به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس از مرکز پژوهشهای مجلس، جریان مالی صنعت برق در سند بودجه دولت از دو شاخه اصلی وزارت نیرو و شرکتهای بخش برق تابعه وزارت نیرو تشکیل شده است که درآمد و هزینه های اساسی این صنعت از عملکرد این دو بخش منتج می‌شود. بودجه شرکتهای دولتی ازجمله شرکتهای بخش برق وزارت نیرو، هرساله به همراه بودجه عمومی به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود لکن مورد بررسی در صحن مجلس قرار می‌گیرد.
در بودجه سنواتی وزارت نیرو و شرکتهای تابعه آن، میزان درآمد هزینه صنعت برق و همچنین منابع مصارف سرمایه ای وزارت نیرو و شرکتهای بخش برق تعیین می‌شود. بررسی روند و احکام لوایح بودجه سنواتی وزارت نیرو و شرکتهای بخش برق به عنوان هسته اصلی جریان مالی صنعت برق، تصویر روشنی از وضعیت مالی و اقتصادی این صنعت ارائه خواهد داد.
بررسی جداول پیوست قانون بودجه سنواتی دولتی نشان می‌دهد درآمد صنعت برق کشور از سه محل اصلی "درآمد حاصل از فروش برق به مشترکان"،"درآمد حاصل از صادرات" و سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی تامین می شود.نمودار زیر روند درآمدهای حاصل از فروش برق و صادرات برق وزارت نیرو را در سالهای 1392 تا 1397 نشان می‌دهد.
درآمد فروش برق به مشترکان و درآمد صادراتی فروش انرژی به دو عامل میزان تولید برق و قیمت فروش برق (قیمت داخلی و قیمت صادراتی) بستگی دارد. درآمد فروش برق به مشترکان از طریق شرکتهای برق منطقه ای و توزیع قابل حصول است. در بودجه سال 1397 شرکتهای زیرمجموعه بخش برق وزارت نیرو، مبلغ درآمد حاصل از فروش برق، حدود 209 هزار میلیارد ریال پیش بینی شده که از محل فروش 263 میلیارد کیلووات ساعت حاصل می‌شود و قیمت متوسط هر کیلووات ساعت 814 ریال لحاظ شده است.
بنابراین برای بررسی جریان درآمدی صنعت برق لازم است به دو بخش اصلی آن یعنی درآمد حاصل از فروش برق و درآمدهای صادراتی برق توجه کرد. در نمودار 8 روند فروش برق به مشترکان طی سالهای 1392 الی 1397 نشان داده شده است.
همانطور که از روند نمودار 8 مشخص است، درآمد حاصل از فروش برق به مشترکان داخلی به طور معمول از حاصل ضرب قیمت در میزان فروش حاصل می‌شود و دارای روند مثبت صعودی است که این روند ناشی از افزایش میزان فروش برق در طول زمان است. در مورد درآمد حاصل از صادرات برق نیز این مقدار تابعی از میزان صادرات برق بوده که با بررسی نمودار تطابق این دو روند قابل مشاهده است که تغییرات این متغیر در طول زمان بیشتر به شرایط سیاسی و اقتصادی در سطح بین الملل بستگی دارد که به صورت برونزا هستند.
با نگاهی به جدول درآمد هزینه شرکتهای زیرمجموعه بخش برق وزارت نیرو، درمی یابیم که هزینه های شرکتهای دولتی بخش برق وزارت نیرو در بودجه سال 1397 نسبت به سال 1396 رشد حدود 84 ، 4 درصدی داشته است. این در حالی است که درآمدهای آن شرکتها در سال 1397 به نسبت به سال ما قبل خود حدود 82 ، 3 درصد رشد را نشان می‌دهد، لذا پیش بینی می‌شود شرکتهای زیرمجموعه دچار کسری بودجه شوند.
جریان هزینه ای صنعت برق
بخش عمدهای از جریان هزینه ای صنعت برق را هزینه های خرید برق، هزینه های تولید، هزینه های توزیع، هزینه های انتقال و هزینه های ناشی از واردات تشکیل می‌دهند. نمودار 9 روند هزینه های صنعت برق طی سالهای 1391 الی 1397 نشان می‌دهد.
