سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و مطالب رسانه‌های کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. ۷:۳۰ هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
1 میلیون بیکار یا مثل روزهای قبل؟! تناقضات دولت درباره آغاز تحریم‌های آمریکا در «13 آبان»
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور روحانی به تازگی طی اظهاراتی گفته است: مردم بدانند هیچ اتفاق جدیدی در 13 آبان رخ نخواهد داد و همه اتفاقات در سه تا چهار ماه گذشته رخ داده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، او همچنین تصریح می‌کند: آمریکا نمی‌تواند فروش نفت ایران را متوقف کند، زیرا ایران کشوری بزرگ با 10 کشور همسایه است که هر کدام دروازه‌ای بزرگ برای ایران محسوب می‌شود آنها باید بدانند که تنها راه برخورد با ایران تعامل، گفت‌وگو و استدلال منطقی است.[1]
*اظهارات جهانگیری که محتوای آنها پیش از این توسط رئیس‌جمهور روحانی هم مورد اشاره قرار گرفته بود در حالی است که یک چهره اقتصاددان نزدیک به دولت اخیراً طی اظهاراتی گفت:
«به گواه مطالعه‌ای که به مناسبت تحریم‌ها در وزارت کار انجام شد، پیش بینی شده که اگر آمریکا بتواند تمام تحریم‌های خود را اجرایی کند، حداقل یک میلیون و ۱۰۰ هزار شغل از بین می‌رود!»[2]
اکنون سؤال اینجاست که حرف آقای جهانگیری درست است یا سیاه‌نمایی خاص و شکیل وزارت کار؟!
البته مردم باید بدانند که اسحاق جهانگیری، پیش از این در دو مقطع نیز اظهار کرده است که ایران در «شرایط ته درّه» قرار دارد.[3]
این در حالیست که ما در وبلاگ مشرق، قبل از آقای جهانگیری، معتقد بودیم شرایط اقتصادی کشور اگرچه مشکلاتی دارد اما در بحران نیست و تحریم‌ها هم هرگز اثری تعیین کننده بر اقتصاد کشور ندارند اما بحث اصلی بر سر این است که چرا دولت از یک سو بر بی‌اثری تحریم‌ها تأکید دارد و از سوی دیگر همانطور که مشاهده می‌شود تنها در گزارش یک وزارتخانه دیده می‌شود که بیش از 1 میلیون نفر بیکار خواهند شد، در خبرگزاری دولت خوانده می‌شود که جامعه ایرانی لجن است و یا باز هم در رسانه دولت دیده می‌شود که مردم ناامید شده‌اند؟
گفتنیست، حسین کمالی، از فعالان اصلاح‌طلب نیز به تازگی طی اظهاراتی با بزرگنمایی تحریم‌های جدید آمریکا گفته است: در ماه‌های آتی با "بیکاری‌های ناشی از تحریم‌ها" روبرو شده و در واقع با حجم بیشتری از جویای کار مواجه می‌شویم![4]
***
تقلید دیگر کار میمون نیست؛ اصلاح‌طلبان «مدافعان مرجعیت»!
نامه اخیر آیت‌الله یزدی، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه به آیت‌الله شبیری زنجانی و انتقاد از دیدار ایشان با چند نفر از فعالان فتنه، سبب‌ساز موجی از انتقادات در میان اصلاح‌طلبان شده است.
چهره‌ها و محافل اصلاح‌طلب طی روزهای اخیر با سرفصل «هتک حرمت مرجعیت و تعضیف حوزه‌ی علمیه» به میدان آمده و مشغول انتقادات شدید از آیت‌الله یزدی هستند.
«الیاس حضرتی» از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس در همین رابطه در یک توییت نوشته است: «ما شیعیان مفتخریم که مراجع بزرگوارمان جز از خدای متعال از هیچ قدرتی اجازه نگرفته‌اندومقید به قیود هیچ نهاد سیاسی یا اقتصادی نبوده‌اند.بی‌جهت نبوده که همواره مظلومان به بیوت مراجع پناه برده‌اند.ما مکلفان اما اجازه نخواهیم دادکه به بهانه‌های واهی به ساحت مراجع اهانت شود. فأین تذهبون»
سایت جماران نیز در یادداشتی به قلم یک فرد غیر مشهور نوشته است: «آقای زنجانی کسی است که با کوچکترین اشاره‌اش رهبر معظم انقلاب مانع از اجرای احکام سنگین قضایی می‌شوند. کسی است که به حوزه ارزش می‌دهد. کسی است که نمی‌توان حوزه قم را بدون تاثیر علمی و فقهی او تصور کرد.»[5]
*نکته عجیب این ماجرا، ورود جریان سیاسی خاص به مسئله دفاع از مرجعیت و دلسوزی آنها برای چیزی به نام تضعیف حوزه علمیه است.
