به گزارش مشرق؛ دومین برنامه چهل سال با رسانه‌ها با حضور محمدکاظم انبارلویی، نویسنده و فعال رسانه‌ای، سیدامیر پروین‌حسینی؛ تهیه کننده سینما و تلویزیون و مستوره عزت زاده؛ استاد دانشگاه در حوزه رسانه و ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد برگزار شد.
محمدکاظم انبارلویی، نویسنده و فعال رسانه‌ای، با اشاره به این موضوع که چهل سال گذشته صدای اخلاق و اسلام به گوش جهان رسید، گفت: صدای اخلاق در جامعه انسانی وجود نداشت اما چهل سال پیش صدای رسایی به نام صدای اسلام در جهان پیچید و این صدا متفاوت از صدای جهان بود که ریشه در آموزش های دینی و قرآنی ما داشت.
بیشتر بخوانیم:
خزانه‌داری آمریکا خودی است که تحریم‌های آن را به اجرا گذاشتید؟!
تأملی بر مصاحبه ظریف
وی افزود: در دوران انقلاب تنها با یک قلم و کاغذ در قالب بیانیه هایی صدای امام راحل را به مردم و جهان می رساندیم و حتی گاها صدای ایشان را ضبط می کردیم و در قالب نوارکاست میان مردم نشر می دادیم. درواقع رسانه انقلاب از آن زمان آغاز شد.
این نویسنده با اشاره به جهانی شدن صدای انقلاب گفت: اخلاق حاکم بر این صدای انقلابی سبب جهانی شدن آن شد. این صدا امروز که چهل سال از آن سال ها گذشته باقیمانده و امیدواریم تا سالیان سال همچنان شاهد پایداری این صدا در سطح بین الملل باشیم.
در ادامه نشست امیر پروین‌حسینی، تهیه کننده سینما، مفهوم اخلاق را مجموعه ای از قواعد مشخصی دانست و گفت: اخلاق در قالب مجموعه ای از قواعدی مشخصی است که در همه عرصه ها به خصوص سینما هم پابرجاست.
مستوره عزت زاده؛ استاد دانشگاه، با اشاره به این موضوع که رعایت اخلاق، پیگیری قانونی ندارد و اجباری در آن نیست، گفت: اگر کسی اخلاق را رعایت نکند، توبیخ نخواهد شد اما به مروز در فضای کاری که قرار بگیرد، میان چند ارزش اخلاقی به مشکل خواهد خورد. برای مثال ممکن است برای انتشار میان اولویت ها، ارزش های اخلاقی و منافع باید میان اهم و مهم، روی یکی از آن تمرکز کند تا سبب ایجاد رعب و وحشت در جامعه نشود و از طرفی هم حقایق را کتمان نکند.
وی ادامه داد: برای اخلاق رسانه نباید دستورالعمل واحدی را نظرگرفت چراکه شرایط تعیین کننده این امر است و این اخلاق رسانه در شرایط و فرهنگ‌ها و جوامع مختلف تفاوت می‌یابد.
در ادامه انبارلویی، با اشاره به اعتقادات اصحاب رسانه گفت: فردی که دست به قلم بوده و یا پشت دوربین است، اعتقادات او مهم ترین بخش به شمار می رود. بسیاری از رسانه ها در روزهای اول انقلاب به دلیل آنکه ادب انسانی و ادب انقلابی را رعایت نکردند، تعطیل شدند. بسیاری از رسانه ها در همان زمان از مراکز مختلفی از کشورهایی همچون مسکو هدایت می شدند و قلم می زدند.
این فعال رسانه ای ادامه داد: رسانه هایی که در روزهای اول انقلاب تعطیل شدند، صدای شان تبدیل به گلوله شد و ما برای پاسداشت استقلال، آزادی و نظام جمهوری اسلامی هزینه های زیادی را پرداخت کردیم. مهم ترین موضوعی که آن روزها مطرح بود، می توان به مقوله آزادی اشاره کرد و آنچه میان تعریف ما از آزادی با آنها بود، در یک کلمه به عنوان آزادی از نفس است. ما از آزادی نفس به کمال رسیدیم و با این توع تعریف اخلاق را در جامعه ترویج دادیم.
