خبرگزاری فارس ـ گروه آموزش و پرورش: تعلیم و تربیت دانش‌آموزان پس از انقلاب اسلامی ایران مورد توجه ویژه بنیانگذار کبیر انقلاب بود؛ امام خمینی(ره) فرمودند: «مجلس و ملت و متفکران متعهد باید اصلاح فرهنگ و از آن جمله اصلاح مدارس ـ از دبستان تا دانشگاه ـ را جدی بگیرند و با تمام قوا در سد راه انحراف بکوشند(صحیفه نو جلد ۲۳ صفحه ۵۳۳) و همچنین ایشان فرمودند: «باید دستگاه‌های آموزشی متعهد و دلسوز برای نجات کشور، اهمیت ویژه‌ای در حفظ نوپایان و جوانان عزیزی که استقلال و آزادی کشور در آینده منوط به تربیت صحیح آنان است، قائل باشند»(صحیفه نور جلد ۱۵ صفحه ۲۴۵)

همچنین رهبر معظم انقلاب نیز نگاه ویژه‌ای بر آموزش و پرورش دارد؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمودند: «بهترین و برجسته‌ترین فکرها باید بنشینند برای آموزش و پرورش طراحی کنند؛ باید فلسفه آموزش و پرورش واضح باشد و بر اساس این فلسفه، افق آینده آموزش و پرورش کشور روشن باشد؛ معلوم باشد ما به دنبال چه هستیم و کجا می‌خواهیم برویم و بر اساس آن خط کشی بشود و راه‌ها مشخص بشود(۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۵)

* وزرای آموزش و پرورش پس از انقلاب

از ابتدای انقلاب اسلامی ایران تا امروز، 14 وزیر بر مسند وزارت آموزش و پرورش قرار گرفتنداغ ولین وزیر آموزش و پرورش پس از انقلاب، مرحوم غلامحسین شکوهی بود و پس از آن شهید محمدعلی رجایی، شهید محمد جواد باهنر، مرحوم علی‌‌اکبر پرورش، سید کاظم اکرمی، محمدعلی نجفی، حسین مظفر، مرتضی حاجی، محمود فرشیدی، علیرضا علی‌احمدی، حمیدرضا حاجی‌بابایی، علی‌اصغر فانی و فخر‌الدین احمدی دانش‌ آشتیانی سکان کشتی دستگاه تعلیم و تربیت را به دست گرفتند.

در حال حاضر سید محمد بطحایی، دستگاه تعلیم و تربیت را راهبری می‌کند؛ او به دنبال ایجاد انگیزه و شادابی در محیط مدارس است و کنکور و کتاب‌های کمک آموزشی را مانع اهداف خود می‌داند.

* افزایش سرانه زیربنایی آموزشی به ازای هر دانش‌آموز

از سال ۱۳۵۷ تاکنون بر تعداد دانش‌آموزان مدارس افزوده شده است و پوشش تحصیلی حداکثری در برنامه مسؤولان آموزش و پرورش قرار گرفت؛ ضمن اینکه ساخت و ساز فضای آموزشی به سرعت گسترش یافت؛ هر چند مدارسی که آن زمان ساخته شد، این روزها عمر ۴۰ ساله دارد و نیازمند مقاوم‌سازی و همچنین تخریب و بازسازی است. 

مدارس کشور در سال ۱۳۵۷ به تعداد ۵۲ هزار و ۶۰ مدرسه بود که این تعداد در سال ۱۳۹۷ به ۱۴۸ هزار و ۴۹ مدرسه رسیده است و رشد ۱۸۴.۴ درصدی را نشان می‌دهد. 

سرانه زیربنایی آموزشی به ازای هر دانش‌آموز در ابتدای انقلاب ۱.۴۴ مترمربع بود که این رقم در سال جاری به ۵.۱۸ مترمربع افزایش یافته است. 

تعداد مدارس فنی و حرفه‌ای از ۶۷۵ مدرسه به ۲۴۱۲ مدرسه رسیده که رشد ۲۵۷ درصدی را نشان می‌دهد.

تعداد مدارس ایرانی خارج از کشور نیز از ۱۹ مدرسه در سال ۱۳۵۷ به ۱۱۴ مدرسه در سال جاری رسیده است ضمن اینکه تعداد مدارس ایران در خارج از کشور از ۷ کشور به ۵۴ کشور افزایش یافته است و رشد ۵۰۰ درصدی را نشان می‌دهد. 

