به گزارش خبرنگار گروه خبرنگار علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، «قیمت و ارزش آدمی به قدر همت اوست»، شاید این سخن امیرالمؤمنین را بتوان مصداق بارز موفقیت‌های علمی ایران دانست که جوانان کشورمان با همت والا کاری کردند کارستان تا جایی که در حال حاضر بیش از ۲ درصد علم دنیا توسط پژوهشگران و دانشمندان ایرانی تولید می‌شود.
بسیارند طرح‌ها و فناوری‌هایی که با خلاقیت و ابتکار ایرانی تولید شدند و حتی به کشورهای دیگر صادر می‌شوند تا نه تنها هموطنانمان از علم ایرانی به سود برسند بلکه مردم کشورهای دیگر نیز از علم ایران بهره‌مند شوند.
اخبار این روزهای دنیای علم نشان می‌دهد که محققان ایرانی در رشته‌های مختلف، برترین‌های دنیا هستند و به گفته معاون علمی و فناوری کشورمان، ایران جزء پنج کشور تولید کننده مهندس در دنیاست.
این نیروی انسانی خلاق سبب شده تا ایران به عنوان یکی از قدرت‌های علمی دنیا شناخته شود.
البته در تبدیل این علم به ثروت با مشکلاتی مواجه بودیم که این روزها محققان‌مان راه حل این مشکل را هم یافته‌اند، این روزها محققان ایرانی بیشتر به سمت علوم کاربردی گرایش دارند و ابتدا نیاز کشور را بررسی می‌کنند تا بدانند کجا نیاز به چه نوع فناوری داریم و سپس همان فناوری را تولید می‌کنند.
تعدادی از همین محققان که پس از بررسی نیازهای کشور توانستند یکی از فناوری‌های مهم ایرانی را تولید کنند، در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد هستند.
این محققان طرح امحای زباله‌های خطرناک به کمک پلاسما را ارائه دادند.
در این زمینه با شهروز ساویز عضو هیات علمی دانشکده فیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات به گفت‌وگو نشستیم.
آنچه در گفت‌وگوی ما با شهروز ساویز می‌خوانید:
* هدف ما حرکت در راستای تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر افزایش تولید داخلی بود
* به دنبال اجرای طرحی برای حل یکی از مشکلات اصلی کشور بودیم
* به تکنولوژی‌ای پرداختیم که در دنیا فقط چند کشور به آن ورود کرده‌اند
* ۸ سال شبانه روز کار کردیم تا از دانشگاه به صنعت برسیم
* اروپایی‌ها می‌گفتند واقعا این کار را شما انجام داده‌اید؟
* با دست خالی محصول پیشرفته علمی ساختیم
«شهروز ساویز محمدرضالو» محقق ایرانی که هم‌سن و سال انقلاب است و امسال شمع چهل سالگی تولدش را فوت کرده است، در پارس آباد مغان به دنیا آمده و با همان لهجه شیرین آذری از کار شبانه‌روزی همکارانش و تعجب اروپایی‌ها از این همه خلاقیت و فعالیت ایرانی سخن گفت.
* هدف ما حرکت در راستای منویات رهبری بود
فارس: از طرحی که اجرا کرده‌اید، بگویید.
ساویز: امحاء زباله به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که تکنولوژی پلاسمای حرارتی یکی از روش‌های نوینی است که امروزه در دنیا برای امحاء زباله به کار گرفته می‌شود. این روش به‌واسطه درجه حرارت بالای آن نسبت به سایر روش‌ها مزایایی نظیر عدم نیاز به تفکیک زباله، پاک‌ترین روش از نظر آلاینده‌های زیست محیطی، بالاترین بهره در تولید انرژی دارد. در این روش مواد آلی تبدیل به گاز سنتزی می‌شوند که در صورت فرآوری می‌تواند منجر به تولید انرژی شود. علاوه بر آن مواد معدنی که به‌صورت مذاب از انتهای کوره خارج می‌شوند بعد از خنک‌سازی قابلیت استفاده در صنایعی مثل ساختمان دارد.
فارس: برای اجرای این طرح با مشکلاتی هم رو به رو بودید؟
ساویز: طبیعتا در اجرای پروژه‌هایی در سطح ملی مشکلاتی وجود دارد اما ما هدفی داشتیم که برای تحقق آن پیش می‌رفتیم.
