مزایای شیر مادر

کار شیر دادن تنها تغذیه نیست، بلکه تبادل عاطفی و تقویت روحی است. کودک به هنگام مکیدن پستان، صدای قلب مادر را می‌شنود و آرامش نسبی می‌یابد. این گونه کودکان از نظر روانی و جسمی سالم‌ترند و به عقیده‌ی روان‌شناسان شیر مادر کودکان را شاد و خرسند نگه می‌دارد و حتّی از نظر اخلاقی در کودک اثر مثبتی دارد.

شیر مادر، شیری است تمیز وعاری از میکروب‌های بیماری‌زا. شیر مادر شامل تمام مواد مغذی است که شیرخوار در 4 تا 6 ماهه‌ی اول زندگی به آنها احتیاج دارد و سریع و راحت هضم می‌شود. شیر مادر شامل پروتئین و چربی مناسبی است که نیازهای طبیعی شیرخوار را تأمین می‌کند. لاکتوز شیر مادر بیش‌تر از سایر شیرها است و این همان چیزی است که شیرخوار انسان به آن احتیاج دارد.  شیر مادر دارای آب کافی برای شیرخوار است؛ حتّی اگر در آب و هوای گرم زندگی کند. شیر مادر به میزان مناسبی نمک، کلسیت و فسفات دارد. دارای آنزیم مخصوص لیپاز است که باعث هضم چربی می‌شود. شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کم‌تر دچار عفونت می‌گردند؛ زیرا این شیر شامل عوامل مصونیت‌زا در مقابل بیش‌تر بیماری‌های عفونی از جمله عفونت گوش میانی، عفونت خون، مننژیت و هم چنین آنفولانزا و آنسفالیت (التهاب مغز) می‌باشد.

 شیر مادر، مهم‌ترین و ارزنده‌ترین عامل حفاظتی، در مقابل دو قاتل عمده‌ی شیرخواران و کودکان یعنی بیماری‌های اسهالی و عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی است. تغذیه با شیر مادر احتمال بروز انواع بیماری‌های ناشی از آلرژی نظیر آسم، اگزما و غیره را به شدت کاهش می‌دهد و در جلوگیری از بیماری‌ها در سنین بلوغ و بالاتر نیز نقش دارد. هم چنین احتمال بروز دیابت جوانان و تعدادی از بیماری‌های دستگاه گوارش در این کودکان کم‌تر از کودکانی است که از شیر مصنوعی تغذیه می‌کنند. شیر مادر را در مواقع بیماری نباید قطع کرد زیرا تداوم شیردادن باعث بهبودی سریع‌تر می‌شود. شیر مادر به آسانی و با سرعت هضم می‌شود. بنابراین کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند، زودتر از سایر کودکان گرسنه می‌شوند.

 شیر مادر همیشه برای مصرف آماده است و به هیچ نوع آماده‌سازی نیاز ندارد. شیر مادر هرگز در پستان ترش یا فاسد نمی‌شود؛ حتّی اگر مادری چند روز کودک خود را از پستانش تغذیه نکرده باشد. تغذیه‌ی پستانی باعث ایجاد رابطه‌ی روانی عمیق و محکمی بین شیرخوار و مادرش می‌گردد و وابستگی آنها را به هم زیاد می‌کند. نزدیکی جسمی و روانی شیرخوار با مادرش در ساعات و روزهای اول زندگی، باعث دست‌یابی بهتر او به تعلیم وتربیت و موفقیت‌های بیشتر در آینده می‌گردد. شیر مادر ارزان است و لازم نیست هزینه‌ای صرف آن شود و به سادگی در دسترس مادر و نوزاد قرار دارد. تکامل بینایی، تکلم و راه افتادن کودکانی که از شیر مادر تغذیه نموده‌اند، خیلی سریع‌تر صورت پذیرفته و این قبیل کودکان در آینده از تعادل روانی مناسب‌تری برخوردارند.

