چندی پیش، احمد مسجدجامعی با بیان اینکه تهران گران اداره می شود، به کسب درآمد به عنوان یکی از مهمترین چالش های شهر تهران اشاره کرد و گفت: پنج سیاست پیشنهادی مصوب برای تدوین بودجه سال ۹۷، عمدتاً معطوف به مصارف بودجه است. ما اصولاً مدیران هزینه هستیم و مدیر درآمد نیستیم. در مصوبات ما سیاست هایی هم که ارائه داده ایم عمدتاً می گوید چگونه مصرف کنیم. در مصوبات ما سیاست هایی که در ارتباط با نحوه کسب درآمد باشد وجود ندارد.

مسجدجامعی ضمن اشاره به این که بیشترین منابع درآمدی شهرداری در بخش عوارض دیده می شود ادامه داد: باید پرسید آیا این عوارض همان درآمدهای پایدار است؟ آیا عوارض است که باعث فشار بر زندگی مردم شده و افزایش تغییر کاربری و تراکم را به دنبال دارد، پایدار است؟ آیا ما می خواهیم فروش تراکم یا تغییر کاربری یا قیمت پایه را دوباره افزایش بدهیم؟

عضو شورای شهر تهرن ادامه داد: سئوال این است که آیا شهروندان تحمل فشار بیش از این اندازه را دارند؟ در سال های گذشته، شورا به خصوص ما که گروه اقلیت بودیم، توجه ویژه ای داشتیم که فشار به شهروندان وارد نشود. فشار به شهروندان حدی دارد و به این موضوعات باید توجهات ویژه ای شود.

وی با اشاره به این که اگر مبنای منابع تأمین بودجه، اخذ عوارض باشد، تبعاتی را شاهد خواهیم بود، گفت: در خصوص عوارض، اگر عوارض را افزایش بدهیم به معنای فشار به شهروندان نباشد و اگر هست آیا در برابر آن کیفیت خدمات شهری هم افزایش پیدا کرده است؟

مسجدجامعی در ادامه گفت: شهر گران اداره می شود، و این یعنی فشار بر شهروندان، و باید هزینه اداره شهر را کاهش دهیم.

۵تونلی که خبرساز شدند

بحث گران اداره شدن شهر، البته موضوع تازه ای نیست. در دوران مدیریت ۱۲ساله شهردار اسبق، بسیاری از اصلاح طلبان، معتقد بودند پروژه های متعددی در تهران افتتاح می شود که کارکرد عمومی ندارد و بیشتر تبلیغاتی و به بیان دیگر انتخاباتی است. تونل امیرکبیر، بزرگراه صدر و... از این دست پروژه ها بودند. پروژه هایی که هزینه نگهداشت آن ها حتی به مراتب از هزینه ساخت آن بیشتر است.

چندی پس از صحبت های مسجدجامعی و اشاره های مستقیم و غیرمستقیم برخی اعضای دیگر شورا مبنی بر اینکه تهران گران اداره می شود، صحبت هایی مطرح شد که از برخی پروژه ها که کارکرد عمومی برای تهرانی ها ندارد، عوارض دریافت شود.

در همین اثنا، خبر پولی شدن ۵تونل مهم تهران رسانه ای شد.

معاونت حمل و نقل و ترافیک پیش‌نویس لایحه‌ای را به معاونت برنامه ریزی، توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران ارائه کرد که بر اساس آن ۵ تونل تهران و اتوبان صدر مشمول دریافت عوارض عبور و مرور می‌شود. پیش نویس این لایحه در اداره تدوین قوانین و مقررات شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته و این لایحه از لحاظ کارشناسی بررسی شده که در نهایت لایحه به تایید رسیده و به زودی به شورای شهر ارسال ‌شود.

بر اساس این لایحه، تونل‌های نیایش، رسالت، توحید، شهدای غزه و امیرکبیر و اتوبان صدر مشمول دریافت عوارض شده و خودروهای عبوری برای هر بار عبور باید رقمی را به عنوان عوارض پرداخت کنند که گفته می‌شود حداقل عوارض پیش بینی شده حدود ۳ هزار تومان خواهد بود.

مولفه‌هایی که نرخ عوارض را تعیین می‌کند شامل طول تونل، داشتن معاینه فنی و معاینه فنی برتر، ساعت تردد خواهد بود.

البته پیش از این نیز چنین لایحه‌ای از سوی شهرداری تهران ارائه شده بود که با توجه به شرایط اقتصادی آن زمان و افزایش ناگهانی قیمت‌ها شهرداری ترجیح داد این لایحه را پیگیری نکرده و آن را از شورا پس گرفت.

درآمد شهرداری تهران از عوارض تونل ها

محسن پورسید آقایی معاون حمل و نقل و ترافیک  شهرداری تهران، مدعی است در پیش‌نویس لایحه پیشنهادی، رقم ۵۰۰ تومان برای تونل رسالت و ۱۰۰۰ تومان برای تونل‌های نیایش، توحید، شهدای غزه و طبقه دوم بزرگراه صدر پیشنهاد شده که در صورت داشتن معاینه فنی برتر به ترتیب به ارقام ۴۰۰ و ۸۰۰ تومان کاهش می‌یابد. 