این در حالیست که جریان اصلاحات طی 20 سال گذشته بیشتر به معارضه با مرجعیت و حوزه علمیه شناخته شده است. معارضه‌ای که البته به عرصه باورهای دینی نیز رسیده و امروزه در فضای سیاسی و فرهنگی ایران کمتر کسی است که نداند جریان خاص با مقولاتی مثل «پیاده‌روی اربعین»، حجاب، امر به معروف و نهی از منکر، عاشورا و غیره مشکلات دیالکتیک فراوانی دارد و مثلا شهادت را توجیهی در «کیش مرگ» می‌پندارد![6]
مع‌الوصف اما برای فهم واقعی بودن یا نبودن رفتارهای اخیر اصلاح‌طلبان در انتقاد افسارگسیخته از آیت‌الله یزدی و تصنّعی بودن نمایش دفاع از آیت‌الله شبیری زنجانی؛ خوانش برخی رفتارها و گفته‌های آنها در مسئله مرجعیت طی سالیان گذشته ضروری به نظر می‌رسد.
یکم: «هاشم آقاجری» از فعالان اصلاح‌طلب در سال 81 طی یک سخنرانی پیرامون نقد امامت، روحانیت و مرجعیت در حوزه‌ها، به اسم دکتر شریعتی از این گفته بود که مگر مردم میمون هستند که تقلید کنند؟! آقاجری در صحبت‌های خود اظهاراتی را نیز مطرح کرد که توهین به ساحت مقدس ائمه اطهار(س) ارزیابی می‌شد.
این اظهارات که موجی از انتقادات را در جامعه برانگیخت اما با واکنش سرد اصلاح‌طلبان و البته اخم آنها به برخورد قضایی با هاشم آقاجری همراه شد.
محمدعلی ابطحی در آن مقطع اینطور مدعی شد که این ماجرا از ابتدا سیاسی بوده و «در این ماجرا یک انسان روشنفکر و فرهنگی را صرفا به دلیل اعتقاداتش مورد برخورد قرار دادند.»
محمدرضا خاتمی، دبیر کل وقت حزب منحلّه مشارکت نیز در صحبت‌هایی بازداشت آقاجری را نمونه‌ی روشنی از برخورد با عقیده و بیان عنوان کرده و گفته بود: روند برخورد صورت‌گرفته با پرونده‌ی آقاجری تسویه حساب سیاسی از سوی یک گروه خاص است.[7]
دوم: حضور «محمدعلی نجفی» شهردار سابق اصلاح‌طلبان در مجلس رقص دختران نوجوان، یکی از رخدادهایی بود که انتقادات گسترده‌ای را از سوی برخی مراجع تقلید برانگیخت.
آیت‌ا... نوری همدانی، از مراجع عظام تقلید در این زمینه گفته بود:
«در این مراسم عده‌ای دختر را آورده و رقصانده‌اند؛ این‌ها درد جامعه ما است که در چنین کشوری با این همه سابقه انقلابی و اسلامی چنین مراسمی با وجود این همه دشمن، برگزار شود؛ به نظر من شما خانواده شهدا و زنان جامعه باید به میدان بیایید و اعتراض کنید که ما شهید داده‌ایم و امنیت به واسطه خون این شهیدان به وجود آمده است و نخستین اعتراض به اینگونه حرکات باید از طرف شما خانواده شهدا انجام شود.»[8]
در مقابل اما رفتاری که جامعه در این قضیه از اصلاح‌طلبان به یاد دارد، دفاعی همه‌جانبه و تمام قد از نجفی و بی‌اهمیت جلوه دادن کار او بود.
اصلاح‌طلبان در این قضیه به‌گونه‌ای رفتار کردند که انگار نه انگار انتقاد از نجفی به سطح مراجع تقلید رسیده است!
سوم: سال گذشته بود که عباس عبدی طی اظهارات عجیبی مدعی شد «علمای قم هر روز به دنبال بودجه بیشتر هستند»![9]
این اظهارات نیز نه واکنش اصلاح‌طلبان را برانگیخت نه واکنش سایت جماران را.
چهارم: همه می‌دانند که نظر عموم مراجع تقلید، حرمت حضور بانوان در ورزشگاه‌های غیر استاندارد است.
مثلا آیت‌الله علوی‌گرگانی زمانی در همین رابطه گفته بود:
«اخیرا مطلع شدیم که مسئولان کشور یواش یواش زمزمه می‌کنند که در صورت امکان زمینه حضور خانم‌ها در مسابقه‌های کشتی و مسائلی که مربوط به ورزشگاه‌ها است فراهم شود...باید حتما جلوی این کار گرفته شود.»[10]
اما از سوی دیگر باز هم همه می‌دانند که این مسئله یکی از خواسته‌های اصلی اصلاح‌طلبان است و آنها در این باره وقعی به نظرات فقهی مراجع عظام تقلید نگذاشته‌اند.
