به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، حجم تجاری ایران و افغانستان سالیانه افزون بر دو میلیارد دلار برآورده شده و این موضوع افغانستان را به مقصد عمده کالاهای تولیدی ایرانی تبدیل کرده است. 

در کنار اینکه افغانستان شریک اصلی تجارت خارجی ایران بوده، اما مشکلات بسیاری بر سر راه افزایش بالانس تجارت خارجی دو کشور از جمله تسهیل صدور ویزا، هزینه حمل و نقل و همچنین خرید از کارخانه به صورت مستقیم از طرف تجار افغان وجود دارد که موانعی را برای گسترش تجارت میان دو کشور به وجود آورده است. 

سایت افغانستان خبرگزاری فارس، در راستای شناسایی ابعاد مختلف و مشکلات تجارت میان ایران و افغانستان، نشستی را با جمعی از بازرگانان و تجار افغان برگزار کرد که ماحصل آن را در زیر می‌خوانید.

به دلیل کیفیت کالاهای ایرانی به دنبال داد وستد با ایران هستیم

«عبدالقیصر علمیار» رئیس اتاق بازرگانی پکتیا در مورد چرایی انتخاب ایران برای داد و ستد گفت: در حدود 80 درصد کالاهای ولایت پکتیا از پاکستان وارد می‌شود که کیفیت لازم را ندارد و مردم و تجار افغانستان به دنبال یافتن بازار جدید برای واردات و متنوع کردن کالاهای خود هستند که از این لحاظ کالاهای ایرانی به دلیل کیفیت خوب توجه تجار افغانستان را به خود جلب کرده است. 

وی با بیان این در سفر اخیر به ایران یک تفاهنامه با استان کرمان در زمینه تجاری امضا شده، اضافه کرد: یک هئیت 25 نفره از تجار پکتیا برای تسهیل تجارت به ایران سفر کرده و تلاش داریم تجار ایرانی را برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های ساختمانی، کشاورزی، معادن و پتروشیمی در پکتیا ترغیب کنیم. 

عملیار با بیان اینکه زمینه سرمایه‌گذاری خوبی در بازار افغانستان به وجود آمده است، تصریح کرد: تجار ایرانی می‌توانند چلغوز که محصول منحصر به فرد افغانستان است را از کشاورزان افغان خریداری کرده و به کشورهای اروپایی صادر کنند و همچنین وجود معادن و سنگ‌های قیمتی مکان‌های است که برای سرمایه‌گذار ایرانی جذاب خواهد بود.

رئیس اتاق بازرگانی پکتیا به حضور کم‌رنگ سرمایه‌گذاران ایرانی در افغانستان اشاره کرد و گفت: به دلیل عدم سهولت در صدور ویزا برای تجار افغانستان، حجم تجارت با ایران در حد قابل قبولی نبوده و این موضوع مانع عمده‌ای را برای بازرگانان میان دو کشور بوجود آورده است. 

وی همچنین مشکلات سیاسی را عامل دیگری در روابط تجاری میان ایران و افغانستان دانست و اضافه کرد: اگر دوستان ایرانی به دنبال حضور در افغانستان هستند بایستی رابطه خوبی با دولت افغانستان داشته باشند و همچنین قیمت کالاهای ایرانی در مقایسه با کالاهای چینی و پاکستانی بالاتر بوده و بایستی فکری در این زمینه شود تا شاهد حذف کالاهای ایرانی از بازار افغانستان نباشیم

علمیار مشکل امضا توافقنامه با تجار افغان و دولت ایران را دلیل دیگری برای حضور کم رنگ کالاهای ایرانی در افغانستان دانست و یادآور شد: حتی زمانی که تفاهمنامه‌ای با دوستان ایرانی امضا می‌شود، طرف ایرانی معمولا به مفاد این موافقتنامه متعهد نبوده و حاضر نیستند تعهدات خود را به اجرا در آورند. 

وی همچنین برخی مشکلات بازرگان افغان در ایران را یادآور شد و تصریح کرد: حمل و نقل، مسائل گمرگی و عدم تحویل به موقع کالا از مشکلاتی است که بازرگانان افغان در ایران مواجه بوده و باید برای حل این مشکلات باید اراده جدی از سوی دولت و طرفهای ایران وجود داشته باشد. حمل و نقل، مسائل گمرگی و عدم تحویل به موقع کالا از مشکلاتی است که بازرگانان افغان در ایران با آن مواجه هستند.

