به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، در سال ۹۷ با توجه به مشکلات اقتصادی و تحریم‌هایی که کشور با آن مواجه بود، کار محققان و دانشگاهیان و به تبع آن کار نهادهای علمی سخت‌تر شد چرا که محققان کشورمان برای تولید بیشتر و با کیفیت‌تر دست به کار شدند تا تحریم در زندگی مردم کشورمان تاثیر چندانی نداشته باشد و مردم بتوانند از تولید ملی برای زندگی راحت‌تر بهره ببرند.
محققان کشورمان سعی کرده‌اند نیازهای مردم را تشخیص داده و متناسب با این نیازها، فناوری‌هایی را ارائه دهند که به کار مردم بیاید و در زندگی روزمره مردم مورد نیاز باشد.
بخشی از این محققان، جهادگران جهاد دانشگاهی هستند که با حمایت این نهاد انقلابی توانسته‌اند تا حدودی نیازهای مردم را از طریق فناوری بومی رفع کنند.
صحت این ادعا در پژوهشگاه رویان که یکی از پژوهشگاه‌های زیرمجموعه جهاد دانشگاهی است کاملا مشهود است و مردم رفع نیازهایشان را در پژوهشگاه رویان به وضوح لمس می‌کنند.
درباره کارکرد یک ساله جهاد دانشگاهی با حمیدرضا طیبی رئیس این نهاد انقلابی به گفت‌وگو نشستیم. طیبی درباره چگونگی تحقق اقتصاد دانش‌بنیان، ضرورت و الزامات آن سخن گفت.
آنچه در گفت‌وگوی ما با طیبی می‌خوانید
* اساس کار جهاد دانشگاهی بر تحقیقات کاربردی است
* باید تمام نهادها بخواهند که اقتصاد ما اقتصاد دانش بنیان متکی بر تولید ملی باشد
* برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان باید برنامه ریزی طولانی مدت داشته باشیم که با تغییر دولت‌ها این برنامه‌ها تغییر نکند
* سیاسیون باید برای مصالح ملی متحد باشند
* بازاریابی مهم ترین نیاز شرکت های دانش بنیان است
* جهاد دانشگاهی مدعی دفاع دانش‌بنیان است
* برای رفاه مردم فناوری با کیفیت تولید می‌کنیم
* نگاه به داخل در برخی دستگاه‌ها ضعیف است
* برخی پژوهش را دکور کار می‌دانند
* هنوز اراده دانش‌بنیان در کشور شکل نگرفته است
* برنامه‌های جهاد دانشگاهی در راستای حمایت از جوانان است
* نگاه به تحقیقات کاربردی
فارس: از جهاد دانشگاهی بگویید، اینکه وظیفه جهاد چیست و چه می‌کند؟
طیبی: جهاد دانشگاهی به عنوان مولود انقلاب نهادی برای توسعه علمی و فناوری، آموزش های مهارتی و فرهنگی به عنوان عناصر شاخص کشور است که ما در این نهاد انقلابی، اساس کار را بر تحقیقات کاربردی بنا کردیم که منجر به تولید فناوری و در نهایت تجاری سازی شود.
وظیفه جهاد دانشگاهی کار در حوزه علوم پایه و نسل چهارم و پنجم فناوری‌ها و فناوری‌های نوین است.
فارس: این نهاد در زمینه انجام این وظایف تاکنون چقدر موفق بوده است؟
طیبی: ما در حوزه پزشکی متناسب با نیاز جامعه بخصوص در زمینه بیماری‌های زنان اقدامات خیلی خوبی انجام دادیم، پژوهشگاه رویان در زمینه درمان نازایی بسیار موفق است، سلول درمانی، درمان زخم‌های دیابتی و بدخیم، تکثیر گیاهان دارویی به روش‌های علمی و تولید داروهای گیاهی، ساخت فرستنده دیجیتال تلویزیون روستایی، طراحی و ساخت تجهیزات دکل‌های حفاری نفت و مواد شیمیایی از جمله دستاوردهای جهاد دانشگاهی در سال‌های اخیر است.
فارس: تحقیقات جهاد دانشگاهی تا چه میزان کاربردی است و به کار مردم می‌آید؟
طیبی: بیشترِ قریب به تمام تحقیقات ما کاربردی است و برای ماندن در کشوی میزها نیست بلکه تحقیقاتی برای زندگی مردم است، به طور مثال محققان جهاد دانشگاهی از طریق سلول‌های بنیادی به کمک درمان پارکینسون آمدند.
