روزنامه شهروند: شما خودروهای هوشمند را دوست دارید یا از آنها متنفرید؟ به نظر می‌آید هر کس درباره این خودروها نظری دارد. برخی از این خودروهای فشرده خوششان می‌آید و برخی آنها را مسخره می‌کنند. بهترین و بزرگترین سازندگان خودروها هم در تلاش برای جمع‌آوری نظرات مردم هستند تا بدانند تا چه میزان می‌توانند جلو بروند، اما اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، نمی‌توانیم موفقیت‌آمیزبودن این خودروهای هوشمند را در نظر نگیریم، اما جالب است بدانیم همه‌چیز از کجا شروع شد.
نگاه مختصری به تاریخچه خودروهای هوشمند
با آن‌که هنوز خودروی هوشمند وسیله‌ای جوان است و عمر زیادی از حضورش در دنیا نمی‌گذرد، اما تاریخچه‌ای جالب دارد. نخستین‌بار سازندگان Swatch ایده‌ای برای ساخت یک ماشین با استفاده از قابلیت شخصی‌سازی را مطرح کردند که در ساعت‌های خود از آن استفاده می‌کردند. مدیرعامل این شرکت، نیکولاس هایک معتقد است که صنعت خودرو مشتریانی که خواستار یک خودرو کوچک و شیک هستند را نادیده گرفته بودند.
آنها به سرعت ایده‌شان را Swatchmobile نامیدند که البته بعد از مدت کوتاهی شکست خوردند. با این‌حال، هایکی و بقیه دوستانش با معرفی Swatchmobile نمی‌خواستند با صنعت خودرو رقابت کنند، چون آنها فکر می‌کردند دیگر سازندگان خودرو احساس تهدید می‌کنند.
بنابراین هایکی به چند تولیدکننده قدرتمند خودرو نزدیک شد و درنهایت با فولکس واگن به توافق رسید تا خودروی جدید شهر را تولید کنند و به اشتراک بگذارند. البته که درنهایت مدیر جدید فولکس واگن در سال ١٩٩٣ در تلاش بود به این پروژه خاتمه دهد. هایکی هم با فهمیدن این موضوع به چندین تولیدکننده دیگر مثل فیات و رنو مراجعه کرد، اما درنهایت موفق شد با دایملر بنز، سازندگان مرسدس بنز به توافق برسد. در نهایت این معامله در سال ١٩٩٤ با تشکیل شرکت Micro Compact Car AG اعلام عمومی و نخستین خودرو هوشمند در اکتبر سال ١٩٩٨ راه‌اندازی شد، اما هایکی با دیدن طرح نهایی ناامید شد. او می‌خواست نخستین خودرو هوشمند ترکیبی را ارایه کند، اما نتیجه کار شرکت یک خودروی سوخت معمولی بود.
وقتی Swatchmobile هوشمند شد
بهتر است اول بدانیم نام Smart از کجا آمد. هایکی می‌خواست در نام خودرو Swatch هم جایی داشته باشد، اما دایملر بنز می‌خواست نام خودرو خنثی‌تر از اینها باشد. نام نهایی دایملر Smart بود که در مقابل Swatch Mercedes Art ایستاده بود و برای مدت زمان زیادی با همان نام Smart در داخل شناخته می‌شد. درنهایت هم کارخانه‌ای که خودروهای هوشمند را ساخت نام مستعار Smartville را به آنها داد.
وقتی دایملر بنز کاملا هوشمند شد
در طول پیش‌تولید خودروی هوشمند، MCC نیاز به سرمایه بیشتری داشت، بنابراین دایملر بنز سرمایه خود را بیشتر کرد و سهمش را از مالکیت شرکت به ٨١درصد افزایش داد و بعد از این‌که خودروی هوشمند راه‌اندازی شد، این سهم به صد‌درصد رسید و حالا دیگر تمام دسترسی متعلق به آنها بود. اما طرف مقابل آنها Smart Forfour بود که خط تولید خودروهای هوشمند خود را به Roadster و Forfour گسترش داد و سپس خودروی هوشمند اصلی نام Fortwo را به خود گرفت.
نخستین خودروی هوشمند تخریب شد
در سال ٢٠٠٥ دایملر تصمیم به خرید سهم در کارخانه Smart ForFour گرفت و درنهایت به خط تولید خود پایان داد. این درحالی بود که آنها در شرکت در حال طراحی ایده هوشمند جدیدی به نام Formore بودند، اما در آخرین لحظه رها و کمی بعد هم ارتباط با Roadster قطع شد. در سال ٢٠٠٦ Smart GmbH کاملا تخریب شد و عملیات DaimlerChrillser به پایان رسید و در حال حاضر این بخش تحت نظر مرسدس بنز عمل می‌کند.