اگر محاسبات فوق را با اعدادی که آقای پورسیدآقایی ارائه داده نیز محاسبه کنیم به ارقامی می‌رسیم که البته تفاوت معنادار چندانی با جدول قبل ندارد و پیش‌بینی  مجموع درآمد در یک روز (از ۷۶۵ میلیون تومان) به حدود ۶۲۵ میلیون تومان کاهش پیدا می‌کند و ماهیانه حدود ۱۸ میلیارد تومان می‌شود.

بر این اساس، درآمد یک ساله شهرداری تهران از محل عوارض‌گیری از تونل‌های رسالت، توحید، نیایش و شهدای غزه، به همراه پل طبقاتی صدر، چیزی در حدود  ۲۲۸ میلیارد و ۱۲۵ میلیون تومان پیش‌بینی می‌شود.

درآمد ۱۰۰۰میلیاردی که وصول نمی شود

محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در گفتگو با خبرآنلاین درباره این طرح جدید معاونت حمل و نقل گفت: متاسفانه علی رغم اینکه این طرح مدنظر ما بوده و در شورای پیشین هم درباره آن صحبت شده و می توانست مثبت هم باشد، اما اقدامات ناپخته و بدون مشورت برخی مدیران، باعث سوختن طرح ها و ایجاد سوءتفاهم می شود.

وی اضافه کرد: پیش از ورود به بحث باید بگویم ما یک طرح با اولویت بالا هم داریم با نام پارک حاشیه ای که در شورا هم به تصویب رسید و اتفاقا در بودجه ۹۷ هم قرار گرفت. بر اساس این طرح، معاونت می توانست ۹۵۰ میلیارد تومان درآمد داشته باشد اما بخش اعظم این درآمد متاسفانه به دلیل کم کاری ها وصول نشد و شهرداری را دچار خسارت کرده است.

علیخانی اضافه کرد: خیلی ها معتقدند که تهران گران اداره می شود؛ واقعیت این است که نگهداشت شهر هزینه بر است و ما پروژه های بسیاری داریم که باید برای تکمیل آن ها تامین سرمایه کرد. اما بسیاری از مدیران خودشان با کم کاری و عدم مشورت با اعضای شورای شهر، جلوی تحقق درآمدها را گرفته اند.

محمدعلی کرونی دبیر کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نیز در گفتگو با خبرآنلاین با اشاره به اینکه طرحی مبنی بر این موضوع به شورا ارسال نشده است گفت: با توجه به شرایط اقتصادی موجود به نظر می رسد می توان راه های دیگری را برای درآمدزایی در نظر گرفت که فشاری هم به مردم وارد نشود.

وی افزود: ما به طور بالقوه درآمدهای قابل وصولی داریم که اتفاقا می تواند درآمدزایی بسیاری داشته باشد، از پارک های حاشیه ای گرفته تا مجتمع های ایستگاهی مترو و... اما متاسفانه برخی مدیران شهرداری بدون مشورت با اعضای شورا و بهره گیری از نظر کارشناسی آن ها، به مسائلی می پردازند که حاشیه ساز می شود.

کرونی با اشاره به نواقص مدیریت حمل و نقل و ترافیک گفت: بسیای از طرح ها در این کمیسیون اجرایی نشده، مشکل طرح ترافیک باقی مانده ودر این شرایط طرح مسائلی مانند پولی کردن تونل ها که البته می شود به صورت کارشناسی به آن نگاه کرد، حاشیه هایی برای شهر و نگرانی هایی برای مردم ایجاد می کند.

محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران نیز چندی پیش درباره پارک حاشیه ای گفته بود: با اشاره به اینکه شهرداری هیچ درآمدی تاکنون از پارک حاشیه‌ای دریافت نکرده است گفت: افراد در کنار خیابان یک جای اختصاصی برای خود دارند و ساعت‌ها ماشینشان را بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای در کنار خیابان پارک می‌کنند.

رئیس شورای شهر تصریح کرد: حتی اگر این افراد جریمه هم شوند مبلغ جریمه به حساب خزانه دولت  واریز می‌شود و بعد شهرداری‌ها سهم خود را از دولت می‌گیرند. این در حالی است که شهرداری می‌تواند با اخذ مستقیم جریمه‌ها درآمد قابل قبولی را برای خود ایجاد کنند.

طرحی که به شورا نرسید

حجت نظری عضو شورای شهر تهران عنوان کرد پیشنهاد پولی شدن تونل ها مربوط به کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران می شود. در پرسشی که از اعضای این کمیسیون داشتم، اعضا اعلام کردند به هیچ عنوان از این موضوع اطلاعی نداشته و شورا در این خصوص ورودی نداشته است.

 محمد علیخانی رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در گفتگو با خبرآنلاین ضمن تایید این مطلب گفت: طرحی مبنی بر این موضوع به کمیسیون ارائه نشده است اگرچه این موضوع در برنامه ۵ساله دیده شده و یکی از منابع درآمدی مدنظر ما برای تکمیل پروژه های نیمه تمام، اخذ عوارض بود، اما اینکه به چه صورت و با چه کیفیت، موضوعی بود که اصلا به آن نپرداختیم.

وی ادامه داد: اخذ عوارض از برخی خدمات، موضوع تازه ای نیست و در دنیا مرسوم است، این کار هم معمولا توسط دوربین ها صورت می گیرد و عوارض را افراد استفاده کننده می پردازند، اما بویژه در شرایطی که وضع اقتصادی مردم به دلایل سیاسی چندان مناسب نیست، و ما اولویت های دیگری برای کسب درآمد داریم، طرح این موضوع از اساس اشتباه بود.