شده ایران در کره جنوبی خاطرنشان کرد: در مورد بدهی ما از کره هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده و منتظر راه‌حل‌هایی هستیم که در سفر قائم مقام وزیر خارجه کره گفته شد و امیدواریم این راه‌حل‌ها عملیاتی شود. مسائل ما با کره جنوبی در حوزه بدهی جلو نمی‌رود.
وی درباره ارتباط بین توقیف نفتکش کره جنوبی و نفتکش ایران در اندونزی که سؤال یکی از خبرنگاران بود با بیان اینکه از این حدس‌ها همیشه می‌شود بیان کرد، یادآور شد: موضوع فنی است و در مسیر خود پیگیری می‌شود. قبلا این موضوع را با کشورهای شرق آسیا داشتیم.