شهر زیرزمینی کیش یا همان «کاریز» که برخی منابع قدمت آن را به ۲۵۰۰ سال پیش نسبت داده‌اند، در عمق ۲۲ متری زمین ایجاد شده و با دالان‌های پوشیده از مرجان و فسیل چند میلیون ساله و حیاط مرکزی که آب شیرین قنات هنوز در آن جریان دارد، به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این جزیره بدل شده است که سالانه ۲۴۰ هزار نفر آن را می‌بینند.

۲۰ سال پیش یک ایرانی مقیم آلمان چنین سرنوشتی را برای قنات مخروبه مرجانِ خلیج فارس رقم زد. کاریزی که زمانی آب شرب بومی‌ها و کشتی‌هایی را که کنار کیش پهلو می‌گرفتند، تامین می‌کرد. منصور حاجی‌حسینی، سرمایه‌گذاری که به تاثیر از یک فیلم مستند همراه همسر آلمانی‌اش راهی ایران شد و از مهاجرت دست شست، داستان کاریزی که به شهر زیرزمینی تبدل شد را برای ایسنا اینگونه روایت می‌کند: سال ۱۳۷۷ از تلویزیون جام جم فیلم مستندی درباره جاذبه‌های زیر آب دیدم، علاقمند شدم. وقتی به کیش آمدم دریایی سه رنگ و جزیره‌ای مرجانی را دیدم که نمونه‌اش را به ندرت در جهان می‌توان یافت. شیفته شدم و خواستم در اینجا کاری انجام دهم. فکر می‌کنم انتخاب شده بودم که از ۵ هزار کیلومتر آن‌طرف‌تر به این جزیره فراخوانده شدم.

این مهندس مکانیک که از دانشگاه مونیخ آلمان فارغ‌التحصیل شده، ادامه می‌دهد:‌ قناتی که اکنون به شهر زیرزمینی تبدیل شده، متروکه و مخروبه بود و با طنابی به عمق آن دست پیدا می‌کردیم. این کاریز را با سرمایه‌ای که در آلمان جمع‌آوری کرده بودم به شهرزیرزمینی تبدیل کردم. هیچ وام و کمک دولتی هم دریافت نکردم، چون نمی‌خواستم آن را از دست بدهم.

ایده شهر زیززمینی از حاجی‌حسینی بوده و تا الان سه فاز آن به بهره‌برداری رسیده که علاوه بر موزه طبیعی فسیل‌های که گفته می‌شود عمری ۲۷۰ تا ۵۷۰ میلیون سال دارند، رستوران سنتی، فروشگاه صنایع دستی، موزه، سالن امفی‌تئاتر و گالری‌های هنری نیز دارد. این سرمایه‌گذار می‌گوید: ۲۰ سال است که روی این کاریز کار می‌کنیم و هنوز هم برای آن ایده داریم. ۴ هزار متر زمین است که می‌خواهیم در آن کارهای تازه‌ای انجام دهیم.

آن‌طور که حاجی‌حسینی تعریف می‌کند:‌ آب قنات هنوز خشک نشده اما موجودی آن به باران بستگی دارد. مصرف آب جاری قنات هم در آبیاری فضای سبز سطح کاریز و پروژه‌های دورن محوطه آن است.

این سرمایه‌گذار ایرانی، اجرای پروژه شهرزیرزمینی کیش را زمانی آغاز کرد که فرانک ۳۰۰ تومان قیمت داشت و حالا با توجه به نوسانات ارز نمی‌تواند برآوردی از میزان سرمایه‌ای که صرف تبدیل یک قنات متروکه به شهر زیرزمینی کرده است، داشته باشد، می‌گوید: کاریز به هیچ وجه پروژه‌ای اقتصادی نیست، وگرنه سرمایه و سود آن باید طی ۱۵ سال برمی‌گشت. به هر حال خیلی‌ها به خاطر سرمایه‌گذاری که در کشورم انجام دادند تشویقم می‌کنند.

آن‌طور که او آمار می‌دهد، در سال ۲۴۰ هزار نفر شهر زیرزمینی کیش را می‌بینند. او می‌گوید: این کاریز متوسط روزانه ۴۰۰ نفر بازدیدکننده دارد و این تعداد در بعضی از روزهای نوروز به ۳ هزار نفر هم رسیده است.

در بین بازدیدکننده‌ها تعداد گردشگران خارجی آنقدر ناچیز است که او درباره‌شان سخن نمی‌گوید اما امیدوار است دست‌کم با نوسانات نرخ ارز، تعداد گردشگران خارجی در کیش بیشتر شود.