اختلافات گوناگون بین صاحبان کالا و متصدیان حمل و نقل بین المللی در شقوق مختلف اجتناب‌ناپذیر است و از آنجا که در اغلب موارد علل بروز این اختلافات از حیطه کنترل متصدیان حمل خارج است، مذاکره و تعامل، به مصالحه ختم نمی‌شود.
در این صورت داوری یکی از بهترین راه‌های پذیرفته شده در نظام داخلی و بین‌المللی جهت رفع اختلافات تجاری و تخصصی است، اما همچون هر امر دیگری، قبول داوری نیز اگر بدون آگاهی صورت گیرد، ممکن است آثار منفی و متفاوت از آنچه در انتظارش باشیم به بار آورد.
مبنای داوری، توافق طرفین است و هیچ مقامی صلاحیت تحمیل قبول داوری را دارا نیست، این توافق می تواند در قرارداد اولیه تجاری به‌عنوان شرط داوری منعقد شود یا قبل و بعد از بروز اختلاف در یک توافق جداگانه و یا حتی در حین رسیدگی در دادگاه انجام شود.
حتی آن زمان که داوری را در قرارداد پذیرفته باشید، می‌توانید توافقنامه داوری را بر اساس حقوق قانونی خود قبول کرده و یا در جریان رسیدگی بر حقوق خود پافشاری کنید.
برای شناسایی این حقوق و تکالیف متقابل قبل از قبول شرط و یا توافقنامه داوری، قوانین داوری که در باب هفتم آیین دادرسی مدنی از ماده 454 تا 501 نگارش شده است را مطالعه کنید و موارد ابهام خود را از طریق مشاوره با حقوق دانان بر طرف کنید.
در صورت قبول داوری در یک مرجع داوری، مرجع مورد نظر مکلف است داور یا داوران را به شما معرفی کند و شما می‌توانید بر اساس مواد 466 تا 471 آیین دادرسی مدنی از قبول داور یا داوران امتناع کنید، این امکان فقط تا زمان ارائه اولین لایحه و قبل از جلسه رسیدگی میسر است، مگر اینکه یکی از موارد رد داور که در مواد مذکور مشخص شده است، بعد از جلسه داوری اتفاق افتاده و یا هر دو طرف دعوی به تغییر داور تراضی کنند.
صلاحیت داور فقط در اخذ مدارک و اطلاعات مربوط به موضوع دعوی از طرفین و صدور رای داوری است، داور حق ندارد خارج از رای داوری در خصوص عملکرد طرفین دعوی، در موضوع دعوی اظهار نظر کرده و یا یا به یک طرف مشاوره دهد، در صورت بروز چنین رفتاری حتما به داور یا هیات داوری تذکر داده و مراتب را در صورتجلسه رسیدگی مکتوب کنید.
صدور دستور موقت و یا تامین خواسته از استثنائات آیین دادرسی و تنها در صلاحیت محاکم دادگستری است، مبنای پذیرش هر گونه نظر یا دستور - خارج از رای داوری - توافق و تراضی طرفین دعواست و داور صلاحیت صدور و تحمیل دستور به هر یک از طرفین دعوی را ندارد، پیشنهاد می‌شود در توافقنامه‌های داوری با صدور دستور موقت توسط داور به صورت عام موافقت نکنید.
داور، هیات داوری و یا مرجع داوری صلاحیت اجرا و یا اعمال فشار جهت اجرای رای داوری و یا دستور موقت را ندارد و اجرای آنها از جانب محاکم دادگستری انجام می‌پذیرد.
بر اساس ماده 473 آیین دادرسی مدنی، چنانچه داور پس از پذیرش داوری بدون دلیل موجه از ادامه دادرسی ، حضور در جلسات رسیدگی یا صدور رای امتناع کند، ضمن اینکه مسئول جبران خسارتی است که به شما وارده کرده ، به مدت 5 سال از انتخاب شدن به عنوان داور محروم می‌شود.
رای داوری قطعی و لازم الاجراست، اما شما می‌توانید در صورتی‌که رای دارای یکی از اشکالات مندرج در ماده 489 آیین دادرسی مدنی باشد، از دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد، ابطال رای داوری را درخواست کنید.
رسیدگی به تقاضای ابطال رای در دادگاه نمی‌تواند مانع اجرای رای داوری شود مگر اینکه دلایل شما قوی باشد و بر اساس ماده 493 آیین دادرسی مدنی از دادگاه درخواست توقف عملیات اجرایی ( توقف اجرای رای داوری ) باشد.
پوریا سعیدی/کارشناس لجستیک
انتهای پیام/ب