نخستین خودروی هوشمند الکتریکی چه زمانی به میدان آمد؟
توسعه الکتریکی Smart Fortwo در سال ٢٠٠٦ آغاز شد و آزمایش‌های میدانی را در سال ٢٠٠٧ شروع کردند. Smart Fortwo از اوایل سال ٢٠١٥ تاکنون توانسته بیش از ١,٧میلیون دستگاه خودرو هوشمند بفروشد. این رقم برای چیزی که اول Swatchmobile نامیده می‌شد، بد نیست. البته که خودروهای هوشمند هنوز جایی در بازار ایران ندارد، اما می‌توان امیدوار بود با گسترش این صنعت در جهان و پیشرفت منابع در ایران تا چند‌سال آینده راهی به بازار ایران باز کند.
بیشترین مصرف‌کنندگان خودروهای الکتریک
بازار خودروهای الکتریک در دنیا هر روز داغ‌تر می‌شود و سازمان‌های نظارتی نیز محدودیت‌های سنگینی برای خودروهای آلوده‌کننده هوا نیز گذاشته‌اند.
نروژ: این کشور یارانه‌های سخاوتمندانه‌ای برای مصرف‌کنندگان و خریداران خودروهای برقی در نظر گرفته است. آنها معاف از مالیات خرید و مالیات ارزش بر افزوده‌اند. همچنین سواری رایگان روی کشتی‌ها و در برخی شهرها پارکینگ رایگان دارند. حدود ٥١درصد خودروهای فروخته شده در‌سال ٢٠١٨ در نروژ، خودروهای الکتریک بودند.
هلند: تعداد خودروهای شارژی خریداری‌شده تا‌سال ٢٠١٧ در هلند، بیش از ٢٠٠هزار بوده است. با تصویب قانون جدید در پارلمان هلند قرار است از‌سال ۲۰۲۵، تنها خودروهای الکتریکی در این کشور تردد کنند و فروش خودروهای دیزلی و بنزینی ممنوع خواهد شد.
انگلستان: آنها می‌خواهند تا‌سال ٢٠٤٠ حمل‌ونقل فسیلی را در کشور جمع‌آوری کنند و بیشتر از همه به زیرساخت‌های شارژ در کشور فکر می‌کنند. همچنین خریداران وسایل نقلیه پلاگین واجد شرایط دریافت کمک هزینه تا ٤٥٠٠ پوند هستند.
فرانسه: رئیس‌جمهوری فرانسه می‌خواهد تا‌سال ٢٠٢٠ میزان فروش خودروهای الکتریک در کشور را ٥ برابر بیشتر کند و تا سال ٢٠٣٠ برای کاهش آلودگی هوا وسایل نقلیه آلاینده را در کشور از بین ببرد. کشور برای خرید خودروهای الکتریک یارانه‌های خرید تا ٦٠٠٠ یورو ایجاد کرده است. فرانسه در پایان‌سال ٢٠١٧ بیش از ١٦٠٠٠ ایستگاه شارژ عمومی داشت و دولت تا‌سال ٢٠٢٠ میزان هدف را ١٠٠هزار تعیین کرده است.
اسپانیا : دولت در‌سال گذشته چندین طرح تشویقی برای خرید خودروهای الکتریک گذاشته است. مثلا طرح حمایتی جایگزین با ٢٠میلیون یورو بودجه که کمتر از ٢٤ ساعت استفاده شد. مردم با گرفتن تسهیلات خودروهای الکتریک را جایگزین خودروهای آلاینده خود کردند. برنامه‌ای برای نصب ٢٥٠٠٠ جایگاه شارژ تا‌سال ٢٠٢١ خواهد داشت.
دانمارک: رئیس‌جمهوری دانمارک در یک سخنرانی در پارلمان این کشور گفت که می‌خواهد تا ١٢سال آینده فروش خودروهای دیزلی و بنزینی در کشور ممنوع باشد و بعد از آن تا ١٧سال هرخودروی جدید در دانمارک الکترونیک باشد.
Jaguar i-Pace
نخستین Jaguar تمام‌الکتریک در حال حاضر در دنیا در حال فروش است. این خودرو در نمایشگاه ٢٠١٨ ژنو معرفی شد. ظاهر طراحی‌شده آن با E-Pace و F-Pace سازگار است و به آن پیچ‌وتاب‌های الکتریکی افزوده شده است.
برای آن امکاناتی تعبیه شده است که صورت‌حساب سوخت شما را کاهش می‌دهد و شما در حین رانندگی می‌توانید از این امکانات بسته به نوع رانندگی‌تان استفاده کنید. این خودرو به راحتی حرکت می‌کند، سرعت معقول و خوبی دارد و حتی جای آن به نسبت خودروهای هوشمند اولیه زیاد است- بهتر بگوییم انگار شما یک خودروی معمولی با امکانات هوشمند دارید.
