افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی بیشترین افرادی هستند که امکان کودک آزاری توسط آنها وجود دارد. اختلال شخصیت، بیماری شایع و مزمنی است که ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد دچار آن هستند و بدون بررسی کارشناسان قابل تشخیص نیست.
گوهر یسنا انزانی، روانشناس با اشاره به منتشر شدن کلیپ‌های کودک آزاری در شبکه‌های مجازی، گفت: امکان تشخیص افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی به دلیل خوش صحبتی، جذابیت، فریب کاری در کلام و خوش پوشی برای عموم مردم سخت است.
انزانی ادامه داد: متأسفانه اختلالات روانی در خانواده‌ها شناسایی نمی‌شود و چون فرد دارای اختلال روان از کودکی در کنار خانواده بزرگ می‌شود، رفتارهای او برای اعضا خانواده عادی تلقی می‌شود.
بیشترین تجاوز به حقوق کودک در محیط خانواده
وی همچنین گفت: خانواده اساسی ترین نهاد جامعه‌پذیر کردن کودکان به ویژه در سال‌های اولیه زندگی محسوب می‌شود چراکه در سال‌های اولیه زندگی خانواده می‌تواند در شناسایی توانایی کودک و داشتن نقش سودمند در آینده و در درون جامعه به کودک کمک کند. متأسفانه مطابق با پژوهش‌ها، خانه و خانواده‌ای که باید مکان امنی برای کودک و تامین آرامش او باشد بیشترین درصد تجاوز به حقوق کودک را شامل می‌شود به طوری که درصد بالای کودکان، مورد خشونت والدین یا نزدیکان خود قرار می‌گیرند.
این روانشناس ادامه داد: امروزه کودک آزاری نوعی بزهکاری پنهان محسوب می‌شود چراکه به دلیل ضعف جسمی و شخصیتی بزه‌دیده نسبت به تضییع حقوق آزار دیده نوعا اعلام جرم انجام نمی‌شود.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی الگوی فراگیر بی‌اعتنایی و تجاوز به حقوق دیگران
این روانشناس اختلال شخصیت ضد اجتماعی را یک الگوی فراگیر بی‌اعتنایی و تجاوز به حقوق دیگران دانست و ادامه داد: این اختلال از کودکی و اوایل نوجوانی آغاز می‌شود و تا پایان بزرگسالی ادامه دارد. چنین افرادی تحریک پذیر، پرخاشگر و فریب‌کار هستند در راه رسیدن به منافع شخصی خود به دست انداختن و تزویر و غیره متوسل می‌شوند. درد و رنج دیگران منجر به ناراحتی آنها نمی‌شود و معمولا همدلی پایین و عذاب وجدان اخلاقی ندارند.
ویژگی‌های افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
وی همچنین این را هم گفت که افراد دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی گناه و اشتباهات اخلاقی خود را بر گردن نمی‌گیرند، از قوانین پیروی نمی‌کنند، ظاهر گرم و صمیمی دارند اما در باطن اینگونه نیستند. چنین افرادی معمولا الگوی فراگیر تحقیر و نقض حقوق دیگران را دارند که از حدود ۱۵ سالگی آغاز و در ۱۶ سالگی بارز می‌شود.
انزانی گفت: معمولا چنین افرادی دارای سه نشانه از نشانه‌های عدم توانایی در رعایت هنجارهای اجتماعی، فریب کاری و دروغ برای سود، ناتوانی در برنامه ریزی، تحریک پذیری و پرخاشگری، بی اعتنایی نسبت به ایمنی خود و دیگران، عدم مسئولیت پذیری و عدم پشیمانی از آسیب رسانی به دیگران هستند.
به گفته انزانی معمولا افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی تصمیماتی را بر پایه شوخی می‌گیرند و تصمیم آنها بدون توجه و درک پیامد آن رفتار انجام می‌شود. چنین افرادی ممکن است بارها درگیر کتک و آزار دیگران نشوند، بچه‌های قربانی را سزاوار شخصیتی می‌دانند که برایش رقم می‌زنند و از این جهت عذاب وجدانی از رساندن آسیب ندارند.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی در مردان بیشتر است
این روانشناس معتقد است که مطابق با پژوهش‌ها، اختلال شخصیت ضد اجتماعی در مردان بیشتر از زنان است و اثر ژنتیک در آن بسیار بالا است. از سوی دیگر فقر می‌تواند درصد این اختلال را افزایش دهد و در محیط‌هایی که رفتار ضد اجتماعی بخشی از راهبرد بهای حفاظتی فرد محسوب می‌شود، این اختلال بیشتر است.
وی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به اینکه کودک آزاری تعاریف متفاوتی دارد، ادامه داد: می‌توان گفت سوءاستفاده و غفلت نسبت به فرد کمتر از ۱۸ سال که منجر به آسیب جسمی، روحی و جنسی او شود، در واقع نوعی کودک آزاری محسوب است. همچنین از دید سازمان بهداشت جهانی کودک آزاری هرگونه انجام دادن یا ندان عملی است که منجر به نقض حقوق کودک شود و سلامت مطلوب، زندگی و تکامل کودک را به خطر اندازد.
