برترین ها - ترجمه از حمید گنجی: سه سیستم انتقال قدرت دستی، اتوماتیک و CVT رایج‌ترین سیستم‌های انتقال قدرتی هستند که در خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌جز سیستم CVT یا سیستم انتقال قدرت باقابلیت تغییر پیوسته، سیستم‌های اتوماتیک و دستی از مجموعه‌ای شامل چرخ‌دنده‌ها تشکیل شده‌اند که به زبان عمومی «گیربکس» نام دارد. هر دنده دارای نسبت خاصی است تا اطمینان حاصل شود که چرخ‌ها با همان سرعت موتور نمی‌چرخند.
گشتاور موتور از طریق شفت ورودی به سیستم انتقال قدرت وارد می‌شود و از آنجا به دنده‌ها می‌رود و از شفت خروجی خارج می‌شود. اینکه این نیرو چگونه به چرخ‌ها می‌رسد به این بستگی دارد که موتور خودرو در کجا واقع شده و دیفرانسیل نیز چگونه است.
همان‌طور که گفتم، دستی، اتوماتیک و CVT رایج‌ترین سیستم‌های انتقال قدرت هستند و ما در اینجا قصد داریم هرکدام از این سیستم‌ها را با جزئیات دقیق بررسی کنیم تا ببینیم کدام نوع سیستم انتقال قدرت بهتر است و شما در موقع انتخاب خودروی بعدی خود باید به سراغ کدام نوع سیستم انتقال قدرت بروید.
سیستم انتقال قدرت دستی
این سیستم قدیمی‌ترین و شاید رایج‌ترین سیستم انتقال قدرتی است که در خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سیستم، راننده از یک اهرم برای تغییر دنده‌ها استفاده می‌کند. در خودروهای جدید، اهرم تغییر دنده به صورتی عمودی در کنسول مرکزی قرار گرفته است و از طریق یک اتصال به سیستم انتقال قدرت متصل است.
در این سیستم، برای تغییر دنده‌ها صفحه کلاچ قرار گرفته بین موتور و انتقال قدرت باید از طریق یک پدال که در زیر پای راننده قرار دارد آزاد شود. کلاچ را آزاد کنید، دنده دلخواه را انتخاب کنید و مجددا کلاچ را رها کنید. رها کردن کلاچ باید با دقت صورت بگیرد. اگر این کار را با سرعت کم انجام دهید، صفحه کلاچ زودتر از موعد خراب می‌شود و باید آن را تعویض کنید و اگر کلاچ را زود رها کنید، موتور خفه شده و ماشین خاموش می‌شود.
یادگیری نحوه رانندگی با خودروهای دنده دستی شاید کمی زمان‌بر باشد، ولی از آن چیزی که فکرش را می‌کنید آسان‌تر است. در صورت رانندگی با این خودروها احساس نزدیکی بیشتری با خودرو می‌کنید و این احساس در خودروهای دنده اتومات یافت نمی‌شود. همچنین رانندگانی که در راندن خودروهای دنده دستی مهارت دارند قادر هستند تا هر نوع خودرویی را در سرتاسر جهان برانند.
سیستم‌های انتقال دستی سه سرعته در سال‌های 1940 و 1950 بسیار رایج بودند. همان‌طور که فناوری موتور بهبود یافت، دنده‌ها جدیدی نیز اضافه شدند و درنتیجه آن کارآمدی و سرعت خودروها نیز بهبود یافت. سیستم‌های 4 سرعته نیز برای دهه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند و اکنون شاهد استفاده از سیستم‌های انتقال دستی 6 سرعته نیز هستیم. البته برخی خودروهای اسپرت و لوکس مانند پورشه 911 و شوورلت کوروت به‌صورت 7 دنده‌ای نیز عرضه می‌شوند.
سیستم انتقال قدرت اتوماتیک
این سیستم انتقال قدرت برای مدت‌های طولانی فقط در خودروهای لوکس مورداستفاده قرار می‌گرفت و به‌نوعی نماد لوکس بودن خودرو محسوب می‌شد. هم‌اکنون نیز در اغلب خودروهای لوکس شاهد استفاده از سیستم انتقال قدرت اتوماتیک هستیم. اما امروزه استفاده از این نوع سیستم انتقال قدرت فقط به خودروهای لوکس منحصر نیست و خودروهای معمولی و متوسط نیز گاها به این سیستم انتقال قدرت مجهز می‌شوند.
اساسا سیستم انتقال قدرت اتوماتیک بر دو نوع است. اتوماتیک سنتی به‌وسیله یک مبدل گشتاور هیدرولیک به موتور متصل می‌شود و اتوماتیک کلاچ دوگانه بر روی یک جفت گیره قرار می‌گیرد. هر دو می‌توانند چرخ‌دنده‌ها را بدون هیچ‌گونه ورودی از راننده تغییر دهند. این فرآیند به‌صورت هیدرولیکی یا الکترونیکی انجام می‌شود، با نظارت بر پارامترهای مهم مانند موقعیت پدال گاز، سرعت خودرو در حال حرکت و سرعت چرخش موتور. در بسیاری از اتومبیل‌های اتوماتیک، دنده‌ها را می‌توان به‌صورت دستی انتخاب کرد.