پنجم: نجفقلی حبیبی از فعالان اصلاح‌طلب، در سال گذشته طی اظهاراتی پیرامون مراجع تقلید گفته بود:
«بسیار رخ می‌دهد که در مورد مسائل و رخدادها اطلاعات غلط به بزرگان و از جمله علما و مراجع داده می‌شود و انتقال نادرست وقایع و اتفاقات ممکن است به اظهار نظری منتهی شود که دولت و جامعه را دچار مشکل کند. اگر انتقال واقعیت‌ها و اتفاقات درست صورت گیرد، داوری‌هایی مشکل‌ساز رخ نخواهد داد.»[11]
او البته هرگز توضیح نداد که کدام داوری یا اظهار نظر مراجع تقلید یک داوری مشکل‌ساز بوده است!
اصلاح‌طلبان در این قضیه هم ناراحت نشدند و انگار نه انگار که فردی از آنها چنین حرفی را بر زبان آورده است.
و ششم: جلال جلالی‌زاده از فعالان اصلاح‌طلب به تازگی طی یادداشتی در روزنامه اعتماد از این نوشت که علمای قم اهل مال و مرید هستند.
او گفته بود: «کاش یک بار یکی از علمای ساکن قم جز مرحوم آیت الله منتظری! از روی تقیه هم بوده از حقوق اهل سنت دفاع می‌کرد تا مردم بدانند دین دفاع از اصول انسانی است نه گردآوری مال و مرید. و همین طور علمای عربستان از حقوق اهل تشیع.
»
این صحبت مشکوک و پر از توهین نیز نتوانست واکنش اصلاح‌طلبان در دفاع از مراجع را برانگیزد.
جالب آنکه یادداشت جلالی‌زاده در روزنامه‌ای منتشر شد که ریاست آنرا «الیاس حضرتی» بر عهده دارد.
فردی که در توییت مذکور خود مدعی شده اجازه نمی‌دهد به ساحت مراجع توهین شود.
***
نماینده مجلس:
نباید در این شرایط از وزرا توقع عملکرد درخشان داشته باشیم!
طیبه سیاوشی از نمایندگان اصلاح‌طلب و عضو فراکسیون امید، طی اظهاراتی پیرامون رأی اعتماد مجلس به 4 وزیر پیشنهادی دولت، به ایلنا گفته است: مجلسی که در حال حاضر وجود دارد حامی دولت است؛ در راستای سیاست‌های دولت قرار دارد.
او همچنین تأکید می‌کند:
«نباید در این شرایط از وزرا توقع عملکرد درخشان داشته باشیم.»
*جمله خانم سیاوشی مبنی بر اینکه «نباید در این شرایط از وزرا توقع عملکرد درخشان داشته باشیم» در حالی بیان می‌شود که قرار بود اصلاح‌طلبان تضمین دولت باشند، قرار بود اگر اصلاح‌طلبان به مجلس رفتند مشکلات اقتصادی حل شود، قرار بود تحریم‌ها بالمرّه لغو شود و قرار بود نرخ دلار دیگر متلاطم نشود...
اما همان اصلاح‌طلبان و همان دولت، اکنون فضا را به سمتی کشیده‌اند که باید شنوای چنین جملاتی از جانب یک نماینده چپ و البته حامی دولت باشیم.
برخی معتقدند کارنامه ضعیف دولت اصلاح‌طلبان و اعتدالیون، محیط زیست این جریان خاص سیاسی را به محاق بیشتری خواهد کشاند.
از نگاه مردم، بروز این دولت و مشکلات موجود، تماماً تحفه‌ای است از جانب رئیس دولت اصلاحات که آنرا با «تَکرار می‌کنم» در دامان مردم گذاشت و البته اکنون نیز به جای پاسخگویی، خود را در نقش منتقد وضع موجود نشان می‌دهد.
آن محاق و این نگاه مردم، یقینا تأثیرات بزرگی را در دو انتخابات پیشِ رو شامل حال اصلاح‌طلبان خواهد کرد.
این در حالیست که ستاد اصلاحات با علم به شرایط پیش گفته در حال سر و شکل دادن به پروژه «عبور از روحانی» و تکاندن دامن خود از مسئولیت وضع موجود است.
مثلا سخنگوی حزب اعتماد ملی اخیراً طی یادداشتی گفته است: «جامعه با آگاهی بالا تشخیص خواهد داد که قطعا پاسخگوی شرایط فعلی نه اصلاح‌طلبان که آقای رئیس دولت خواهد بود.»[12]
علیرغم این تقلّاها و اظهارات اما به نظر نمی‌رسد اصلاح‌طلبان در این پروژه به خواسته اصلی خود برسند.
***
1_ https://www.yjc.ir/00SANy
2_ mshrgh.ir/905877
3_ mshrgh.ir/818894
4_ mshrgh.ir/905877
5_ https://www.jamaran.ir/fa/tiny/news-1044147
6_ https://www.farsnews.com/news/13940711001741
7_ https://www.isna.ir/news/8305-00236/
8_ mshrgh.ir/838239
9_ mshrgh.ir/825754
10_ http://aftabnews.ir/fa/news/476355
11_ mshrgh.ir/746688
12_ mshrgh.ir/906231