New ٢٠١٨ Nissan Leaf
برای نخستین‌بار در بازار جهانی یک خودروی الکتریکی خانواده که بهتر از مدل‌های قبلی است، وجود دارد. نیسان ٢٠١٨ جدید از مکانیک انتقالی بهره می‌برد و با استفاده از تکنولوژی باتری جدید، خود را از دیگر اعضای خانواده نیسان جدا می‌کند. قیمت آن در بازار حدود ٢٦هزار پوند است. این خودرو به دنیای واقعی نزدیک است و در معرفی آن به ٢٠٠ مایل اشاره شده است؛ یعنی می‌تواند با یک‌بار شارژ این مسافت را طی کند. کارشناسان از آن به عنوان یک اعجوبه برای خانواده‌ها نام بردند. این خودرو همچنین ثابت کرده که در مصرف انرژی صرفه‌جو است.
Hyundai Kona Electric
این خودرو را همه‌کاره نام‌گذاری کرده‌اند. ظرفیت باتری آن ٦٤ کیلووات ساعت است که به گفته سازندگان آن می‌تواند تا ٢٩٢ مایل برود. در صورتی که کارشناسان معتقدند با هر بار شارژ کامل یک خودروی الکتریکی می‌تواند تا ٢٠٠ مایل برود. به نظر می‌آید به اندازه کافی برای نیازهای روزانه کافی باشد. نمی‌توان گفت این یک خودروی هیجان‌انگیز برای رانندگی است اما می‌توان گفت بسیار کاربردی است. قیمت آن در انگلستان ٣٢هزار پوند است.
Tesla Model X
فضایی برای هفت نفر؛ تسلا یک خودروی شگفت‌انگیز ارایه داده است. همه تسلا را مدرن و با هوش مصنوعی می‌شناسند. حالا این خودروی الکتریکی و هوشمند تسلا است؛ درهای عقب آن زمانی که خودرو در فضایی مناسب پارک است، به سمت بالا باز می‌شود. داخل آن مناسب برای ٥ نفر است که به راحتی کنار هم می‌نشینند و صندلی‌های ردیف سوم نیز برای بچه‌ها در سفرهای کوتاه مناسب است. البته با توجه به تمام امکاناتی که دارد، قیمت آن نیز بالاست و از ٧٥هزار پوند در انگلستان شروع می‌شود.
٣ i BMW
از پاییز ٢٠١٨ این خودرو در فرم‌های گسترده‌ای از برق یا پلاگین به بازار عرضه شد، اما موتور برقی آن قرار است در سال ٢٠١٩ از کارخانه بیرون بیاید. شما می‌توانید یک رانندگی لذت‌بخش با کمترین دایره چرخش را با این خودرو امتحان کنید. این خودرو در اطراف شهر بسیار پر جنب‌وجوش و سریع است. هر دو ردیف صندلی‌ها به اندازه کافی برای سرنشینان جا دارد. چرخش این خودرو چابک و سریع و قدرت کنترل آن بسیار بادقت است و قیمت آن نیز از حدود ٣٤هزار پوند شروع می‌شود.
Renault Zoe
یکی از ارزان‌ترین خودروهای الکتریکی که می‌توان خرید و همچنین یکی از کوچکترین و هیجان‌انگیزترین آنها. در سال ٢٠١٧ تغییراتی روی آن ایجاد شده و حالا این خودرو را با یک‌بار شارژ تا ٢٥٠ مایل به حرکت درمی‌آید؛ البته این مقدار در آب‌وهوای گرم به ١٨٦ مایل می‌رسد. قیمت آن حدود ١٤هزار پوند است که آن را یکی از ارزان‌ترین‌های بازار کرده است. البته که آن را نمی‌توان برای یک خانواده پرجمعیت پیشنهاد داد.
Smart Fortwo Electric Drive
این خودرو یکی از اولین‌هاست. در ابتدا مردم آن را یک دوچرخه بزرگ می‌نامیدند که یک کابین هم به آن وصل است. ابتدا شاید این خودرو با استقبال کمی روبه‌رو شد، اما حالا دیگر در بسیاری از شهر‌های جهان آن را زیاد می‌بینیم. این خودرو با یک موتور الکتریکی و یک باتری به کاهش ایجاد گازهای گلخانه‌ای و تمیزبودن شهر و حمل‌ونقل راحت کمک می‌کند. برای پارک آن نیاز به فضای زیادی نیست و شما در شلوغ‌ترین خیابان‌های شهر هم می‌توانید برایش جایی پیدا کنید. البته علاوه بر شهر عملکرد آن در خارج از شهر هم خوب بوده است اما به خاطر فضای کم کابین شاید گزینه خوبی برای سفرهای دور نباشد. قیمت آن هم حدود ١٦هزار پوند در انگلیس است.