داشتن تنها دو پدال مزایای بسیاری دارد. با این پیکربندی خفه شدن موتور تقریبا غیرممکن است و البته رانندگی با خودروهای اتوماتیک در مقایسه با خودروهای دنده دستی راحت‌تر و نرم‌تر است و این راحتی و نرمی به‌خصوص در زمان‌های ترافیک خود را بیشتر نشان می‌دهد. به‌طورمعمول خودروهای اتوماتیک نیاز به نگهداری کمتری دارند، البته این موضوع بسته به مدل خودرو متفاوت خواهد بود. درنهایت، یک سیستم اتوماتیک دوکلاچه می‌تواند برای کارایی و عملکرد بهتر، دنده‌ها را به سرعت بسیار بالایی تغییر دهد.
سیستم‌های انتقال قدرت اتوماتیک 4 سرعته برای مدت‌زمان نسبتا زیادی مورد استفاده قرار می‌گرفتند و تعداد محدودی از مدل‌های خودرو نیز هنوز با این سیستم تولید می‌شوند. اما به هر نحو، امروزه اتوماتیک‌های 6، 7 و 8 سرعته بازار را در اختیار گرفته‌اند. کمپانی هوندا موفق شده است که یک سیستم اتوماتیک 9 سرعته را توسعه دهد و کمپانی‌هایی مانند فورد و جنرال موتورز حتی توانسته‌اند این رقم را به 10 نیز برسانند. دنده‌های بیشتر مترادف است با شتاب بهتر، رانندگی سریع‌تر در بزرگراه‌ها و مصرف بهینه‌تر سوخت.
سیستم انتقال قدرت باقابلیت تغییر پیوسته (CVT)
سومین نوع سیستم انتقال قدرت، CVT نامیده می‌شود. CVT از یک مکانیزم تسمه و قرقره برای ایجاد طیف نامحدودی از نسبت دنده‌ها استفاده می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، دنده‌ها هرگز تغییر نمی‌کنند. سیستم‌های انتقال قدرت CVT را می‌توان در اسکوترها، موتورسیکلت‌ها و استوموبیل‌ها نیز یافت.
به‌طورکلی، رانندگی با خودروهای CVT از رانندگی با خودروهای اتوماتیک نرم‌تر است. CVT همچنین مصرف سوخت بهینه‌تری نیز دارد و به همین دلیل است که در اکثر خودروهای هیبریدی از این سیستم انتقال قدرت استفاده می‌شود. البته سیستم CVT معایبی نیز دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به رانندگی یکنواخت و عدم شتاب‌گیری اشاره کرد. برای کسانی که به دنبال شتاب‌گیری و سرعت هستند، CVT گزینه چندان مناسبی به نظر نمی‌رسد. به‌صورت خلاصه، رانندگی با خودروهای CVT هیجان بالایی ندارد.
کسانی که برای اولین بار خودروهایی با سیستم CVT را خریداری می‌کنند در روزها و هفته‌های اولیه ممکن است رانندگی با این سیستم کمی برایشان عجیب‌وغریب باشد. توصیه ما این است که قبل از خرید یک خودروی CVT، رانندگی با این نوع خودروها را در پیست یا جاده‌های خارج از شهر تمرین کنید.
اکثر قریب به‌اتفاق خودروهای ژاپنی به سیستم‌های انتقال قدرت CVT مجهز هستند و استفاده از این نوع سیستم نیز در ایالات متحده در حال افزایش است. سوبارو Crosstrek، میتسوبیشی اوتلندر اسپرت، هوندا CR-V و شوورلت اسپارک ازجمله خودروهایی هستند که با گیربکس CVT عرضه می‌شوند.
کدام نوع سیستم انتقال قدرت برای شما مناسب است؟
مدل سیستم انتقال قدرت خودروی بعدی شما به دو فاکتور بسیار مهم وابسته است: نوعی خودرویی که قصد خریدش را دارید و استایل رانندگی‌تان. اگر مفهوم «رانندگی داینامیک» برایتان چندان اولویتی ندارد، می‌توانید به سراغ خودروهای اتوماتیک یا CVT بروید. اما اگر به شتاب و سرعت علاقه دارید و مسیر و رفت و آمدتان به‌گونه‌ای نیست که مجبور به توقف در ترافیک باشید، خودروهای با سیستم انتقال قدرت دستی برای نیازهای شما مناسب است. البته این نکته را نیز مدنظر داشته باشید که اکثر خودروهای موجود در بازار امروزه فقط با یک نوع سیستم انتقال قدرت عرضه می‌شوند.