حدود ۵٪ از ویزیت‌های دکتران مربوط به بیماری سینوزیت است و هر ساله بیش از ۳۱ میلیون انسان به این بیماری مبتلا می‌شوند. اصلا سینوزیت پنجمین بیماری شایعی است که به خاطرش آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود و ۷ تا ۱۲٪ از آنتی‌بیوتیک‌هایی که دکتر‌ها تجویز می‌کنند به خاطر این بیماری بدقلق است. اگر شما هم مشکوک به سینوزیت هستید بیایید با این بیماری بیشتر آشنا شوید.

سینوزیست چیست؟
سینوزیت (Sinusitis) که به آن کاوک‌آماس هم گفته می‌شود آماس حاد یا مزمن لایهٔ مخاطی در یک یا چند حفره اطراف بینی است.
سینوس‌ها حفره‌های مملو از هوا هستند که در جمجمه و صورت انسان قرار دارند. این حفره‌های کوچک هم یک پوشش سلولی و نرم دارند که به آن مخاط گفته می‌شود و به صورت معمول ترشحات اندکی دارند که از طریق بینی یا حلق تخلیه می‌شوند. یک سری عوامل موجب پرشدن و گرفتگی این سینوس‌ها توسط موکوس یا چرک می‌شود و همین غشا‌های مخاطی بینی، گلو و خود سینوس ملتهب و متورم می‌شوند. وقتی این اتفاق بیفتد راه خروج ترشحات هم بسته می‌شود، چون دهانه خروج سینوس‌ها بسته شده است. حالا این خلط جمع شده، یک بستر مرطوب و مناسب برای رشد عفونت‌ها و بیماری‌هاست. پس سینوزیت ایجاد می‌شود. این سینوس‌هایی که عفونی شده‌اند و نمی‌توانند تخلیه شوند پر از چرک هستند و علایمی، چون ترشحات غلیظ، زرد یا سبز رنگ و درد صورت و دیگر علایم عفونت را ایجاد می‌کنند.

خروج ترشحات غلیظ سبز یا زرد رنگ از بینی یا از پشت حلق خصوصا صبح‌ها
گرفتگی بینی یا انسداد بینی و سختی تنفس از بینی
درد فک فوقانی و دندان‌ها
کاهش حس بویایی و چشایی
سردرد جزو علایم اصلی جهت تشخیص سینوزیت نیست و اهمیت آن از علایم ذکر شده در بالا کمتر است. به هر حال سردرد‌های صبح‌گاهی در زمان بیدار شدن از خواب بدون شک به وجود مشکلی در سینوس اشاره دارد.
درد در پیشانی (در محل سینوس‌های پیشانی در زمان لمس)
درد در فک و دندان‌های بالایی و دردناک بودن گونه‌ها در زمان لمس‌کردن (در اثر عفونت سینوس‌های فک بالا) یا احساس فشار در اطراف چشم‌ها، گونه‌ها و پیشانی
سرفه‌ای که ممکن است شب‌ها بدتر شود.
گاهی تب، بوی بد دهان، گلودرد، خستگی و بی حالی، احساس پُری گوش

انواع سینوزیت چیست؟
سینوزیت بر حسب اینکه چقدر طول بکشد به دو نوع سینوزیت حاد و مزمن تقسیم می‌شود.