انواع کودک آزاری
به گفته وی، کودک آزاری توسط والدین، مراقبان کودک و تمامی افرادی که با کودک زندگی می‌کنند بسیار زیاد دیده می‌شود و از این رو به نظر می‌رسد هر گونه آسیب جسمی، فکری، جنسی، سوءاستفاده و بی‌توجهی به کودک کمتر از ۱۸ سال توسط فردی که حضانت و سرپرستی او را برعهده دارد و یا توسط فردی در داخل یا خارج از خانواده، کودک آزاری محسوب می‌شود.
انزانی درباره انواع کودک آزاری، ادامه داد: کودک آزاری جسمانی به معنای به کار گیری عمدی حملات فیزیکی علیه کودک، کودک آزاری حنسی به معنای درگیر کردن کودک در فعالیت‌های جنسی، کودک آزاری هیجانی به معنای هرگونه رفتاری که منجر به صدمه رساندن تحول عاطفی کودک شود، کودک آزاری موسوم به "غفلت" به معنای برآورده نکردن یا کوتاهی در برابر برآورده نکردن نیازهای کودک و کودک آزاری اقتصادی به معنای وادار کردن کودک به کارهای سخت از جمله انواع کودک آزاری‌ها هستند که به نظر می‌رسد درصد بالایی از این آزارها معطوف به دختران است.
احتمال چند برابری ارتکاب به جرم در کودکان آزار دیده
این روانشناس همچنین این را هم گفت که احتمال ارتکاب به جرم کودک آزار دیده در سنین نوجوانی، چهار تا هشت برابر بیشتر از سایرین و احتمال بازداشت چنین افرادی در سنین جوانی دو برابر بیشتر از سایرین است.
وی درباره اثرات مخرب روانی کودک آزاری گفت: این کودک آزاری‌ها اثرات بسیار مخربی را بر ذهن و روح کودک بر جای می‌گذارد که از جمله آنها ایجاد اختلال سلوک، افسردگی، هراس و ترس، مشکلاتی در خواب و دیدن کابوس، مشکلات در گفتار و تغذیه، اضطراب، بزهکاری و اعتیاد و درگیری اختلالات شخصیتی نظیر اختلال شخصیت ضد اجتماعی، نمایشی و حتی افکار مربوط به خودکشی است.
نقش خانواده در پرورش آزارگر
وی درباره چرایی اعمال خشونت علیه کودکان توسط برخی افراد، ادامه داد: از جمله مولفه‌هایی که می‌توان برای فرد اعمال‌گر خشونت در نظر گرفت فقدان مهارت کافی در خانواده نظیر مهارت‌های زندگی و فرزند پروری، انتظارات غیرواقع بینانه از کودک و وجود سابقه مورد خشونت واقع شدن در کودکی است. همچنین اعمال‌گر خشونت علیه کودکان می‌تواند دارای افسردگی، نابالغی ذهنی، اختلالات روانی و خود محوری، طلاق عاطفی والدین و یا اعتیاد باشد.
آزارگر دچار اعتماد به نفس پایین و کمبود توجه است
انزانی تصریح کرد: بسیاری از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که آزارگر کودکان به دلیل نداشتن اعتماد به نفس و کمبود توجه به کودک آزاری روی می‌آورد تا اینگونه کمبود توجه خود را جبران کند. مطابق با پژوهش‌ها امکان کودک آزاری در خانواده‌های پرجمعیت، شلوغ و ناسازگار که تحت فشار اقتصادی و اعتیاد هستند است و یا سطح پایینی از مهارت‌های زندگی را دارند بیشتر است. همچنین طلاق عاطفی والدین در ایجاد کودک آزاری بی‌تاثیر نیست.
کودک آزار دیده امروز شخص آزارگر فرداست
این روانشناس با بیان اینکه از نظر حقوقی نیز قوانین کاملی در حوزه کودک آزاری نداریم تا فرد کودک آزار از مصادیق کودک آزاری مطلع و از انجام آن هراس داشته باشد، افزود: در قبال این رفتارها نباید سکوت کنیم، به سادگی از کنار این رفتارها گذر نکنیم و حتما از مشورت با مشاورین و روانشناسان بهره ببریم و مهارت های زندگی را به خوبی یاد بگیریم تا بتوانیم از خود در برابر آسیب های خانوادگی و اجتماعی حفاظت کنیم
این روانشناس در پایان درباره پیامدهای ناگوار کودک آزاری اظهار کرد: پیامدهای حاصل از این آزار تنها متوجه کودک و خانواده او نیست بلکه تمام جامعه را در بر می‌گیرد چراکه کودک آزار دیده امروز شخص آزارگر فردا خواهد بود.