* اتصال ۶۵ هزار مدرسه به شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات

در دوران قبل از انقلاب، مدارس به امکانات و تجهیزات روز مجهز نبودند و طی سال‌های گذشته تلاش شد تا اتفاقات خوبی از نظر تکنولوژی آموزشی در مدارس کشور رخ دهد هر چند که تلاش دشمنان در اقداماتی چون تحریم موجب شد که این اقدامات با کندی پیش رود.

در سال ۵۷ هیچ مدرسه‌ای متصل به شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات نبود. اما در حال حاضر ۶۵ هزار مدرسه کشور به شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات متصل هستند. 

* رشد ۷۶ درصد دانش‌آموزان در مدارس کشور

آمار از رشد چشمگیر جمعیت در حال تحصیل کودکان و نوجوانان در کشور خبر می‌دهد؛ جمعیت دانش‌آموزی کشور در سال ۵۷ به تعداد ۸ میلیون و ۳۳۰ هزار و ۶۲۸ نفر بود که این رقم در سال جاری به ۱۴ میلیون و ۷۱۵ هزار و ۸۹۰ نفر رسیده است و رشد ۷۶ درصدی را نشان می‌دهد.

تعداد دانش‌آموزان پیش دبستانی در سال ۵۷، رقم ۲۵۹ هزار و ۵۷۶ نفر بود که این رقم در سال ۹۷ به ۹۳۵ هزار و ۷۰۶ نفر رسیده است و رشد ۲۶۰ درصدی را نشان می‌دهد. 

تعداد دانش‌آموزان دوره ابتدایی در ابتدای انقلاب ۵ میلیون و ۷ هزار و ۴۱۲ نفر بود که هم‌اکنون به  ۷ میلیون و ۸۷۷ هزار و ۹۴۳ نفر رسیده است و رشد ۵۷ درصدی را نشان می‌دهد.

تعداد دانش آموزان دوره متوسطه اول در ابتدای انقلاب یک میلیون و ۵۳۷ هزار و ۸۱۰ نفر بود که به ۳ میلیون و ۱۹۲ هزار و ۴۹۳ نفر رسیده و رشد ۱۰۸ درصدی را نشان می‌دهد؛ همچنین تعداد دانش آموزان دوره دوم متوسطه در ابتدای انقلاب یک میلیون و ۸۸ هزار و ۳۳۴ نفر بود که در سال جاری به ۲ میلیون و ۲۰۱ هزار و ۱۲۶ نفر رسیده و رشد ۱۰۲ درصدی را نشان می‌دهد.

تعداد دانش آموزان مدارس غیردولتی نیز در ابتدای انقلاب ۶۲۰ هزار و ۶۸ نفر بود که هم‌اکنون به ۲ میلیون و ۷۷۶ هزار و ۵۱۸ نفر رسیده است و رشد ۳۴۸ درصدی را نشان می‌دهد.

تعداد دانش آموزان پسر در ابتدای انقلاب ۵ میلیون و ۱۵۰ هزار و ۷۳۶ نفر بود که هم اکنون به ۷ میلیون و ۶۳۷ هزار و ۷۴۹ نفر رسیده و رشد ۴۸ درصدی را نشان می‌دهد.

تعداد دانش آموزان دختر نیز در ابتدای انقلاب ۳ میلیون و ۱۷۹ هزار و ۸۹۲ نفر بود که این میزان به ۷ میلیون و ۷۸ هزار و ۱۴۱ نفر رسیده است و رشد ۱۲۳ درصدی را نشان می‌دهد.

تعداد هنرجویان دختر فنی و حرفه‌ای در ابتدای انقلاب ۴۲ هزار و ۵۰۹ نفر بود که این رقم در سال ۹۷ به ۱۵۸ هزار و ۶ نفر رسیده که ۲۷۲ درصد رشد را نشان می‌دهد. 

* رشد ۱۳۷ درصد دانش‌آموزان ابتدایی عشایری در مدارس

تعداد دانش آموزان ابتدایی عشایری در ابتدای انقلاب ۷۸ هزار و ۹۸۲ نفر بود که این رقم در سال ۹۷ به ۱۸۷ هزار و ۴۹۷ نفر رسیده و ۱۳۷.۴ درصد رشد را نشان می‌دهد.

همچنین تعداد دانش آموزان دختر عشایری در ابتدای انقلاب ۳۱ هزار و ۵۹۵ نفر بود که هم اکنون ۸۸ هزار و ۶۴۹ نفر رسیده و ۱۸۱ درصد رشد را نشان می‌دهد.

* توجه ویژه به دانش‌آموزان با نیازهای ویژه

در قبل از انقلاب اسلامی ایران، نوجوانانی که دارای معلولیت بودند مورد شرمساری خانواده‌های‌شان بودند و این می‌شد که در خانه‌ها زندانی بودند و حتی مردم نمی‌دانستند که در همسایگی‌شان کودک معلول وجود دارد.