بررسی روند زمانی هزینه های صنعت برق براساس جداول پیوست بودجه سنواتی مصوب، نشان می‌دهد این متغیرها نیز با روند صعودی همراه بوده است. به طور معمول شکافی میان بودجه مصوب و عملکرد در هر سال وجود دارد که این موضوع با توجه به غیرقابل اطمینان بودن حصول منابع درآمدی صنعت برق، نگرانی در مورد افزایش کسری بودجه صنعت برق را بیشتر خواهد کرد.
در نمودار 10 هزینه های ناشی از واردات برق طی سالهای 1392 الی 1397 نشان داده شده است.
میزان کسری بودجه صنعت برق
در این گزارش با توجه به تجربیات ادوار گذشته بودجه سنواتی و با استفاده از روابط میان بودجه مصوب و عملکرد صنعت در سالهای پیشین، سعی شده است میزان کسری بودجه صنعت برق تخمین زده شود.
سه ردیف اصلی درآمدهای صنعت برق شامل درآمد دریافتی حاصل از فروش برق به مشترکان، درآمد حاصل از صادرات و سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی، بخش درآمدهای صنعت برق را تشکیل می‌دهند که براساس الگو تحقق پذیری سالهای گذشته، اصلی‌ترین و قطعی‌ترین منبع درآمد صنعت،
فروش برق به مشترکان است که در سال 1396 ، این عدد معادل 82 درصد از کل درآمدها بوده است.
در زمینه تحقق درآمدی بودجه سالانه صنعت برق همواره ابهاماتی بوده است، برای مثال در مورد بند سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی، افزایش 100 درصدی این عدد در بودجه سال 1397 نسبت به سال 1396 نشان از ابهامات این منبع دارد.
همچنین متوسط نرخ فروش به مشترکان نیز عدد 767 ریال در نظر گرفته شده است، درصورتی که اگر روند افزایش سالهای قبل را مدنظر قرار دهیم، متوسط نرخ قابل تحقق ۷۱۰ ریال خواهد بود. شکاف بین این دو عدد منشأ کسری بودجه صنعت برق می‌شود.
در این گزارش، برای تخمین درآمد قابل تحقق از محل صادرات به جای رقم پیش بینی شده، میانگین دو سال 1396 و 1397 در نظر گرفته شده و تحقق سایر درآمدها به میزان مصوب، صنعت دارای 39111 میلیارد ریال درآمد در سال 1396 است.
با توجه به میزان فروش 24 ، 255 میلیارد کیلووات ساعت برق به مشترکان داخلی با متوسط قیمت 710 ریال به ازای هر کیلووات ساعت، میزان 181220 میلیارد ریال نیز درآمد حاصل از فروش برق به مشترکان است و درمجموع درآمد صنعت برق در سال 1396 ، برابر 220331 میلیارد ریال است.
در زمینه مواد هزینه ای قانون بودجه نیز با فاکتورگیری از هزینه های جزئی، چهار بخش اصلی هزینه های تولید، توزیع، انتقال و استهلاک به میزان 243148 میلیارد ریال هستند. سهم هزینه های خرید برق 62 درصد کل هزینه هاست. همان طور که در جداول پیوست بودجه سنواتی قابل مشاهده شده است، تراز مالی صنعت برق متعادل است که این امر با محاسبات کارشناسی این تحقیق تعارض دارد.
به عبارتی براساس نتایج این مطالعه، انتظار میرود صنعت برق کشور در سال 1396 ، به میزان 22817 میلیارد ریال کسری بودجه داشته باشد و این مقدار در سال 1397 با افزایش روبه رو خواهد بود. نمودار 11 به بررسی کسری بودجه صنعت برق در سال 1396 پرداخته است.
بنابراین محاسبات این تحقیق نشان می‌دهد، در بخش درآمد هزینه، صنعت برق سالیانه بالغ بر 20.000 میلیارد ریال کسری بودجه مواجه باشد.
انتهای پیام/ب