در دنیا برای درمان پارکینسون کارهای زیادی انجام می‌شود، عدم ترشح سلول‌های دوپامین ساز سبب اختلالات عصبی منجر به پارکینسون می‌شود که محققان ما در پژوهشگاه رویان به سلول‌های بنیادی برای ترشح دوپامین در این بیماران دست‌یافتند که کار نویی حتی در سطح دنیاست.
محققان ما ماهی‌های آزمایشگاهی مدل بیماری‌ها برای کارهای آزمایشگاهی تولید کردیم چرا که حیواناتی با سرعت تولید بالا و عمر کوتاه برای کارهای آزمایشگاهی بسیار مهم است.
دستیابی به دانش تولید جنین مرغوب با جنسیت دلخواه برای دام‌های سنگین از دیگر کارهای محققان ما بوده است.
فارس: بخشی از وظایف جهاد دانشگاهی نیز مرتبط با آموزش و فرهنگ است، در این دو زمینه چقدر موفق بوده‌اید؟
طیبی: توسعه فرهنگی، توسعه علم و فناورانه و توسعه آموزش های مهارتی و اشتغال آفرینی از جمله مأموریت‌های جهاد دانشگاهی است، یکی از زمینه های فعالیتی جهاد دانشگاهی، آموزش های مهارتی در سطح کوتاه مدت، علمی کاربردی و عالی است که آموزش کوتاه مدت ما مورد توجه قرار گرفته و امکانات خوبی در حوزه آموزش‌های ما فراهم شده است.
ما ۱۴۳ مجموعه علمی کاربردی، ۶ موسسه آموزش عالی و دو دانشگاه داریم و آزمون‌هایی را با پیشنهاد سازمان اداری استخدامی برگزار کردیم.
فارس: امسال جهاد برای نخستین بار آزمون استخدامی فراگیر دستگاه‌های اجرایی را برگزار کرد، آیا باز هم برگزار کننده این آزمون در سال‌های دیگر هستید؟
طیبی: البته ابتدا برای برگزاری آزمون مشکلاتی داشتیم که حل شد و شروع و قطع آن در اختیار سازمان اداری استخدامی است، ما فقط اجرا کننده آزمون هستیم.
* ضرورت تحقق اقتصاد دانش‌بنیان متکی بر تولید ملی
فارس: البته می‌توان گفت عمده کارهای جهاد در حوزه علم و فناوری است، با توجه به اهمیت اقتصاد دانش‌بنیان بخصوص در شرایط اقتصادی کنونی کشور، جهاد دانشگاهی در این حوزه چگونه فعالیت می‌کند؟
طیبی: باید تمام نهادها تصمیم بگیرند که اقتصاد ما یک اقتصاد دانش بنیان متکی بر تولید ملی باشد، اما تاکنون جز مقام معظم رهبری کسی به شکل تمام عیار به اقتصاد دانش بنیان توجه آنچنانی ندارد، در صورتیکه برای این کار نیز باید الزامات اقتصاد دانش بنیان رعایت شود.
* الزامات اقتصاد دانش‌بنیان
فارس: تحقق اقتصاد دانش‌بنیان چه الزاماتی دارد؟
طیبی: برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان، تمام جناح های سیاسی باید به توافق برسند و برنامه ریزی دراز مدت داشته باشند که با تغییر دولت‌ها این برنامه‌ها تغییر نکند.
در جهاد دانشگاهی نیز نباید افراد رویکرد سیاسی داشته باشند، البته احترام گذاشتن و پذیرش عقیده، بخشی از سیاست ورزی در چارچوب‌های انقلاب است. اما باید درنظر داشته باشیم که در نهایت همه طرفدار انقلاب اسلامی هستیم و باید برنامه‌هایمان براساس نفع مردم باشد.
سیاسیون ما باید برای مصالح ملی متحد باشند و برنامه‌ای واحد داشته باشند. مهم‌ترین اتفاق این است که سیاسیون ما برای پیشرفت کشور تا چه اندازه‌ای به توافق برسند که این کار هم برعهده مسؤولان است که برای مصالح ملی کشور به توافق برسند.
برنامه‌ریزی‌های ما کوتاه مدت است زیرا هر دولتی ممکن است تا زمان مسوولیت خودش برنامه‌ریزی کند ولی باید به توافق برسیم که برنامه طولانی مدت داشته باشیم که با تغییر دولت‌ها تغییر نکند.