این مشکل درباره کودکانی که دارای چند معلولیت بودند و یا معلولیت ذهنی داشتند بیشتر از دیگر کودکان معلول دیده می‌شد.

در ابتدای انقلاب تعداد دانش آموزان استثنایی ۸۳۱۶ نفر که در حال حاضر به ۱۵۲ هزار و ۷۶ نفر رسیده است و ۱۷۲۸ درصد رشد را نشان می‌دهد.

تعداد مدارس استثنایی نیز در سال ۵۷، رقم ۱۶۲ مدرسه بود که به ۱۵۶۴ مدرسه رسیده و ۸۵۶ درصد رشد را نشان می‌دهد.

* رشد نرخ پوشش تحصیلی طی ۴۰ سال گذشته

اما پوشش تحصیلی از نکات با اهمیت در توجه به تحصیل دانش‌آموزان است؛ به عبارت دیگر چه تعداد از دانش‌آموزان در سن تحصیل از آموزش برخوردار هستند؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد پوشش پیش‌دبستانی نسبت به ۴۰ سال گذشته از ۲۰.۲ درصد به ۷۰.۱ درصد رسیده و ۴۹.۹ درصد را نشان می‌دهد. 

نرخ گذر ابتدایی به متوسطه اول در ابتدای انقلاب ۷۳.۹ درصد بود که هم اکنون به ۹۶.۴ درصد رسیده است و همچنین نرخ گذر متوسطه اول به متوسطه دوم از ۷۴.۲ به ۹۲.۶ درصد رسیده است.

برای اینکه همه دانش‌آموزان در ایران اسلامی از نعمت سواد بهره‌مند شوند، در حال حاضر  ۲۰۲ مدرسه دارای یک دانش‌آموز و ۵۰۰ مدرسه دارای ۲ دانش‌آموز ابتدایی هستند.

* ساخت مدرسه برای دانش‌آموزان نخبه‌

در ابتدای انقلاب ۵ مرکز استعدادهای درخشان در کشور وجود داشت که ۹۳۸ دانش آموز در آن تحصیل می‌کردند اما اکنون این میزان به ۳۹۳ مدرسه با ۷۷۶۰ درصد رشد و تعداد ۱۱۳ هزار و ۲۳ دانش آموز با ۱۱ هزار و ۹۴۹ درصد رشد رسیده است.

درصد باسوادی کشور نیز در جمعیت ۱۰ تا ۴۹ سال از ۴۸.۰۸ به ۹۴.۷ درصد رسیده است، همچنین کاهش فاصله درصد باسوادی بین مناطق شهری و روستایی از ۳۴.۹ به ۱۲.۷ درصد رسیده است.

در ابتدای انقلاب دانش آموزان اتباع خارجی تحت پوشش آموزش نبودند که هم اکنون ۴۷۲ هزار دانش آموز اتباع خارجی در مدارس ایران تحصیل می‌کنند.

*  ۷۱۴ هزار و ۲۱۱ نفر فرهنگی دارای تحصیلات لیسانس و بالاتر

تعداد کارکنان آموزش و پروش در ابتدای انقلاب ۳۴۲ هزار نفر بود که این رقم در حال حاضر ۸۹۴ هزار و ۲۶۴ نفر است. همچنین تعداد کارکنان زن آموزش و پرورش از ۱۶۸ هزار و ۹۵۶ نفر به ۴۸۷ هزار و ۱۱۰ نفر رسیده است. 

تعداد معلمان نیز در ابتدای انقلاب ۲۳۰ هزار و ۵۷۴ نفر بود که هم‌اکنون به ۵۶۳ هزار و ۸۹۹ نفر رسیده است. نسبت دانش آموزان به کل کارکنان آموزش و پرورش در ابتدای انقلاب ۲۴.۳ درصد بود که اکنون ۱۶.۵ درصد رسیده است. 

تعداد کارکنان لیسانس و بالاتر در ابتدای انقلاب ۴۰ هزار و ۱۰۴ نفر بود که اکنون به ۷۱۴ هزار و ۲۱۱ نفر رسیده که ۱۶۸۱ درصد رشد را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر درصد افراد لیسانس و بالاتر از ۱.۲ درصد به ۷۹.۹ درصد رسیده است. 

نسبت دانش آموز به معلم در ابتدای انقلاب ۳۹.۴ درصد بود که هم اکنون به ۲۱.۵ درصد رسیده است.