سینوزیت حاد
اگر از شروع علائم سینوزیت چندروز گذشته (بین یک تا سه هفته) و خوب نشده باشد به این سینوزیت، سینوزیت حاد گفته می‌شود. اکثر سینوزیت‌ها از همین نوع سینوزیت حاد است. ریشهٔ عفونت حاد سینوسی می‌تواند عفونت گوش میانی باشد. در حالت عادی این گوش میانی و سینوس‌ها استریل و بدون میکروب هستند، اگرچه در نزدیکی‌شان مثلا در دهان و بینی باکتری‌های گوناگونی زندگی می‌کنند. در شرایط عادی، مژک‌های ریزی با حرکات ریتمیک به سمت عقب و جلو، مخاط را در طول پوشش بینی و مجرا‌های تنفسی حرکت می‌دهند تا موکوس یا خلط، میکروب، گرد و غبار و مواد حساسیت‌زا را سمت سوراخ‌ها بینی یا پشت حلق و معده هدایت کنند. آن‌ها با این کار سینوس‌ها را تمیز می‌کنند. اگر عملکرد این مژک‌ها مختل شود، عفونت ایجاد می‌شود. مثلا طی یک سرماخوردگی معمولی، کاهش عملکرد مژک‌ها می‌تواند باعث شود که باکتری‌ها در سطوح غشای مخاطی سینوس‌ها باقی بمانند و سینوس چرکین ایجاد کنند. منشأ سینوزیت حاد حتی می‌تواند وجود دندان عفونی هم باشد.
 

 
سینوزیت مزمن
اگر به هر دلیلی روند درمان طولانی شده و بهبود حاصل نشود و همچنین بیمار مبتلا به سینوزیت مدام مشکل داشته باشد، به آن سینوزیت مزمن می‌گویند. این عوامل می‌تواند سرماخوردگی، حساسیت و انحراف تیغه بینی باشند.
سینوزیت مزمن ممکن است به دنبال حملات سینوزیت حاد بروز کند، مخصوصا اگر آن سینوزیت حاد به خاطر وجود مشکلات تنفسی یا زهکشی به خاطر پلیپ‌های بینی یا مجرا‌های بسته‌شدهٔ سینوسی ایجاد شده باشد. سینوزیت مزمن حتی می‌تواند به دلیل آلرژی به موادی مانند قارچ‌ها یا گرده‌ها ایجاد شود.
نشانه‌های این سینوزیت شامل گرایش به سرماخوردگی، تخلیهٔ چرکین بینی، مشکل در تنفس، ازدست‌دادن بویایی و گهگاه سردرد می‌شود.

آلودگی هوا، سیگار... و سینوزیت!
این مژک‌های ریز حلق و بینی به هر شکلی که آسیب ببینند می‌توانند شخص را مستعد سینوزیت کنند. مثلا در افرادی که سیگار می‌کشند یا کسانی که در محیطی با آلودگی هوای شدید زندگی می‌کنند این آلودگی‌ها موجب خشکی مخاط بینی و سینوس‌ها و در نهایت عفونت سینوس می‌شود. یکی دیگر از چیز‌هایی که باز می‌تواند انسان را مستعد سینوزیت کند شنا کردن و خصوصاً شیرجه‌زدن در استخر‌هایی است که آب آلوده دارند. چون حین شیرجه آب آلوده با فشار وارد سینوس‌ها می‌شود و می‌تواند منجر به عفونت سینوس‌ها شود. سینوزیت می‌تواند به‌دنبال تغییرات فشار هوا در پرواز‌های با ارتفاع زیاد یا رفتن به مکان‌های مرتفع هم ایجاد شود. چون فشار هوا موجب انسداد سوراخ‌های سینوس‌ها و ایجاد فشار منفی و ترشح در سینوس‌ها و بالاخره سینوزیت می‌شود.
 

 
سخن آخر
به هر حال فراموش نکنید که این بیماری می‌تواند با بیماری‌های زیادی اشتباه گرفته شود مثل رینیت آلرژی یا میگرن. برای تشخیص دقیق همه این‌ها مداخله پزشک متخصص لازم است. اگرچه سینوزیت به درمان‌های طب سنتی و اصلاح سبک زندگی هم بسیار خوب جواب می‌دهد. اما باید اول صورت سوال را فهمید تا برای جوابش اقدام کرد؛ بنابراین قبل از هر چیز باید مطمئن شد چیزی که باعث آزار شماست دقیقا سینوزیت است نه چیز دیگر!