حتماً ضرب‌المثل از آب گل‌آلود ماهی گرفتن را شنیده‌اید كه مرد ماهیگیری برای صید ماهی به تور خود سنگ وصل كرده بود تا آب گل‌آلود شود و ماهی‌ها راه خود را گم كنند تا وارد تور ماهیگیر شوند.
اما اكنون موضوع، كشتی‌های گل‌آلود خارجی است. این کشتی‌ها در دریای خلیج‌فارس مجوز صید فانوس ماهی را دارند كه در عمق 200 متری دریا زندگی می‌كند، اما فیلم‌هایی كه توسط صیادان بومی منطقه جنوب ایران در فضای مجازی دست به دست می‌شود نشان می‌دهد كشتی‌های خارجی نزدیك ساحل می‌آیند تا بتوانند ماهی‌های بیشتری در تور خود بیندازند.
صید ترال یا ترالینگ یا گوفه‌كشی، نوعی روش صید ماهی است كه به وسیله كشیدن تور در آب توسط یك یا چند شناور انجام می‌شود. یكی از انواع این صید، كشیدن تور در كف دریاست كه در این حالت، علاوه بر آسیب‌هایی كه به گیاهان دریایی و اكوسیستم جاری در كف آب وارد می‌شود، هیچ موجود زنده‌ای از صید شدن جان به درنمی‌برد. بنا به روایات، صید ترال خارجی‌ها در جنوب كشورمان از این نوع است.
چند ماه اعتراض مستمر مردم و صیادان جنوب، راه به جایی نبرد و مسؤولان سازمان شیلات و برخی مقامات محلی دولتی معتقد بودند كشتی‌های خارجی تخلفی انجام نداده‌اند. در نهایت كار به جایی رسید كه چند هفته قبل نیروی دریایی سپاه در جهت منافع مردم وارد عمل شد و این كشتی‌ها را متوقف كرد تا دوباره رونق به كار صیادان محلی و مشاغل بومی سواحل جنوب كشور بازگردد.
پس از افزایش مطالبات مردم برای رسیدگی به موضوع و از آنجا که این مطالبه با واكنش درخور توجهی از سوی دستگاه‌های دولتی و مسؤول مواجه نشد، سرلشكر جعفری فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۱۰بهمن‌ماه امسال در حاشیه بازدید از بندر جاسك در جنوب شرق كشور اعلام كرد: «سیستم‌های دولتی و شیلات نباید جلوی مردم در استفاده از منابع طبیعی دریا را بگیرند و با دادن مجوز به كشتی‌های خارجی مردم را بیكار كنند.»
پس از دستور فرمانده كل سپاه، دریادار تنگسیری فرمانده نیروی دریایی نیز اعلام كرد كه یگان‌های این نیرو با هرگونه اقدام غیرقانونی صیادی در آب‌های ایران مقابله خواهند كرد و این را هم گفت كه در چارچوب هماهنگی با مراجع قانونی و ارائه مستندات لازم به مقامات قضایی، دستور توقیف برخی از این شناورها ازجمله چند شناور چینی را صادر كرده است.
تخلفات كشتی‌های صید ترال كه بین مردم به كشتی‌های چینی شهرت یافته‌اند تا جایی ادامه داشت كه سرانجام نیروهای دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را وارد عمل كرد. این در حالی است كه نمایندگان مجلس شورای اسلامی از وزیر جهاد در این زمینه پاسخ خواستند كه با قانع‌نشدن آنها یك كارت زرد را در كارنامه محمود حجتی قرار داد.
چندی پیش حسین حسینی، مجری طرح صید پایدار فانوس‌ماهیان سازمان شیلات ایران اعلام كرد صید كشتی‌های صنعتی در آب‌های جنوبی ایران باید در عمق بالای ۲۰۰ متر باشد و یگان حفاظت سازمان شیلات ایران در صورت مشاهده تخلفات، با آنها برخورد خواهد كرد. همچنین شاپور كاكولكی، معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات ایران چندی پیش در این زمینه عنوان كرد: قوانین جاری كشور اجازه تردد به شناور خارجی در آب‌های ایران را نمی‌دهد و موضوع كارگران چینی خلیج‌فارس را چندین بار با مستندات مطرح كرده‌ایم، ولی گاهی تازیانه‌ای بر اندام عریان صیادی زده می‌شود. البته پاسخی كه از سوی مسؤولان سازمان شیلات شنیده می‌شود یكسان است و همیشه عنوان می‌كنند كه كشتی‌های چینی مالكیت ایرانی دارند و تنها دارای مجوز صید فانوس‌ماهی هستند كه برای صید این نوع ماهی فناوری لازم در اختیار ایران نیست.