تعداد اردوگاه‌ها و کانون‌های آموزش و پرورش از ۸۳ واحد به ۲۵۱۳ واحد رسیده است که ۲۹۲۸ درصد رشد را نشان می‌دهد. همچنین تعداد مراکز رفاهی آموزش و پرورش از ۲۶ واحد به ۳۴۵ واحد رسیده که ۱۲۲۷ درصد رشد نشان می‌دهد.

* سند تحول آموزش و پرورش رونمایی شد

22 آذرماه سال 1390، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش پس از بررسی‌های کارشناسی حدود 600 نفر از اساتید حوزه‌های علمیه و دانشگاه تدوین شد.

 در مقدمه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آمده است: «تحقق ارزش‌ها و آرمان‌های متعالی انقلاب اسلامی مستلزم تلاش همه‌جانبه در تمام ابعاد فرهنگی، علمی، اجتماعی و اقتصادی است. احراز عرصه تعلیم و تربیت از مهمترین زیرساخت‌های تعالی پیشرفت همه‌جانبه کشور و ابزار جدی برای ارتقای سرمایه انسانی شایسته کشور در عرصه‌های مختلف است. به این ترتیب تحقق آرمان‌های متعالی انقلاب اسلامی ایران مانند احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در میان ملت‌ها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان در گرو تربیت انسان‌های عالم متقی و آزاده و اخلاقی است. تعلیم و تربیتی که تحقق بخش حیات طیبه، جامعه عدل جهانی و تمدن اسلامی ایرانی باشد در پرتو چنین سرمایه انسانی متعالی است که جامعه بشری آمادگی تحقق حکومت جهانی انسان کامل را یافته و در سایه چنین حکومتی ظرفیت و استعدادهای بشر به شکوفایی و کمال خواهد رسید. 

تحقق این هدف نیازمند ترسیم نقشه راهی است که در آن نحوه طی مسیر، منابع و امکانات لازم، تقسیم کار در سطح ملی و الزامات در این مسیر به صورت شفاف و دقیق مشخص شده باشد. در تهیه سند ملی تحول بنیادین آموزش و پرورش کوشش شده است تا با الهام‌گیری از اسناد بالادستی و بهره‌گیری از ارزش‌های بنیادین آنها و توجه به اهداف راهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران، چشم‌انداز و اهداف تعلیم و تربیت در افق 1404 هجری شمسی تبیین شود. 

تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش مبتنی بر آرمان‌های بلند نظام اسلامی باید معطوف به چشم‌اندازی باشد که در افق روشن 1404، ترسیم‌گر ایرانی توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویتی اسلامی انقلابی، الهام‌بخش جهان اسلام همراه با تعاملی سازنده و مؤثر در عرصه روابط بین‌المللی است. 

هرچند در سه دهه گذشته تلاش‌های وافر و قابل تقدیری از سوی مسئولان و دست‌اندرکاران نظام تعلیم و تربیت برای بهبود و اصلاح نظام آموزشی کشور به عمل آمد که خوشبختانه نتایج مثبت و مفیدی نیز برجای گذاشته است؛ لیکن هنوز آموزش و پرورش با چالش‌های جدی روبه‌رو است و برونداد آن در طراز جمهوری اسلامی ایران و پاسخگوی تحولات محیطی و نیازهای جامعه نمی‌باشد. از این رو، تأکیدات حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب اسلامی مبنی بر ضرورت تحول بنیادی در آموزش و پرورش با تکیه بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی ـ ایرانی و تدوین الگویی اسلامی ـ ایرانی برای تحول و پرهیز از الگوهای وارداتی، کهنه و تقلیدی محض، چراغ راه برون‌رفت از چالش‌های نظام آموزشی کشور می‌باشد. 

خوشبختانه با درک ضرورت و اهمیت این امر و در پاسخ به ندای هوشمندانه رهبری معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی)، طرح تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به مثابه سند تحول راهبردی نظام آموزش و پرورش در افق چشم‌انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران در دستورکار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت و سرانجام پس از شکل‌گیری حلقه‌های کارشناسی ـ پژوهشی با مشارکت صاحب‌نظران حوزوی و دانشگاهی و مدیران و کارشناسان مجرب آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌های ذیربط، ضمن پایبندی به دیدگاه‌های حضرت امام خمینی(ره) و نظرات مقام معظم رهبری درباره تحول بنیادین نظام آموزشی و همسو با اسناد فرادستی، از جمله سند چشم‌انداز بیست ساله کشور، سند مذکور تدوین و به تصویب این شورا رسید».

هرچند که در این مدت 6 زیرنظام سند تحول آموزش و پرورش تدوین شده است اما هنوز در مسیر اجراست.

انتهای پیام/