دکتر یوجینا ساوت، یکی از پزشکان اورژانس آمریکا و مدیر آزمایشگاهی در دانشگاه پنسیلوانیا، خیلی زود واکسن کوید۱۹ را دریافت کرد. با اینحال او عجله‌ای برای کنار گذاشتن ماسک ندارد.
او می‌گوید: «صادقانه بگویم با وجود این واکسیناسیون هنوز نمی‌توانم کاملا مطمئن باشم که در امان هستم و باز هم بدون ماسک از خانه بیرون نمی‌آیم.»
متخصصان بهداشت و سلامت به دلایلی کاملا منطقی با یوجینا ساوت موافق هستند. «پریتی مالانی»، کارشناس بهداشت و سلامتی از دانشگاه میشیگان، می‌گوید: «تا زمانی که به ایمنی جمعی دست نیافته‌ایم باید فاصله‌گذاری فیزیکی و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم و بدون ماسک از خانه بیرون نرویم.»
به ۵ دلیل مهم زیر حتی پس از واکسیناسیون نباید ماسک را تا مدتی کنار گذاشت.
۱. هیچ واکسنی ۱۰۰ درصد موثر نیست
در آزمایش‌های گسترده‌ای که روی واکسن‌های مدرنا و فایزر-بیوان‌تک انجام شده است، معلوم شده این واکسن‌ها با دو بار تزریق، فقط تا ۹۵درصد می‌توانند جلوی بیماری‌زایی ویروس کرونا را بگیرند. اگرچه این نتیجه بسیار عالی است، بنابه گفته دکتر تام فرایدن، مدیر سابق مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا، واکسن از هر ۲۰ نفر، روی ۱ نفر بدون اثر باقی می‌ماند.
مالانی می‌گوید، واکسن‌های کرونا، در آزمایش‌های بالینی کنترل‌شده و در بهترین مراکز پزشکی و تحت مطلوب‌ترین شرایط، آزمایش و تولید شده‌اند. اما در بیرون از آزمایشگاه، از اثربخشی واکسن‌ها کمی کاسته می‌شود.
اثربخشی واکسن کوید۱۹ ممکن است تحت تاثیر روش استفاده از آن قرار گیرد و از اثر ایمنی‌بخشی آن کم شود. مواد ژنتیکی مورد استفاده در تولید واکسن‌های mRNA آنقدر حساس و شکننده هستند که ممکن است با بی‌احتیاطی هنگام ذخیره‌سازی و انتقال واکسن، از بین بروند. این مواد با به‌کارگیری پیامرسان RNA گرفته‌شده از ویروس کرونا ساخته می‌شوند.
۲. واکسن‌ها ایمنی فوری ایجاد نمی‌کنند
هیچ واکسنی فورا ایمنی ایجاد نمی‌کند. بعد از اینکه واکسن تزریق شد، سیستم ایمنی بدن دو هفته وقت لازم دارد تا پادتن تولید کرده و جلوی عملکرد عفونت‌های ویروسی را بگیرد.
واکسن‌های کوید۱۹، پس از تزریق، زمانی بیشتر از هر واکسن دیگر، مانند واکسن آنفلوآنزا نیاز دارند تا پادتن تولید کنند. زیرا بیشتر واکسن‌ها فقط یکبار تزریق لازم دارند، اما واکسن‌های فایزر و مدرنا را باید دو بار و با فاصله ۴ هفته از هم تزریق کرد.
به عبارت دیگر برای رسیدن به ایمنی، حداقل ۵ تا ۶ هفته بعد از اولین تزریق نیاز است. بنابراین اگر فردی بار اول واکسن تزریق کرد باید این مدت را طی کند تا به ایمنی مورد نظر دست یابد.
۳. واکسن‌های کوید۱۹ جلوی انتشار ویروس را نمی‌گیرند
واکسن‌ها معمولا موجب دو سطح از ایمنی و محافظت می‌شوند. مثلا، واکسن سرخک نه‌تنها جلوی ابتلای فرد به عفونت را می‌گیرد، بلکه جلوی انتشار عامل این بیماری را هم می‌گیرد. اما واکسن‌های دیگر مانند آنفلوآنزا، فقط می‌توانند جلوی بیماری‌زایی ویروس را بگیرند، اما نمی‌توانند از انتشار این ویروس از فرد ناقل که واکسن هم زده است، به دیگری پیشگیری کنند.
واکسن‌های کرونا به‌وضوح توانسته‌اند جلوی بیماری کرونا را بگیرند، اما برای اینکه معلوم شود آیا می‌توانند جلوی انتقال ویروس به فرد دیگری را بگیرند، هنوز به بررسی‌های بیشتری نیاز دارند.