وی همچنین در مورد ارائه تسهیلات به بازرگانان ایرانی از سوی دولت افغانستان خاطر نشان کرد: دولت افغانستان قانونی را تصویب کرده که بخش عمومی و خصوصی قادر هستند به صورت 50/50 در بخشهای مختلف سرمایه‌گذاری و سرمایه آنها تضمین می‌شود و از سوی دیگری در صدور ویزا برای بازرگانان سهولت‌های زیادی در نظر گرفته شده و بدون دریافت ویزا قادر به سفر به افغانستان بوده و ویزا در خود فردوگاه برای این تجار ایرانی صادر می‌شود.

رئیس اتاق بازرگانی پکتیا به موقعیت مناسب تجاری افغانستان و قرار گرفتن این کشور در چهارراه آسیا را فرصتی مناسب برای سرمایه گذاری خارجی دانست و ادامه داد: سیمان، مواد پتروشیمی، مواد کشاورزی،‌ فولاد و سایر موضوعات از کالاهای است که ایران می تواند به راحتی وارد بازار افغانستان کرده و از این فرصت استفاده کند و در بازار به شدت رقابتی این کشور که چین،‌پاکستان و حتی روسیه به دنبال قبضه کردن آن هستند حضور داشته باشند. 

علمیار همچنین در مورد نقش چابهار در گسترش روابط تجاری ایران و افغانستان گفت: این توافقنامه سه جانبه میان هند، ایران و افغانستان است و لازم است که این سه طرف به تعهدات خود پایبند باشند. مشکلاتی مانند حمل دوباره یک محصول و ترخیص زودتر محصولات صادراتی از جمله موانعی است که تجارت را از این طریق کند کرده و هزینه ها را بسیار افزایش داده است. 

وی ادامه داد: کالاهای ورودی به بندر چابهار یکبار در بندر میلک تخلیه شده و سپس یکبار دیگر در نیمروز تخلیه می شود که این موضوع باعث افزایش هزینه‌های حمل و نقل گمرک و در نهایت افزایش قیمت کالا و عدم رقابت‌پذیری آن را به وجود آورده و این مشکل باید هرچه زودتر رفع شود. 

عملیار همچنین در مورد راه لاجورد گفت: این راه تاثیر مثبتی در روابط تجاری افغانستان با سایر کشورهای دیگر داشته است و اگر کشورهای که در این راه حضور دارند به تعهدات خود عمل کنند و ما نخواهیم هزینه گمرگ و حمل و نقل چند باره را بدهیم این راه می‌تواند به اقتصاد افغانستان کمک کند و اگر تجار افغان به دنبال صادرات از این طریق باشند تاثیری بر بندر چابهار نخواهد داشت. 

وی در مورد ظرفیت ترانزیتی بندر چابهار و تمایل تجار افغان برای سرمایه گذاری در زیرساختهای این بندر تصریح کرد: این بندر ظرفیتهای خوبی برای کاهش هزینه‌های تجاری دارد و می توان با بستن قراردادهای چند جانبه با کشورهای مختلف علاوه بر این 3 کشور ظرفیت تجاری این بندر را ارتقا دهیم، همچنین 120 تاجر افغانستانی در حال حاضر در بخشهای مختلف چابهار سرمایه‌گذری کردند.

رئیس اتاق بازرگانی پکتیا تاکید کرد: با توجه به نبود دانش فنی و نبود متخصص در افغانستان برای چنین پروژه‌های امکان کار و سرمایه گذاری از سوی بازرگانان افغانستانی در زمینه زیرساختها در این بندر محدود است.

وی به برخی دیگر از مشکلات بازرگانان افغانستان در ایران اشاره کرد و یادآور شد: عدم تحویل کالا به دلیل ممنوعیت ناگهانی صادرات در گمرک و همچنین عدم تخفیف به بازرگانان افغان همانند سایر کشورهای از جمله پاکستانی و عدم اعزام کارشناسان فنی در مواقع خرابی دستگاه ها خریداری شده از ایران،  موانعی را برای گسترش تجارت به وجود آورده است. 

عملیار با بیان اینکه بخش عمده ای از تجارت ایران و افغانستان براساس پول ایران انجام می شود، اضافه کرد:‌ بیشتر مبادلات 2و نیم میلیاردی ایران با افغانستان به پول ایران انجام می‌شود و بعد این مقدار در صرافی ها به دلار یا ریال تبدیل می‌شود. 

وی همچنین به تحریم ایران و تاثیر نواسانات دلار اشاره کرده و ادامه داد: تحریم ایران باعث نواسان دلار در افغانستان شد و پول ملی این کشور ار در مقابل دلار کاهش داد که این خسارت جبران ناپذیری به تجار وارد کرده و باعث شد که دولت افغانستان انتقال دلار به کشورهای خارجی را محدود کند. 

