اگر یک دهه پیش سرنگ و تزریق خون آلوده هیولاهایی بودند که نزدیکی به آنها بیماری های مقاربتی را برای مردمان دهه هشتاد به ارمغان می آورد، اما دهه اخیر رفتارهای پرخطر جنسی عامل اصلی ابتلا به بیماری هایی از جنس آچ ای وی است..
سوگل دانائی - «هیجان نداشته باشی چطوری می‌خوای این دنیارو تحمل کنی؟»،«از سرعت و ارتفاع بدت میاد؟ اصلا بدون هیجان چطوری میشه زندگی کرد؟»، « من همه چیزرو تجربه می‌کنم اصلا برام مهم نیست بدش چی میشه مهم اینه بهم خوش بگذره!» روزی چندین بار این جملات که حالا شده قوانین کلی گروه‌هایشان و گعده های دوستانه شان، بینشان رد و بدل می‌شود.
از جوانان و نوجوانان و نسل جدیدی صحبت می‌کنیم که هیجان، تنوع و تجربه گرایی را به رکن اصلی زندگیشان تبدیل کرده اند و بدون ترس قدم در راه‌هایی می‌گذارند که گاهی برایشان تبعات جبران ناپذیری نظیر ابتلا به بیماری‌هایی جسمی، جنسی و روحی به دنبال دارد.
هیجانی که بنا به اعتقاد روانشناسان دلیل اصلی تجربه «رفتارهای پر خطر» نسل جدید شده است. اما چه عوامل دیگری در تحریک افراد به انجام رفتارهای پر خطر موثر هستند؟
ناآگاهیم و تربیت جنسی نداریم!
علیرضا شریفی یزدی، روانشناس اجتماعی اعتقاد دارد که علاوه بر هیجان عوامل دیگری هم در تجربه رفتارهای پر خطر میان جوانان و نوجوانان نقش دارد. او که با خبر فوری گفتگو کرده، تاکید دارد «ناآگاهی یکی دیگر از عوامل اصلی در تجربه رفتارهای پر خطر است. به طور مثال افرادی که این رفتارها را تجربه می‌کنند گاها نمی‌دانند که دست به رفتارهای پر خطری زده اند.»
وی در ادامه می‌گوید: «به طور مثال بیشتر افراد تصور می‌کنند که رابطه جنسی اگر در حد محدود باقی بماند احتمال ابتلا به اچ آی وی و یا سایر بیماری‌های مقاربتی را کاهش می‌دهد. این در حالیست که هر نوع رابطه‌ای می‌تواند به این بیماری منجر شود.»
این روانشناس اجتماعی همچنین معتقد است که نقش دستگاه‌های آموزشی در کشور باید در این زمینه پر رنگ‌تر شود. وی می‌گوید:«دستگاه تعلیم و تربیت ما باید به دانش آموزان تربیت جنسی را آموزش دهد نه آموزش روابط جنسی. این آموزش‌ها باید ابتدا به پدران و مادران داده شود به طور مثال انجمن اولیا و مربیان باید از خانواده‌های دعوت کند و از پدران و مادران بخواهد که درباره خطرات و آسیب‌ها با فرزندان صحبت کنند.نوجوانان ونسل جدید ما اگر تربیت جنسی داشته باشند نه تنها از تنوع طلبی و هیجان دور خواهند شد بلکه با نگاه آگاهانه و بازتری از خود در مقابل این نوع رفتارهای پرخطر محافظت خواهند کرد.»
تاثیر فیلم‌های پورن در تشدید رفتارهای پر خطر جنسی
در دهه گذشته عامل دیگری که در تشدید رفتارهای پرخطر جنسی حتی در کشورهای اروپایی تاثیرگذار بود، تماشای فیلم‌های پورن بود. این عامل اما رفته رفته به فرهنگ ما هم نفوذ کرده است. حتی اگر نپذیریم و در آمار آن را کتمان کنیم اما واقعیت آن است که نوجوانان و جوانان ایرانی این روزها فیلم پورن تماشا می‌کنند!