بنابه گفته یکی از محققان، «ما هنوز نمی‌دانیم که واکسن‌های کرونا (فایزر و مدرنا)، فقط جلوی ابتلا به بیماری کرونا را می‌گیرند یا می‌توانند از انتشار عفونت هم پیشگیری کنند.»
به عبارت دیگر فردی که واکسن تزریق کرده، حتی اگر خودش به کرونا مبتلا نشود، هنوز هم ممکن است این ویروس را به دیگران منتقل کند.
بنابراین به توصیه متخصصان بهداشت، تا یافتن پاسخ برای این سوال و بررسی این موضوع، استفاده از ماسک حتی برای افرادی که واکسن زده‌اند، ضروری است تا اطرافیان خود را بیمار نکنند.
۴. ماسک از افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مراقبت می‌کند
افراد مبتلا به سرطان در برابر کوید۱۹ بسیار ضعیف هستند. بررسی‌ها نشان داده است که آنها بیشتر از اطرافیان خود به این عفونت کشنده مبتلا می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند. همچنین احتمالا واکسن‌های کرونا، آنها را ایمن نخواهد کرد.
بیماران مبتلا به سرطان، به چند دلیل بسیار آسیب‌پذیر هستند. افرادی که به سرطان ریه مبتلا هستند، توانایی بالایی برای مبارزه با ذات‌الریه ندارند. از طرفی، سیستم ایمنی آن دسته از افرادی که تحت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قرار گرفته‌اند، بسیار ضعیف است. همچنین در سرطان خون، عامل بیماری‌زا مستقیما به سلول‌های ایمنی حمله می‌کند و بیماران را آنقدر ضعیف می‌کند که نمی‌توانند در برابر ویروس دوام بیاورند.
پزشکان هنوز نمی‌دانند که بیماران مبتلا به سرطان چه واکنشی به واکسن‌ها نشان می‌دهند. زیرا هنگام آزمایش واکسن‌های کوید۱۹، افراد مبتلا به سرطان در آزمایش شرکت داده نشده بودند.
البته فقط تعداد کمی از افراد داوطلب آزمایش، پس از ثبت نام در آزمایش‌های واکسن کرونا، مشخص شد به سرطان مبتلا شده‌اند و واکسن‌های کوید۱۹، فقط توانست ۷۶درصد از آنها را در برابر ویروس کرونا ایمن کند.
در بررسی‌های قبلی روی واکسن‌ها دیگر این نگرانی وجود داشت که ممکن است بیمارانی که به دلیل بیماری‌هایی چون سرطان، سیستم ایمنی سرکوب‌شده‌ای دارند، نتوانند مانند افراد سالم به واکسن‌ها واکنش مناسبی نشان دهند. حتی برخی از این افراد را هرگز نمی‌توان واکسینه کرد.
همچنین افرادی که به واکنش‌های حساسیتی بسیار شدید دارند ممکن است به مواد واکسن، از جمله پلی‌اتیلن گلیکول، واکنش‌های حساسیتی بروز دهند. بنابراین این افراد هم نباید واکسن کرونا دریافت کنند.
متخصصان بهداشت و سلامت به این دسته از افراد توصیه می‌کنند، به‌جای دریافت دو بار واکسن کرونا، فقط یک بار واکسن تزریق کنند.
به همین دلیل حتی پس از واکسیناسیون باید تا زمان رسیدن به ایمنی جمعی ماسک بزنیم و موجب بیماری افراد مبتلا به سرطان یا بیماری‌های زمینه‌ای نشویم.
۵. ماسک‌ها ما را در برابر ویروس‌های جهش‌یافته کرونا محافظت می‌کنند
محققان دنیا نگران جهش‌های ویروس کرونا هستند. ویروس‌هایی که در این مدت جهش کرده‌اند، حداقل به‌اندازه ۵۰ درصد ویروس اصلی، بیماری‌زا هستند.
البته بررسی‌ها نشان داده است که واکسن‌های کرونا می‌توانند این ویروس‌های جهش‌یافته را هم از فعالیت بازدارند اما رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله‌گذاری فیزیکی و استفاده از ماسک می‌تواند از خطر ابتلا به انواع دیگر ویروس‌های کرونا که جهش‌یافته‌اند، بکاهد.
بررسی‌ها نشان داده کشورهایی که از شهروندان خود خواسته‌اند در خانه بمانند و در صورت بیرون آمدن از خانه ماسک بزنند، موارد ابتلا به کرونا کمتری در مقایسه با کشورهای دیگر داشته‌اند.
محققان می‌گویند، اگرچه امیدوارند با استفاده از این واکسن‌ها به این عالم‌گیری پایان دهند، مردم حتی بعد از دریافت واکسن، باز هم باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرده و ماسک بزنند.