رئیس اتاق بازرگانی پکتیا در مورد راهکارهای افزایش حضور تجار ایران در بازار افغانستان گفت: در وهله اول به این دلیل که در حال حاضر 60 درصد افغانها به زبان پشتو صحبت می‌کنند،  کالاهای تولیدی ایرانی باید در کنار فارسی و انگلیسی به زبان پشتو هم باشند  و این تاثیر زیادی در خرید و فروش کالاها خواهد داشت.

وی اضافه کرد: همچنین باید متخصصان ایران در مورد ماشین آلاتی که از ایران خریداری می‌شود تعهد بدهند و در صورت لزوم به افغانستان آمده و تعمیرات این دستگاه ها را بر عهده بگیرند. 

عملیار همچنین در مورد حمل و نقل کالای ایران به افغانستان اضافه کرد: خط راه آهن می‌تواند به افزایش تجارت میان دو کشور کمک کند و ایران باید در این زمینه بیشتر سرمایه گذاری کرده و خط آهن خود را به کابل وصل کند که این کار باعث افزایش سرعت انتقال کالا و همچنین کاهش هزینه می‌شود.

وی ادامه داد: ایران نباید صرفا به هرات اکتفا کند، کل افغانستان آماده پذیرش کالاهای ایرانی است و باید از این فرصت نهایت استفاده شود و یکی از مهمترین کارها اتصال راه آهن ایران به راه آهن سراسری در کابل است و این یک سرمایه گذاری بلند مدت بوده که در نهایت به سود ایران است. 

علمیار با بیان اینکه بانک جهانی آماده سرمایه گذاری در بخش ریلی افغانستان است، گفت: بانک جهانی می‌تواند به پروژه اتصال خط آهن ایران به خط آهن سراسری افغانستان کمک کرده و بودجه مالی آن را فراهم کند. 

دولت بزرگترین مانع تجارت ایران و افغانستان 

«پیریایی» مشاور رایزن اتاق بازرگانی ایران و افغانستان نیز به برخی از مشکلات تجار افغان در ایران از جمله عدم مسئولیت پذیری فروشندگان ایرانی در ارائه خدمات پس از فروش و نفرستادن متخصص برای عیب یابی ماشین الات ایرانی گفت: بزرگترین مانع رشد تجاری ما با افغانستان نیروهای دولتی هستند که خود به کاسب کار تبدیل شدند. 

وی به صدور مبهم مجوز صادرات برخی کالاها بخصوص در حوزه پتروشیمی اشاره کرد و گفت: ما نیاز به یک وب سایت اینترنتی داریم که ممنوعیت کالاها در آنجا اعلام شود که تکلیف همه را مشخص کند، اما در حال حاضر اینگونه نیست حلقه های در دولت به صورت مبهم این موضوع را مشخص می‌کنند تا منافع خود را از این آب گل آلود بگیرند. 

 مشاور رایزن اتاق بازرگانی ایران و افغانستان با اشاره به 2و نیم میلیارد دلار تجارت ایران و افغانستان گفت: این موضوع برای کشوری که این همه مشترکات فراوان با ما دارد خیلی ناچیز است و یجای کار در اینجا ایراد دارد اینکه عواملی دولتی که باید این روند را تسریع کنند خود به کاسب کار تبدیل شده که منافع خود را در عدم تسهیل تعریف کرده و تمایل دارند همه چیز در هاله ای از ابهام باقی بماند.

پیرریایی به اشاره به اینکه قرار بود یک گروه 50 نفری از بازرگانان به ایران سفر کنند که در نهایت اجازه 25 نفر صادر شد، گفت: که دلیل این امر صدور ویزای حضوری است که تجار مجبورند به صورت حضوری در سفارتخانه حضور داشته و کارهای ویزا را انجام دهند که مشکلاتی را به وجود آورده و باید این موضوع حل شود.

کالاهای ایرانی در میان مردم و تجار افغانستان محبوبیت دارد

«حاجی گلنیان» معاون اتاق بازرگانی پکتیا در مورد مشکلات تجاری ایران و افغانستان گفت: باید این نکته را در نظر داشت که تجار ستون فقرات یک مملکت است و هر چه این عرصه گستردتر شود بهمان نسبت جنگ کاهش و صلح و ثبات بیشتر خواهد شد. 

وی تصریح کرد: دلیل اصلی سفر ما به ایران خسته شدن از تجارت به چین و پاکستان به دلیل عدم کیفیت کالاهای این کشورهاست و به این دلیل است که دست به دامان برادران ایرانی خود شدیم.

 معاون اتاق بازرگانی پکتیا با اشاره به نیاز بازار افغانستان به محصولات پتروشیمی ایران، گفت: از هر لحاظ که در نظر بگیریم چه از بعد مسافتی و چه از بعد نزدیکی دین و زبان ایران نسبت به پاکستان و چین بسیار به ما نزدیک است و همچنین هزینه تجارت ما با ایران به دلیل عدم نیاز به مترجم و هزینه های رفت و آمد بسیاری کمتر از کشورهای دیگر است. 

