به گزارش مشرق، «رضا میرطاهر» در یادداشت روزنامه «جوان» نوشت:
دونالد ترامپ ۲۸ مهر ۱۳۹۷ اعلام کرد که امریکا از پیمان «نیروهای هستهای میانبرد» ( INF ) خارج خواهد شد. بهانه اصلی امریکا برای خروج از این پیمان راهبردی و بسیار مهم، نقض مفاد آن از طرف روسیه است. پس از آن «مایک پمپئو» وزیر خارجه امریکا نیز در ۱۳ آذر ۱۳۹۷ گفت که واشنگتن به مدت ۶۰ روز پایبندی به پیمان نیروهای هستهای میانبرد را تعلیق خواهد کرد تا مسکو ظرف این مدت تعهد عملی خود را به آن نشان دهد و در غیر این صورت از این پیمان خارج خواهد شد. با انقضای این مدت، پمپئو ۱۲ بهمن عدم اجرای تعهدات مندرج در پیمان نیروهای هستهای میانبرد توسط واشنگتن را اعلام کرد.
به گفته پمپئو، امریکا از روز شنبه ۱۳ بهمن به مدت ۱۸۰ روز اجرای پیمان نیروهای هستهای میانبرد را به حالت تعلیق در میآورد و در صورت عدم اجرای تعهدات مدنظر در این پیمان از سوی روسیه، پس از شش ماه از این پیمان به طور کامل خارج خواهد شد. به این ترتیب امریکا به طور رسمی از اجرای تعهدات خود در چارچوب پیمان آیاناف سر باز زد. ترامپ در موضعگیری دیگری موضع تندی علیه مسکو اتخاذ و اعلام کرده که قصد دارد گزینههایی برای «واکنش نظامی» به منظور ممانعت از برتری نظامی روسیه در نتیجه نقض پیمان «آیان اف» در نظر بگیرد.
بیشتر بخوانید:
پاسخ روسیه به خروج آمریکا از پیمان منع موشکهای هستهای
کابوس موشکی «یوزی رابین» درباره فلج کردن اسرائیل محقق شد
واکنش پوتین به خروج آمریکا از پیمان INF
ناتو بعد از اعلام تعلیق اجرای پیمان آیاناف بلافاصله از این اقدام امریکا استقبال کرد، ولی اروپا واکنشی منفی در قبال این اقدام امریکا نشان داد و «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است: «اروپا نمیخواهد تبدیل به محلی برای تقابل ابرقدرتها شود.»
اقدام واشنگتن واکنش تند مسکو را به دنبال داشت. پوتین روز شنبه ۱۳ بهمن در تصمیمی ناگهانی به اقدام امریکا در خروج از پیمان نیروهای هستهای میانبرد واکنش نشان داد و این پیمان را تعلیق کرد. به گفته پوتین، روسیه از این پس به تولید موشکهایی خواهد پرداخت که به موجب پیمان «آیاناف» تولید آنها ممنوع بود. پوتین از وزرای روسیه خواست که هیچ مذاکرات جدیدی را درباره این پیمان با امریکا آغاز نکنند.
امریکا و شوروی در دسامبر ۱۹۸۷ در واشنگتن پیمان «نیروهای هستهای میانبرد» را امضا کردند و از ژوئن ۱۹۸۸ به اجرا در آوردند. این پیمان، واشنگتن و مسکو را از استقرار موشکهای بالستیک و کروز در اروپا منع میکند. هدف از آن، امحای موشکهای هستهای بالستیک و کروز و سکوهای پرتاب آنها، با برد ۵۰۰ تا هزار و هزار تا ۵ هزار و ۵۰۰ کیلومتر بود. با افزایش اختلافات و تنشها بین روسیه و امریکا، چند سال است که واشنگتن و مسکو یکدیگر را به عدم پایبندی به پیمان «نیروهای هستهای میانبرد» متهم میکنند.
واشنگتن، روسیه رابه دلیل ادعای استقرار موشکهای کروز ۹ام ۷۲۹ در اروپا به نقض پیمان «آی ان اف» متهم کرده است. امریکاییها ادعا میکنند که برد این موشکهای کروز بیش از برد مقرر در پیمان آیاناف یعنی ۵۰۰ کیلومتر است در حالی که مسکو برد این موشک را ۴۸۰ کیلومتر اعلام کرده است. مدل قبلی این موشک یعنی ۹ام ۹۲۸ نیز بردی معادل ۴۹۰ کیلومتر دارد. روسیه نیز بارها امریکا را به نقض پیمان نیروهای هستهای میانبرد متهم کرده است. مسکو، طرح امریکا برای توسعه و استقرار بمبهای هستهای جدید موسوم به بی ۶۱ -۱۲ در اروپا را از موارد نقض این پیمان تلقی کرده است.
روسیه همچنین اعلام کرده که واشنگتن با استقرار سامانههای ضد موشکی در اروپا مرتکب نقض پیمان مذکور شده است. به گفته روسها، استقرار سکوهای پرتاب موشکام کا -۴۱ که میتواند موشکهای کروز میان برد از نوع توماهاوک (Tomahawk) پرتاب کند، نقض آشکار پیمان «آیاناف» است. این سکوها در چارچوب سامانههای ضد موشکی ناتو و امریکا در رومانی و لهستان مستقر شدهاند. ادعاهای روسیه همچنین در مورد پهپادهای امریکایی است که از دیدگاه مسکو تحت تعریف موشکهای کروز قرار میگیرند که در پیمان نیروهای هستهای میان برد آمده و در اروپا مستقر شدهاند.
با تعلیق اجرای پیمان نیروهای هستهای میانبرد از سوی امریکا، دولت ترامپ نه فقط توسعه و استقرار موشکهای بالستیک و کروز زمینپایه کوتاهبرد و میانبرد را از سر خواهد گرفت، بلکه میتوان پیشبینی کرد که واشنگتن این تسلیحات را بار دیگر در اروپا مستقر خواهد کرد که این اقدام بهطور حتم واکنش مقابل روسیه را به دنبال خواهد داشت. این چشمانداز نگرانی شدید اروپاییها را به دنبال داشته است. در واقع قاره اروپا بدین ترتیب به صحنه تقابل موشکی و هستهای امریکا و روسیه تبدیل خواهد شد.
از دیدگاه مسکو، دولت ترامپ در راستای دکترین هستهای جدید امریکا خواهان ساخت و استقرار موشکها و تسلیحات جدید هستهای برای مقابله با تهدیدات ادعایی از جانب روسیه و چین است. در واقع با تعلیق اجرای پیمان آیاناف، زمینه لازم برای اجرای طرحهای مد نظر دولت ترامپ برای توسعه موشکی و هستهای فراهم خواهد شد. تداوم رویارویی موشکی و هستهای امریکا و روسیه به معنای بروز بیثباتی و ناامنی در عرصه بینالمللی در سطحی بیسابقه در دوره پسا جنگ سرد است. به نظر میرسد ابعاد اختلافات و نیز سطح تنشهای دوجانبه امریکا و روسیه به سمتی حرکت میکند که نهایت آن را میتوان رویارویی مستقیم نظامی و به عبارت بهتر جنگ بین این دو قدرت هستهای خواند.