مکیدن پستان بلافاصله بعد از تولد توسط نوزاد، به واسطه‌ی تحریک ترشح اکسی توسین، موجب انقباض رحم و در نتیجه کاهش خون‌ریزی مادر می‌شود. مادرانی که فرزندان خود را از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کم‌تر دچار سرطان پستان و تخمدان می‌شوند. اندام مادران شیرده به واسطه‌ی مصرف شدن تدیجی مقدار چربی که در دوران بارداری در بدن آنان ذخیره شده بود، زودتر به حالت عادی برمی‌گردد.

 شیر مادر بر طبق نیازهای نوزاد هر روز تغییر می‌کند.

 شیر هر خانمی مطابق نیازهای فرزند خودش می‌باشد. مثلاً مواد موجود در شیر مادر یک بچه‎‌ی نارس با شیر مادر نوزادی که دوره‌ی کامل درون رحم را طی کرده است، متفاوت می‌باشد. کودکانی که از شیرمادر تغذیه می‌کنند، حتّی در دوره نوزادی یعنی هفته‌ی اول زندگی از سایر نوزادان هوشیارترند. مطالعه نشان داده است این دسته از شیرخواران در هفته‌ی اول و دوم تولد، فعالیت بدنی بیشتری داشته و عکس‌العمل‌های آنان نیز از سایر نوزادان بیش‌تر است. اصولاً افرادی که از شیر مادر تغذیه نموده‌اند. در سنین بلوغ و بزرگ‌سالی از نظر عاطفی و روانی متعادل‌تر و پایدارترند.  تعادل و توازن ترکیبات مختلف شیر مادر، بیش‌تر برای رشد مغز کودک مساعد است. امّا شیر گاو بیش‌تر به رشد ماهیچه‌ها کمک می‌کند.

   
 عوامل افزایش شیر مادر
1) خواندن آیة‌الکرسی: (آیه‌ی 255 سوره‌ی بقره)

2) آرامش مادر:
اگر به دلایلی مادر نگران باشد، عصبانی باشد، بترسد، یا درد داشته باشد، به خصوص اگر تغذیه با پستان دردناک باشد یا به ناگاه در وضعیتی قرار گیرد که باعث خجالت او شود، یا باور نداشته باشد که می‌تواند نوزادش را از پستان تغذیه نماید، همه‌ی اینها می‌تواند ازعوامل بازدارنده‌ی جهش شیر بوده و باعث توقف ترشح شیر شوند. لذا جهت کمک به برقراری بازتاب جهش شیر مادر، مادران را حمایت کنید، با ایشان مهربان باشید، نگرانی آنها را برطرف کنید و اطمینان بدهید که می‌توانند کودکشان را با پستان تغذیه کنند. (امّا هیچ مادری نباید به زور وادار به تغذیه‌ی نوزاد با شیر خود شود.) هم چنین خوابیدن مادر به اندازه‌ی کافی و گردش در هوای آزاد بسیار مفید است.

3) مکیدن نوزاد:
میزان افزایش شیر (یعنی عرضه) نسبت به تقاضای کودک است. هم زمان با رشد نوزاد، اشتهای او بیش‌تر شده و بیش‌تر مک می‌زند و بامک زدن بیش‌تر شیر بیش‌تری تولید می‌شود. پس بهترین راه افزایش شیر مادر، مکیدن نوزاد به دفعات زیاد و طولانی است. اگر کودک در ابتدا درست نمی‌مکد و رها می‌کند؛ پس از سیر شدن کودک، شیر را با شیردوش خارج کنید تا تولید شیر کم نشود.

4) تغذیه:
* استفاده از خوراکی‌هایی که ویتامین A دارند؛ مانند جوانه‌ی گندم و سمنو.
* استفاده از کازئین نباتی؛ مانند باقلا، لوبیا، نخود، ماش و چای.
* استفاده از رازیانه، شنبلیله وماءالشعیر.
* استفاده ازمایعات ومیوه‌های آبدار مانند هندوانه، خربزه، آب میوه، شربت‌ها.
* مواد کلیسم‌دار مانند گلابی و سوپ استخوان.
* مواد قندی مانند توت و میوه‌ی شیرین.
* میوه‌های روغن‌دار مثل نارگیل و زیتون.
* خوردن غذا به صورت منظم.
* استفاده از قطره‌ی شیرافزا (یک نوع قطره‌ی گیاهی که در داروخانه‌ها و عطاری‌ها یافت می‌شود.)