مرجان محمدیان، روانشناس بالینی اعتقاد دارد که این روزها مصرف پورنوگرافی هم در بین جوانان ایرانی دیده می‌شود و این خود عاملی است برای تجریه روابط جنسی که عقل می‌گوید جنبه نمایشی دارد و قرار نیست در زندگی واقعی افراد مشاهده شوند.
شریفی یزدی هم در تایید نقش فضای مجازی و اثار مخرب اعتیاد به پورنوگرافی تاکید دارد:« گاهی خانواده‌ها خودشان بهداشت روانی را در روابط رعایت نمی‌کنند و به الگوهای غیرقابل قبولی برای فرزندانشان تبدیل می‌شوند.»
این روانشناس در ادامه می‌گوید:« در تحقیقی که به تازگی در یک دبیرستان دخترانه در یکی از مناطق تهران انجام شده اغلب دختران از اینکه پدرانشان فیلم‌های پورن را تماشا می‌کردند شکایت داشتند.»
تنوع طلبی واقعیتی که انکار می شود
در کنار هیجان نوجوانی و جوانی باید تنوع طلبی را هم عامل موثر دیگری در بروز رفتارهای پرخطر در نظر گرفت.
عاملی که این روزها در اثر حضور پررنگ در فضای مجازی احتمالا بیش از گذشته در افراد دیده می‌شود.
مرجان محمدیان در این باره به خبر فوری می‌گوید:« نداشتن بلوغ عقلی و وارد شدن در رابطه جنسی یکی از عواملی است که انسان را تنوع طلب بار می‌آورد. همین عامل باعث می‌شود که افراد تعهدی در رابطه نداشته باشند و صرفا به لذتهای آنی فکر کنند. بنابراین از جایی به بعد دیگر سلامت روانی و جسمی طرف مقابل بی‌اهمیت می‌شود و همه چیز جنبه لذت جویانه پیدا می‌کند. فرد تمایل دارد با افراد متعدد رابطه جنسی داشته باشد. از آن‌جا که در زندگی برای خود چارچوبی تعریف نکرده و ذاتا هم تنوع طلب است کوتاه نمی‌آید و این صفت را در خودش پر رنگ می‌کند.»
افزایش سن و هزار بحران
اما یکی از اصلی‌ترین عواملی که می‌تواند باعث بروز رفتارهای پر خطر در میان جوانان باشد افزایش فاصله زمانی میان بلوغ روانی و ازدواج است. این عامل در ازدیاد روابط آزاد و نامتعارف هم نقش زیادی ایفا می کند.
شریفی یزدی، روانشناس اجتماعی به خبر فوری می‌گوید:« سال ۸۵ متوسط سن ازدواج ۲۶ سال و ۶ ماه بود. اما اکنون سن ازدواج به ۲۹ سال و ۲ ماه رسیده است.»
وی در ادامه می‌گوید:« این آمار یعنی پسری که در ۱۵ سالگی و دختری که در ۱۳ سالگی به بلوغ می‌رسند به طور میانگین ۱۴ سال بعد ازدواج می‌کنند. اگر بخواهیم واقع بین باشیم روابط آزاد در این بازه زمانی نقش پررنگی در تخلیه هیجان افراد ایفا می‌کنند.»
به جز عواملی که در این گزارش برشمردیم هستند عوامل دیگری که نقش مهمی در ازدیاد رفتارهای پر خطر جنسی ایفا می‌کنند. رفتارهایی که در نهایت منجر به مخاطراتی در سلامت روحی، جسمی و جنسی افراد می‌شوند و اغلب جبران ناپذیرند و بی‌توجهی به آنها این طیف را به افرادی تبدیل می‌کند که به فلسفه «دم غنیمتی»معترف باشند. اعترافی که همیشه هم در راه اخلاق گرایی نیست!