در ادامه نشست امیر پروین‌حسینی، تهیه کننده سینما و تلویزیون در پاسخ به پرسش مجری برنامه مبنی بر اینکه تعریف او از آزادی چیست، گفت: ما در حوزه اخلاقی کامل هستیم و مشکل مان در عمل است. به منابع و کتب مختلفی دسترسی داریم اما مشکل مان این است که میان تئوری، مواد اولیه و فرهنگ فاصه داریم و همین امر سبب می شود که نتوانیم عمل درستی داشته باشیم.
در ادامه نشست، عزت زاده، استاد دانشگاه با اشاره به مقوله آزادی بیان در عرصه رسانه گفت: از میان آزادی نفس و آزادی بیان برای مقوله رسانه می توانیم آزادی بیان را انتخاب کنیم و این مسئولیت اجتماعی رسانه ها به شمار می رود که به جای آگاهی بخشی، فرافکنی نکنند و در کنار آزادی بیان، اطلاع از حقیقت را حق مردم بدانند، حقیقتی که باید منتشر شود.
وی افزود: حیات رسانه به رضایت مخاطب بستگی دارد؛ مخاطب امروز فعال، هوشمند و گزینش گر است. امروز هر انسانی(با تخصص یا بدون تخصص) یک رسانه محصوص می شود و می تواند در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به انتشار بپردازد.
این استاد دانشگاه با اشاره به این موضوع رعایت حریم خصوصی، اصلی است که رسانه ها باید به آن توجه کنند، گفت: رسانه با توجه به تولیدات و محتوایی که ایجاد می کنند، باید به فاکتورهای آگاهی بخشی، آزادی بیان، پرهیز از هرگونه زیاده گویی، رعایت حریم خصوصی توجه ویژه ای داشته باشند که همه این ها منشوری از اخلاق است.
وی با اشاره به تنوع فعالیت رسانه های مختلف گفت: امروزه تنوع رسانه ای، عرصه داخلی و بین المللی را احاطه کرده است و این امر را نمی توان انکار کرد. ما باید سهمی از رسانه در عرصه بین المللی داشته باشیم که تحقق این امر نیازمند این است که حرفی برای گفتن وجود داشته باشد.
عزت زاده اظهار کرد: آگاهی بخشی در هر ملتی و آزادی بیان بحث جدی است و نمی توان آن را انکار کرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: آزادی بیان برای فرهنگ ماست و اینکه ما اصول اعتقادی خود را حفظ کنیم، باید تلاش کنیم و این تلاش ها نه تنها از توانمندی های ما کم نمی کند بلکه ما را به منحصه ظهورمی رساند.
در ادامه نشست انبارلویی، فعال رسانه ای، با اشاره به این موضوع که فضای امروز متفاوت از فضای انقلاب است، گفت: اگر در روزگاری، عکس مستهجنی از رسانه منتشر می شد، صدای همه در می‌آمد، اما امروزه شاهد انتشار چنین عکس هایی از هزاران کانال فضای مجازی هستیم که همه این تولیدات به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار می گیرد.
وی افزود: امروزه دشمن از آزادی بیان و مواردی صحبت می کنند که خودشان قائل به آن نیستند درحالی که اسلام می گوید، آنچه را که برای خود می پسندید، برای دیگران هم بپسندید. متأسفانه ما با جماعتی روبرو هستیم به آنچیزی که می گویند، معتقد نیستند و پایبند به هیچ اصول اخلاقی نیستند. همچنین شهید حججی اگر امروز برای ما یک قهرمان شد، به وسیله ابزارهای دشمن بود؛ آنها لحظه سربریدن این شهید را در فضای مجازی پخش کردند و این چنین شجاعت این شهید برای همگان آشکار شد.