كشتی‌های خارجی ناظر ندارند
در كنار این موضوعات و برخوردهایی كه با كشتی‌های چینی صورت گرفته، راه برای حضور صیادان غيرمجاز در دریا فراهم شده كه معضل تازه‌ای به‌شمار می‌آید. یعقوب دوج، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های صیادی ایران با اعلام تشكر از ورود نیروی دریایی سپاه پاسداران به موضوع كشتی‌های چینی گفت: حدود چهار میلیون تن فانوس‌ماهی بین عمان و سواحل ایران وجود دارد كه طبق تحقیقات صورت گرفته اگر 350 هزار تن در سال از این ماهی‌ها صید شود مشكلی در اكوسیستم آنها به وجود نمی‌آید، اما در گزارش‌هایی كه مركز تخلفات اتحادیه بررسی كرده، مشخص شده كشتی‌های چینی، تایلندی و كشورهای دیگر كه در آب‌های خلیج‌فارس برای صید فانوس‌ماهی آمده‌اند از این میزان بیشتر برداشت می‌كنند و علاوه بر تخلف برداشت، محدوده صید را هم زیر پا گذاشتند و به مناطق ساحلی رسیدند كه با اعتراض صیادان همراه بوده است.
دوجی به ریشه اعطای این مجوزها پرداخت و گفت: به دلیل این‌كه ایران فناوری صید فانوس‌ماهی را در اختیار نداشت سال89 این موضوع را طی فراخوانی اعلام كرد و كشورهای مختلف برای صید این نوع ماهی وارد ایران شدند.
وی افزود: پس از بررسی درخواست‌های مختلف مجوز 96 فروند برای صید فانوس ماهی صادر شد و باید حد‌فاصل 12 تا 20 مایل اقدام به صید می‌كردند، اما گزارش تخلفات در این زمینه نشان می‌دهد این محدوده توسط كشتی‌های خارجی رعایت نشد كه بالاخره سپاه پاسداران برای تأمین امنیت وارد عمل شد.
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های صیادی ایران با بیان پیشنهادی برای حضور كشتی‌های خارجی در خلیج‌فارس گفت: ما با اصل موضوع و حضور كشتی‌های خارجی مخالف نیستیم اما این كشتی‌ها و شركت‌هایی كه اقدام به صید فانوس‌ماهی می‌كنند، نه عضو اتحادیه سراسری ما هستند و نه عضو تعاونی كه در این زمینه مسؤولان مربوطه باید سریع‌تر اقدامات لازم را انجام دهند.
وی به حضور صیادان غیرمجاز در مناطق صید اشاره كرد و افزود: اكنون صیادان فاقد مجوز وارد محدوده صید مجوزدارها می‌شوند كه این موضوع معضل بزرگی را برای صیادان به وجود آورده است.
پیشروی كشتی‌های خارجی به نفع جیبشان
سید‌مصطفی ذوالقدر، نماینده مردم میناب در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ما گفت: اولین روزهایی كه كشتی‌های خارجی به خلیج‌فارس آمدند آقای صالحی -كه رئیس سازمان شیلات بود-به بندرعباس آمد تا به آنها خوشامد بگوید. ما در آن زمان به رئیس سازمان شیلات اعلام كردیم این كار باعث بروز تخلفات مختلف و همچنین بیكاری صیادان می‌شود كه با برخورد تندی از سوی آقای صالحی مواجه شدیم.
وی افزود: اكنون چند سال از این موضوع می‌گذرد و پس از مشخص شدن تخلفات كشتی‌های خارجی و بیكاری زیاد صیادان، همه وارد عمل شدند تا به پایان دادن این موضوع كمك كنند. ذوالقدر با بیان این‌كه كشتی‌ها محدوده صید خود را ترك كردند، ادامه داد: اگر صید فانوس ماهی‌ها در منطقه‌ای كه برایشان تعیین‌شده بود انجام می‌شد مشكلی پیش نمی‌آمد، اما آنها به نزدیك ساحل می‌آمدند و علاوه بر صید همه گونه ماهی و بیكاری صیادان، اكوسیستم دریا را نیز بر هم می‌زدند.