لایحه بودجه امسال قدری با لایحه های سال گذشته متفاوت است و با آنکه برای بررسی بیشتر دولت زمان بیشتری نیز صرف کرد و تقریبا با تأخیر دو هفته ای بودجه را به مجلس رساند، کارشناسان اقتصادی، نگرانی های زیادی بابت بودجه ابراز کرده اند.
به گزارش «تابناک»؛ بسیاری بر این باورند که ارقام موجود در بودجه واقعی نیست و درآمدهای به دست آمده از فروش نفت به درستی حساب نشده است و اگر بودجه اصلاح نشود، امکان تورم چند برابری در سال 98 نیز وجود خواهد داشت و حتی مرکز پژوهش های مجلس نیز در گزارشی به این موضوع پرداخته و میزان وابستگی بودجه به نفت و همچنین امکان محقق نشدن انتظارات دولت از بودجه را بررسی کرده است.
مطابق این گزارش، وابستگی لایحه بودجه سال آینده به نفت، حدود ۳۵ درصد شده که نسبت به سال گذشته 2 درصد نیز افزایش پیدا کرده است.
لایحه بودجه سال آینده، درآمدهای حاصل از فروش نفت را ۱۴۲ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته و با اینکه میزان فروش نفت به دلیل تحریم های شدید نفتی به بیش از یک دوم کاهش یافته، بودجه از لحاظ ریالی، ۳۲ درصد بیشتر از سال جاری است.
همچنین در لایحه بودجه دقیقاً میزان صادرات نفت، نرخ ارز و قیمت نفت مشخص نشده و راه را برای جبران کسری بودجه ناشی از افت صادرات نفت با افزایش نرخ ارز باز گذاشته است.
در این گزارش آمده است: «بر اساس محاسبه ما، در لایحه بودجه ۹۸ قیمت هر بشکه نفت و میعانات گازی ۵۴ دلار و متوسط نرخ برابری دلار حدود ۶۰۰۰ تومان (برای کالاهای اساسی حدود ۴۲۰۰ تومان و برای سایر کالاها ۸۰۰۰ تومان) است».
این گزارش می‌افزاید، میزان صادرات نفت حدود یک میلیون و ۶۳۵ هزار بشکه فرض شده که ۱٫۵ میلیون بشکه آن مربوط به صادرات نفت و میعانات گازی و ۱۳۵ هزار بشکه آن مربوط به تحویل میعانات گازی به پتروشیمی‌هاست.
این در حالی است که بر اساس برآوردهای بانک جهانی و آژانس بین‌المللی انرژی، انتظار نمی‌رود میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران در سال آینده بالای یک میلیون بشکه باشد؛ این رقم در سال گذشته ۲٫۵ میلیون بشکه بود.
بنابراین، با محاسبه مجلس و بر اساس پیش‌بینی دولت، میزان کل درآمدهای نفت، گاز و میعانات گازی در سال آینده حدود ۳۵٫۵ میلیارد دلار خواهد بود که حدود ۶۵٫۵ درصد از این مبلغ درآمدهای بودجه دولت است؛ به عبارتی، دولت انتظار دارد که درآمد بودجه از محل صادرات نفت، گاز و میعانات گازی در سال آینده ۲۳ میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار (۱۴۲ هزار میلیارد تومان) و سهم صندوق توسعه ملی ۲۰ درصد، برابر ۶ میلیارد و ۵۹۰ میلیون دلار، و سهم شرکت‌های ملی نفت و گاز (۱۴٫۵ درصد) نیز حدود ۵ میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار باشد.
از سوی دیگر، جزئیات آمارهای بانک مرکزی ایران دربارهٔ تحقق درآمدهای هفت‌ماهه بودجه سال جاری نشان می‌دهد که دولت در هفت ماه سال ۹۷ به جای ۸۴ هزار میلیارد تومان درآمدهای مالیاتی مصوب بودجه، تنها ۶۰ هزار میلیارد تومان درآمد داشته است. سایر درآمدهای دولت در حوزه عملیاتی نیز تنها ۱۵ هزار میلیارد تومان شده است، در حالی که قرار بود نزدیک ۴۴ هزار میلیارد تومان باشد.
اما در کل، بودجه هفت ماه سال جاری با ۳۹ هزار میلیارد تومان کسری منابع مواجه شده که رقم بی‌سابقه‌ای است.
مرکز پژوهش‌ها دربارهٔ صادرات نفت و میعانات گازی نیز می‌گوید: «اگر تصور کنیم که صادرات نفت ایران به احتمال زیاد ۱ تا ۱٫۲ میلیون بشکه شود (دو سوم پیش‌بینی بودجه) و آن هم همه این رقم محقق یا به‌طور مناسبی تهاتر شود و تخفیفی هم در کار نباشد، باید تمام محاسبات بودجه نادیده گرفته و محاسبات دیگری انجام شود، تازه با این فرض که قیمت نفت در همان حدود ۵۴ دلار بماند».
این گزارش می‌گوید، هر دلار کاهش قیمت نفت در سال آینده، سبب کاهش بیش از ۲٫۴ هزار میلیارد تومانی منابع بودجه خواهد بود. قیمت کنونی نفت شاخص برنت که معمولاً ۲ تا ۳ دلار بالاتر از متوسط قیمت انواع نفت ایران است، حدود ۵۳ دلار و ۲۱ سنت است.
اما این تنها مرکز پژوهش های مجلس نیست که نگران این موضوع است، برخی از نمایندگان مجلس نیز به شدت نگران اوضاع در سال آینده هستند، به طوری که سه شنبه گذشته، فردین فرمند در نشست علنی مجلس درخواست تشکیل نشست غیرعلنی برای بررسی بودجه سال 98 را مطرح کرد و به دلیل مخالفت نایب رئیس مجلس با این درخواست به گریه افتاد و در مقابل جایگاه هیأت رئیسه تحصن کرد.
فردین فرمند در گفت وگو با تابناک گفت: من دکترای برنامه ریزی از دانشگاه های آمریکا دارم و می دانم این بودجه چه بر سر این ملت خواهد آورد. با این بودجه ها نمی توان کشور را اداره کرد.
فرمند با اشاره به اینکه بنده در مراسم پدرم گریه نکردم اما برای این بودجه و وضع مردم گریه می کنم، تصریح کرد: ما دیگر نمی توانیم بودجه را برگردانیم و امروز بودجه به مجلس آمده است و می ترسم که اگر جلسه غیرعلنی برای بررسی بودجه سال آینده برگزار نشود، دلار به بالای ۲۰ هزار تومان هم برسد.
وی ادامه داد: آمریکا زمان زیادی است که علیه ما در حال جنگ است و بنده ۱۶ کریسمس را در آمریکا بوده ام اما ترامپ این روزها برای تعطیلات به همراه همسرش به اروپا و عراق رفته است تا بگوید من برای سربازان ارزش قائلم.