فارس: چه هدفی؟
ساویز: اصلی‌ترین و مهمترین هدف ما در این پروژه تحقق اولویت‌هایی است که هرساله از سوی مقام معظم رهبری مطرح می‌شود، ما می‌خواستیم در راستای تأکیدات رهبر معظم انقلاب حرکت کنیم و قصد داشتیم به نوعی به بخش تولید ملی و اشتغال کمک برسانیم.
* می‌خواستیم حل کننده یکی از مشکلات اصلی کشور باشیم
فارس: کار را از کجا شروع کردید؟
ساویز: تقریبا سال 88 بود که ما استارت کار را زدیم و گفتیم باید پروژه‌ای تعریف کنیم که کاربردی و حل کننده یکی از مشکلات اصلی کشور باشد یعنی در ابتدا به دنبال بررسی و شناسایی مشکلات بودیم که دیدیم در زمینه پسماند، کاری در کشور انجام نشده است.
دیدیم در زمینه پسماند شهری در دنیا روش‌های متنوعی وجود دارد که کشور می‌توانست از تکنولوژی‌های مرسوم و قدیمی که در دنیا وجود دارد استفاده کند ولی در زمینه پسماند خطرناک کسی ورود نکرده بود حتی در دنیا در زمینه امحای بعضی از پسماندهای خطرناک به تازگی چند کشور ورود کرده بودند.
گفتیم بابی را آغاز کنیم که هم برای کشور خوب است و هم ما می‌توانیم از این طریق خودمان را به کشورهای دیگر نشان دهیم. بنابراین به این تکنولوژی که در دنیا فقط چند کشور به آن پرداخته‌اند، ورود کردیم.
هدف گذاری را آغاز کردیم و گفتیم بر روی پسماندهای خطرناک و امحای آن کار می‌کنیم.
در پسماندهای شهری بحث تبدیل به انرژی مطرح است و مساله امحا دیگر یک مساله ی حل شده است.
به سراغ تکنولوژی پلاسما رفتیم و گلوگاه‌های این طرح را شناسایی کردیم، که ببینیم آیا می‌توانیم چالش‌ها را حل کنیم یا خیر.
به بحث‌های اصلی پرداختیم که یکی از بحث‌های بسیار اصلی تولید مشعل‌هایی بود که دمای بالایی داشت، جالب اینجاست که تکنولوژی این مشعل‌ها در دست یک سری کشورهای خاص بود.
فارس: چرا؟
ساویز: به دلیل اینکه علاوه بر بحث امحای خطرناک منبعی وجود دارد که حرارت بالا تولید می‌کند و سرریز این حرارت بالا می‌تواند در سایر صنایع استفاده شود، به طور مثال در صنایع فولاد، توربین سازی و غیره. بنابراین حضور در این مبحث در واقع با یک تیر دو نشان زدن است. به همین دلیل کشورهای پیشرفته به این موضوع اهمیت می‌دهند.
* ۸ سال شبانه روز کار کردیم تا از دانشگاه به صنعت برسیم
ما روش ساختن مشعل‌ها را پیگیری کردیم و دانشگاه در حد نیاز از ما حمایت می‌کرد. ما سال 88 کار را شروع کردیم و پس از 8 سال توانستیم مشعل‌هایی بسازیم که دارای توان مختلف و مقیاس صنعتی باشد. یعنی ما از دانشگاه آغاز کردیم و محصولی که صنعتی است را تولید کردیم.
در بحث پژوهش باید زمان و هزینه لازم است تا طرحی به نتیجه برسد، یکی از مشکلاتی که ما در پژوهش کشور داریم این است که می‌خواهیم بسیار زود کاری انجام شده و به نتیجه برسد، در حالیکه شاید ده سال زمان برای به نتیجه رساندن یک طرح نیاز باشد، مهم این است که فاصله را با صنعت کم کنیم.
فارس: در حال حاضر از این منظر در چه شرایطی قرار داریم؟
ساویز: فاصله صنعت با دانشگاه در حال حاضر زیاد است و برای اینکه دانشگاه به صنعت برسد فاصله‌ای وجود دارد که هم فاصله هزینه‌ای و هم فاصله زمانی است که در طرحی که ما داشتیم با کمک همکارانمان بخصوص آقای قرآن‌نویس و حمایت دانشگاه و بخصوص تلاش شبانه‌روزی پژوهشگران ما سبب شد تا به نتیجه برسیم.