فارس: به نظر شما در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان در کشور با چه مشکلاتی رو به رو هستند؟
طیبی: بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان در فروش محصولات خود دچار مشکل هستند و یکی از مشکلات ما ایجاد تقاضا برای این شرکت‌هاست، در حال حاضر بازاریابی مهم ترین نیاز شرکت های دانش بنیان است.
در برخی دستگاه‌ها نگاه به داخل نمی‌شود و اگر می‌شود جاهایی است که ما تحریم هستیم و چاره‌ای جز نگاه به داخل نداریم.
اما خواسته مقام معظم رهبری این است که حمایت از کالای داخلی به صورت کامل انجام شود، برخی دستگاه‌ها از توان داخل استفاده نمی‌کنند و هر جا که بتوانند حتما کالای خارجی خریداری می‌کنند یعنی هنوز اراده دانش‌بنیان در کشور شکل نگرفته است.
فارس: برای رفع این مشکل چه باید کرد؟
طیبی: من فکر می‌کنم رفع مشکلات باید ابتدا از سمت مسؤولان انجام شود. باید افراد کاربلد و موفق برای تدوین برنامه‌های بلندمدت دست به کار شوند و این برنامه‌ها باید به درستی از سوی مدیران اجرایی اجرا شود.
نباید برای صادرات مواد خام و واردات تجهیزات به کسی رانت داده شود، اگر رانت می‌دهیم رانت به تولید در کشور بدهیم، رانت به صادرات مواد تولیدی خودمان بدهیم.
به نظر من باید به معاونت علمی و فناوری قدرتی داده شود که در صورت عدم استفاده یک وزارتخانه از محصولات ایرانی در پروژه‌های خود با آن برخورد کند.
معاونت علمی می‌تواند با همکاری سایر وزارتخانه‌ها بازار مناسب برای شرکت‌های دانش بنیان را ایجاد کند.
کشور زیرساخت‌های خوبی دارد، اگر کار را واقعا به دست افراد کاردان بسپریم، مطمئنا در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان موفق می‌شویم.
* اقدامات جهاد دانشگاهی برمبنای نیازهاست
فارس: جهاد دانشگاهی در این حوزه چه کرده است؟
طیبی: تمام پروژه‌های جهاد دانشگاهی در راستای حل مشکلات کشور و بر مبنای نیازهاست، محققان ما فناوری‌های بسیاری در این زمینه ارائه دادند اما دستگاه‌های دولتی تنها به بخشی از دستاوردهای جهاد دانشگاهی توجه کرده‌اند.
اگر به محققان جهاد دانشگاهی مأموریت واگذار شود، قطعا موفق می‌شوند اما برخی پژوهش را دکور کار می‌دانند در صورتیکه پول پژوهش برای حل مشکلات کشور است و باید ثروت‌آفرینی کند.
جهاد می‌تواند هم مدیریت انتقال فناوری را انجام دهد هم دانش و فناوری‌های متعلق به خودمان را ارائه دهد. چرا ما هر بار باید یک کالا را از خارج بخریم؟ کافی است یک بار از بهترین شرکت بخریم و در قبال آن امتیاز انتقال فناوری را از آن‌ها بگیریم. اما کسی ماموریت پژوهشی را به ما محول نمی‌کند، چرا که دستگاه‌ها به دنبال این هستند که نیازهایشان را از خارج تولید کنند.
مدیران خودباور می‌توانند برای کمک به اقتصاد دانش‌بنیان به جهاد و محققان جهاد دانشگاهی اعتماد کنند. مدیری که کار موفق فناورانه در هیچ زمینه‌ای انجام نداده است این خودباوری را ندارد اما مدیران زیادی داریم که خودباوری دارند و این مدیران باید شناسایی و در مسؤولیت‌ها به کار گرفته شوند.
* مدعی دفاع دانش‌بنیان هستیم
فارس: برخی جوانان محقق کشور به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنید، این جوانان عدم حمایت مسؤولان را دلیل مهاجرت خود می‌دانند، شما در این زمینه چه کاری انجام داده‌اید؟
طیبی: برنامه‌های ما در راستای حمایت از جوانان است، ما مدعی دفاع دانش‌بنیان هستیم و از نهادهای دیگر هم می‌خواهیم از محققان جهاد دانشگاهی حمایت کنند چرا که ما برای رفاه مردم کالای با کیفیت تولید می‌کنیم.
انتهای پیام/