در ادامه نشست امیر پروین‌حسینی، تهیه کننده سینما و تلویزیون با اشاره به این موضوع که شرایط امروز متفاوت از شرایط گذشته است، گفت: در روزگاری همه چیز دست خودمان بود چراکه مردم به اطلاعات دیگر دسترسی نداشتند درحالی که امروز بودجه هایی از آنسوی مرزها تعریف می شود تا موارد غلط را برای مردم ایران فرهنگسازی کنند. امروز در مرحله دفاع هستیم و باید از فرهنگ مان دفاع کنیم.
وی ادامه داد: امروز رسانه ها باید به روز شوند چراکه مخاطبان دسترسی بیشتری به منابع و اطلاعات رایگان دارند. کارشناسان متجرب باید وارد عمل شوند و راهکارهای شان را ارائه کنند. جنگ رسانه کمتر از جنگ فیزیکی نیست و ما باید خود را برای این جنگ آماده کنیم.
این تهیه کننده سینما و تلویزیون در پاسخ به این پرسش مبنی براینکه تا چه اندازه در تجربیات کاری ملزم به رعایت اخلاق شده است، گفت: سعی کرده ام محصولی را تولید کنند که خانواده ها بدون مشکل آن را تماشا کنند و لطمه اخلاقی نبینند. البته امروز انجمنی از صنف مان تشکیل شده است و افرادی بدون دریافت هزینه ای دور یکدیگر جمع شده اند تا دردی از مشکلات این صنف را حل کنند و در نهایت منشور اخلاقی را تعریف کنند.
در ادامه نشست عزت زاده، با اشاره به نهادینه کردن اخلاق در جامعه گفت: رسانه امروز یک ابزار فرهنگی و بلندگوی حاکمیت است. رسانه های دولتی، ایدیولوژی حاکمیت را در جامعه جاری می کنند. البته برخلاف کشورهای دیگر رسانه آزاد در کشور وجود ندارد. رسانه های آزاد در کشورهای مختلف با رقابت شان سبب می شود تا مخاطبان پرهیجان تر وارد عرصه شوند.
وی افزود: شبکه های اجتماعی یک رسانه وارداتی بوده و براساس فرهنگ ما چیده نشده است. امروزه این شبکه ها در حوزه فنی، اطلاع رسانی، سرگرمی، تولید محتوا، فرهنگسازی و آموزشی فعال هستند. متأسفانه رسالت رسانه ای مان را فراموش کرده ایم چراکه صرفا کار رسانه خبر نیست بلکه وظیفه آموزش، فرهنگسازی، تصمیم گیری و اطلاع رسانی را هم دارند.
انبارلویی در بخش دیگری از نشست با اشاره به ویژگی های رسانه های اخلاق مدار گفت: دغدغه اصحاب رسانه این است که اخلاقی عمل کنند و الگوی اخلاقی در جامعه باشند. نهایت تلاش ها منجر به صدورمیثاق نامه اخلاقی در ۱۲ ماده شده که در آن میثاق نامه بخش هایی از آزادی بیان مطرح شده است.
در ادامه نشست امیر پروین‌حسینی، تهیه کننده سینما و تلویزیون گفت: گاهی اوقات در تولیدات سینمایی و تلویزیونی حقوق مادی و معنوی رعایت نمی شود که در این صورت افراد نمی توانند ادامه کار دهند. برای مثال اخیرا فیلمی پیش از آنکه اکران شود، در فضای مجازی پخش شده است. معتقدم اخلاق رسانه ای دو طرفه است. اگر کسی فیلمی را به صورت غیرمجاز دانلود و یا کپی نکند و خود را قائل به رعایت اخلاق حرفه ای کند، قطعا عوامل تولید برای ادامه کار تشویق می شوند. هم اکنون این اتفاق با تشکیل انجمن صنفی در حال رخ دادن است.
وی افزود: حریم شخصی افراد باید رعایت شود، گاهی اوقات عدم رعایت این امر ایجاد لطمات شدید و جبران ناپذیری می شود. رسانه اخلاقی رسانه ای است که قواعدی را براساس یک واجدان اخلاقی طراحی می کند.