ما 8 سال شبانه‌روزی روزانه حداقل 10 ساعت کار کردیم تا به این جایگاه رسیدیم و از صفر تا صد طرح را خودمان ساختیم.
البته اگر هزینه از سوی سیستم ساپورت نمی‌شد شاید به نتیجه نمی‌رسیدیم.
بعد از اینکه گلوگاه‌ها حل شد دیدیم توانمندی وجود دارد و نمونه‌هایی که ما ساختیم دارای قیمت مشابه خارجی 100 هزار دلار بود و پس از آن به سراغ ساختن سامانه رفتیم.
پس از آن شروع به طراحی کل سیستم کردیم تا محصول نیمه صنعتی را ارائه دهیم و در حال حاضر محصول ما نیمه صنعتی رو به صنعتی است.
و اهمیت طرح این است که محصول صنعتی در دانشگاه تولید شده یعنی ما پژوهش را به سمت صنعت هدایت کردیم.
ارتباطی که ما با صنایع داشتیم به این صورت بود که دوستان پس از بازدید از محصول بلافاصله از ما درخواست کردند و پیشنهاد مشارکت و همکاری دادند.
فارس: علت این استقبال چیست؟
ساویز: علت این مسئله این است که صنایع به دنبال کار آزمایشگاهی نیستند بلکه کار صنعتی می‌خواهند، وقتی کار صنعتی باشد حتما استقبال می‌کنند.
* تعجب اروپایی‌ها از طرح صد در صد ایرانی
البته قطعا ایراداتی وجود دارد ولی ما هر روز تا نیمه‌های شب کار می‌کنیم، گاهی 3 یا 4 شبانه‌روز به منزلمان نمی‌رویم و پای دستگاه کار می‌کنیم. این مسائل برای اینکه کار به نتیجه برسد بسیار مهم است، این کار جهادی بوده و ما برای تمام کار هیچ دستمزدی نگرفته‌ایم و تمام بودجه‌ای که از معاونت علمی و فناوری هم دریافت کرده‌ایم خرج سیستم شده است.
این کار، کار فناوری پیشرفته بوده و بسیار مهم است. ورود کردن به یک کار فناوری پیشرفته بسیار اهمیت دارد و جسارت می‌خواهد، ما ریسک کردیم و تلاش کردیم که ریسک چندانی در کار نداشته باشیم.
این کار جزو کارهایی است که دنیا بر روی آن حرف دارد. گاهی از اروپا بازدید کننده می‌آمد و از کار ما تعجب می‌کردند زیرا حتی آنها این تکنولوژی را نداشتند و می‌گفتند واقعا شما این کار را انجام داده‌اید؟ بنابراین مهمترین مسئله درحال حاضر این است که این تکنولوژی بالا را به تجاری‌سازی برسانیم و برای آن مشتری بیابیم.
زمانی که ما درباره پسماند خطرناک صحبت می‌کنیم منظور ما فقط پسماند بیمارستانی نیست، در حال حاضر امحای پسماندهای بیمارستانی ضعیف بسیار مهم است، شاید یکی دو مرکز در اروپا این کار را انجام می‌دهند که آنها هم در حال تحقیق و توسعه هستند و به کشورهای دیگر هم سرویس می‌دهند.
پسماندهای صنعتی مایع و جامد با این تکنولوژی قابل امحاست. داروسازی‌ها هم زباله‌هایی دارند که از این طریق می‌توان آن را امحا کرد.
پسماندهای کشاورزی و سموم تاریخ گذشته با تکنولوژی معمولی قابل امحا نیست زیرا حرارت تکنولوژی معمولی پایین و در حدود ۸۰۰ درجه است است اما حرارت این دستگاه تا 1700 درجه می‌رسد.
مشکلی که ما داریم این است که مدل تعریف شود و نیازها را به ما اعلام کند.
واقعیت این است که در حال حاضر در بیمارستان‌های ما ماهی 40 میلیون تومان برای پیمانکار زباله در نظر می‌گیرند و نهایتا روزی 3-4 تن زباله بیشتر ندارند.
پیمانکار به آنها می‌گوید که زباله را بی‌خطر می‌کند در حالی که آن را وارد زباله‌های شهری می‌کند و حتی وزیر بهداشت گفت ما از دفن شبانه زباله‌های بیمارستانی عاصی شده‌ایم.