گلنیان به مشکلات تجارت میان ایران و افغانستان اشاره کرد و گفت:‌ بی‌اعتمادی بین مردم ایران و افغانستان اولین مانع گسترش تجارت میان دو کشور است.

وی دومین مشکل تجارت را عدم اجرای توافقنامه‌های میان دو بازرگان یا حتی کارخانه دولتی و خصوصی دانست و خاطرنشان کرد: باید تمامی افرادی به تعهداتی که دارند را در عمل اجراکنند و اگر حتی دولت افغانستان یا ایران توانستند این برای اجرای این تفاهنماهها را ضمانت کنند. 

معاون اتاق بازرگانی پکتیا در ادامه تصریح کرد: وقتی تجار افغان به کارخانه‌ها برای خرید کالا مراجعت می‌کنند، کارخانه از دادن کالا به صورت مستقیم به فرد امتناع کرده و این باعث می‌شود که ما برای خرید کالای مورد نیاز مجبور به مراجعه به افراد دست چندم هستیم که این باعث افزایش هزینه ما و همچنین عدم تضمین همان کالای خریداری شده است بنابراین بهتر است برای رفع این کار اتاقهای بازرگانی و یا دولت ایران قراردادها را تضمین کند و این که کالای باکیفیت به ما تحویل داده شود. 

وی در مورد تسیهلات پاکستان برای تجار افغانستان تصریح کرد: پاکستان در صدور ویزا برای تجار تسهیلات زیادی قائل است و همچنین خود دولت پاکستان تخفیفهای خوبی را به تجار افغانستان داده و در نهایت سعی در جذب تجار دارد در حالی که در ایران این سهولتها با وجود اینکه هم دین و هم زبان هستیم وجود ندارد. 

وی ادامه داد: تجار افغان به دنبال این موضوع است که خود مستقیما با کارخانه ها و طرف‌های تجاری ایران وارد معامله شده و بدون واسطه این کار صورت بگیرد که باید این موضوع از طرف ایرانی در نظر گرفته و زمینه‌های آن فراهم شود،‌ تجار افغان از کالاهای پاکستان و چین رضایت نداره و اما تاکنون هم مردم افغانستان و هم تجار این کشور از کیفیت کالاهای ایرانی رضایت دارند و به دنبال گسترش تجارت با ایران هستند. 

وی همچنین تاکید کرد: بازار افغانستان به شدت یک بازار رقابتی است و اگر ایرانی‌ها به دنبال حضور در این بازار هستند باید قیمت کالاها را ارزانتر کنند به این دلیل که کالای ایرانی در حال حاضر از نظر قیمتی توان رقابت با نمونه پاکستانی و چینی ندارد.

وی با شکل گیری رقابت تجاری میان پاکستان، چین و روسیه در افغانستان اشاره کرد و گفت: رقابت بسیار سختی میان این کشورها در افغانستان وجود داشته و به عنوان مثال پاکستان تسهیلات زیادی از جمله بازپرداخت بخشی از هزینه را نسبتا به تجار افغان را قبول کرده و این باعث می شود که اگر ایران به دنبال حضور در این بازار بسیار رقابتی است باید راهبرد مشخصی در این زمینه داشته باشد. 

وی یکی دیگر از مشکلات تجارت ایران و افغانستان را عدم تحویل کالاهای خریدار شده دانست و گفت: در برخی از موارد وقتی کالای را از یک کارخانه خریداری می شود وقتی آنها کالا به گمرک ارسال می شود با یک نمونه کاملا متفاوت از مدل اولی ارسال می شود که این باعث ایجاد مشکلات بسیاری از جمله گمرک، حمل ونقل شده و در نهایت تاجر به کالای مد نظر خود نیز نمی رسد که این روند باید اصلاح شود. 

وی به مشکلات انتقال پول به ایران نیز اشاره کردو گفت: در حال حاضر چون انتقال دلار به ایران انجام نمی‌شود این کار را ما بایستی از طریق صرافها انجام دهیم، به این صورت که به صرافهای داخل افغانستان مراجعه کرده و دلار را تبدیل به پول ایران می‌کنیم و به بازرگانان ایران تحویل می‌دهیم و ه اگر یکی از بانکهای افغانستان در ایران شعبه داشته باشند اینکار با سهولت و اعتمادی بیشتری انجام خواهد شد. 

وی در مورد چرایی نبود شعبی از بانکی از افغانستان در ایران گفت: این به مشکلات بین دو کشور بر می‌گردد و باید هر چه زودتر این مشکل رفع شودو تجار افغان در ایران حساب داشته تا نقل و انتقال پول راحتر انجام شود. 

/انتهای پیام/