این تهیه سینما و تلویزیون گفت: در روزگاری خیابان ها با پخش سریالی خلوت می شد، امروز چه بر سرمان آمده است که با پخش سریالی این اتفاق رخ نمی دهد درحالی که سریال های امروز مان با کیفیت تر از گذشته پخش می شود. یکی از دلایل این امر بیشتر شدن رقباست. امروز باید شاهد بازنگری هایی باشیم و کمی به روزتر از گذشته عمل کنیم.
در ادامه عزت زاده، استاد دانشگاه با اشاره به این موضوع که کار رسانه، فرهنگسازی است، گفت: ما باید جایگزین مناسبی را برای مخاطب درنظر بگیریم و تنها محدود کردن آنها کافی نیست. امروزه باید ذهن مخاطب را جهت دهیم تا بتوانیم با محتوای مناسب، ذائقه شان را تقویت کنیم.
در ادامه نشست پروین حسینی، تهیه کننده سینما و تلویزیون به ضرورت حضور مشاوران در کنار مدیران سینمایی و تلویزیونی گفت: امروز باید مشاوران و افراد موفق در کنار مدیران باشند تا آنها را در تولید محتوا کمک شان کنند.
عزت زاده درتکمیل صحبت های این تهیه کننده گفت: علاوه بر حضور مشاوران و افراد موفق، نیازمند ارتقای سواد رسانه ای مردم هستیم و سعی کنیم تا سواد رسانه ای مخاطبان افزایش یابد.
در ادامه نشست انبارلویی، فعال رسانه ای تصریح کرد: باید ذائقه مخاطبان را ارتقا دهیم و رسانه می تواند این وظیفه را برعهده داشته باشد. هنر رسانه در این نقطه ظهور می یابد که بتواند ذائقه مخاطب را افزایش دهد.
وی با اشاره به آزادی اطلاعات گفت: ما مجاز نیستیم هر اطلاعاتی را پخش کنیم و امنیت روانی مردم را به هم بریزیم. همچنین امروزه دیگر کسی ساعت ها برای خرید روزنامه صف نمی ایستد و برای پیگیری خبری به روزنامه مراجعه نمی کند، بلکه از طریق موبایل به همه دنیا می تواند دسترسی داشته باشد و در جریان اخبار قرار بگیرد.
این فعال رسانه ای بازنگری میثاق نامه را امری ضروری دانست و گفت: میثاق نامه رسانه با توجه به تغییر شرایط امروز نیازمند بازنگری دارد و امروز اصحاب رسانه باید گردهم آیند تا آن را مورد بررسی قرار دهند.
عزت زاده، استاد دانشگاه با اشاره به مشکلات اخلاقی در فضای مجازی گفت: متأسفانه افراد آدابی را که در فضای حقیقی رعایت می کنند، خود را موظف به رعایت آن در فضای مجازی نیستند. برای مثال در فضای حقیقی افراد با ادبیات خاصی صحبت می کنند اما در فضای مجازی قائل به این نوع ادبیات نیستند و حتی از واژه های سخیف و راحتی استفاده می کنند که به مرور به نسل آینده منتقل می شود. ما باید زمانی که در فضای مجازی قصد انتشار مطلبی داریم باید به این مسائل توجه کنیم که مطلب را برای چه کسی، با چه نوع ادبیاتی و در چه ساعتی آن را ارسال می کنیم.
در ادامه امیر پروین حسینی با اشاره به عدم رعایت قانون کپی رایت در حوزه فیلم گفت: متأسفانه امروزه به راحتی فیلم ها از فضای مجازی دانلود می شود و مخاطبان باید بدانند که این کار یک دزدی به حساب می آید و هیچ فرقی با دزدی ندارد. مردم باید به اخلاق بیشتر توجه کنند و به حریم شخصی افراد بیشتر قائل باشند.
در پایان نشست انبارلویی، فعال رسانه ای، حیات رسانه پس از ۴۰ سال را ترویج گفتمان انقلابی دانست و گفت: امروزه مدیران ما پیر شده اند و باید فضا را به جوانان دهند و با هدایت و مدیریت شان بتوانند از این پس هم این فضای رسانه ای را حفظ کنند.