در حالیکه این سیستم به راحتی می‌تواند زباله‌های خطرناک مانند پسماندهای صنایع ذوب‌آهن را امحا کند.
بالادست رودخانه ارس کارخانه ذوب مس ارمنستان است که پسماندهای آن وارد رودخانه ارس می‌شود و این پسماندها بسیار خطرناک است.
از طریق این سیستم می‌توان اینگونه پسماندها را امحا کرد.
امیدواریم اهمیت این موضوع برای دوستان مسؤول هم مشخص شود، ما واقعا از زندگی خودمان گذشتیم و کار جهادی انجام دادیم.
خیلی سخت است که کسی ۶-۷ سال بدون چشمداشت به کاری با چنین سطح فناوری پیشرفته بپردازد، ما می‌توانستیم به دنبال تحقیقات‌مان برویم، اما گفتیم در حال حاضر باید هدف ما حل یکی از معضلات کشور باشد که خدا را شکر به هدف‌مان رسیدیم و کار انجام شده است.
* به بحث تولید انرژی هم وارد می‌شویم
فارس: در حال حاضر از مسؤولان چه انتظاری دارید؟
ساویز: دوست داریم از کارمان حمایت شود، دوستانی که متولی این کار هستند سرمایه‌گذاری کنند، ما می‌توانیم وارد بخش خصوصی شویم یا در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان کار کنیم اما دوست داریم همکاری‌های لازم با ما صورت گیرد.
وزارت بهداشت می‌تواند در این زمینه با ما همکاری کند. صنایع مختلف هم می‌توانند در این زمینه ورود کنند.
این روش، پاک‌ترین روش امحای زباله‌های خطرناک است و علت آن هم به حرارت بالا مربوط می‌شود.
فکر می‌کنید کره‌ای ها از ابتدا پیشرفته بوده‌اند؟ خیر، مردم این کشور به تولیدکنندگانشان اعتماد کرده و از محصولات استفاده کردند تا محصول ارتقا یافته است.
کشورهای پیشرفته زمان و هزینه زیادی برای تحقیقات‌شان می‌گذارند، ببینید ما چقدر توان داریم که با هزینه کم و در زمان کوتاه توانستیم چنین محصولی را تولید کنیم، این محصول از صفر تا صد بومی است.
خیلی‌ها می‌گفتند برخی وسایل را از خارج بیاوریم، ما گفتیم باید خودمان این تکنولوژی را بسازیم، این یک تکنولوژی بومی است و هیچ کشور دیگری نمی‌تواند نمونه آن را بسازد زیرا تکنولوژی این محصول شبیه هیچ یک از نمونه خارجی نیست.
ما می‌خواهیم رقابت کنیم، بومی‌سازی باید قابل رقابت باشد، ما حتی مشتری خارجی هم داشتیم.
کشورهای اطراف ما هیچ کدام تکنولوژی ندارند و حتی ترکیه هم کپی کاری می‌کند ما از توانمندی ایرانی بهره گرفتیم و حالا به جایی رسیدیم که توانایی این را داریم که برای مجموعه‌هایی که نیاز دارند نمونه صنعتی بسازیم.
ما با دست خالی، خودمان را به جایگاه بالا رسانده‌ایم، شرایط ما را با کشورهای پیشرفته مقایسه کنید، ببینید اگر حمایت شویم چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم.
شاید باور نکنید برای این محصول صدهزارنفر ساعت کار کردیم، مشکلات زیادی داشتیم و حتی بعضی مواقع به بن بست رسیدیم ولی مشکل را حل کردیم.
فارس: برای آینده هم برنامه‌ای دارید؟
ساویز: ابتدا بگویم که کارفرمای این طرح سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری بود، نهاد مجری واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد و مجری طرح نیز مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما به نمایندگی آقای قرآن‌نویس بود که این افراد و رؤسای سابق و فعلی دانشگاه به ما اعتماد کردند و در طول اجرای طرح به نوعی ما را یاری کردند.
بارها و بارها زمین خوردیم ولی باز ادامه دادیم تا به اینجا رسیدیم که امیدواریم عایدی آن به مردم کشورمان برسد.
فاز بعدی هم که می‌خواهیم به آن ورود کنیم تولید انرژی است. راندمان تولید انرژی این سیستم بسیار بالاست که در حال تحقیق بر روی آن هستیم.
انتهای پیام/