در سفر به نصف جهان می‌توانیم به تماشای بناهایی تاریخی بنشینیم که نمادهایی از زندگی مسالمت آمیز ادیان در این شهر است و از عمارتی بازدید کنیم که فرح‌انگیزترین عمارت دنیا لقب دارد.
تاریخ شهر اصفهان به تنهایی به اندازه‌ای پربار است که هرچه از دیدنی‌های این شهر بنگاریم کم است، زاینده‌رود بخش جدایی ناپذیر از تاریخ این دیار است به نوعی که در سفرنامه‌های جهان نیمی از توصیف‌ها به این رودخانه و زیبایی آن یا انعکاس تصویر پلهای تاریخی در جریان زلال رود برمی‌گردد، رودخانه‌ای که در طول جریان زندگی‌ساز خود در مسیر گذر از اصفهان بیش از ۴۰۰ بنای تاریخی را در کنار خویش جای داده است.
چندین سال پیشنهاد ثبت محور تاریخی طبیعی اصفهان در یونسکو رسانه‌ای شد که در صورت انجام آن به شکل طبیعی این ۴۰۰ بنا نیز در یونسکو ثبت می‌شد، این موضوعی که در هر کجای جهان بود بلافاصله از آن استقبال می‌شد اما با گذشت چنین و چند سال سال از این پیشنهاد هنوز پرونده این بناها برای ثبت به یونسکو ارسال نشد تا فرصتی ناب از میان برود.
شاید اگر سال‌ها پیش مسئولان این پیشنهاد را عملیاتی کرده بودند، اکنون شاهد فصلی شدن جریان آب در زاینده‌رود نبودیم چراکه هر بخشی از تاریخ در یونسکو ثبت می‌شود محافظتی جهانی و با جدیت را در پی خواهد شد؛ به همان شکل که یونسکو با جدیت اجازه نداد ساختمان بی قواره نقش جهان را که زمانی به اصرار مسئولان شهرداری در میدان امام حسین (ع) اصفهان سبز شد بیهوده قد بکشد و به اندازه‌ای در این راه ایستادگی کرد که پس از چند سال با تهدید خارج شدن میدان نقش جهان از فهرست میراث جهانی یونسکو مسئولان مجبور به تخریب چند طبقه این ساختمان شدند، به همین ترتیب به یقین به هیچ عنوان یونسکو از موضع خود در ارتباط با جاری بودن دائمی زاینده رود کوتاه نمی‌آمد.
در این گزارش با بخشی دیگر از آثار تاریخی اصفهان و پلهای معروف رودخانه زاینده رود آشنا می شویم.
پل جویی: این پل که در فاصله ۳۳ پل تا خواجو قرار دارد، به پل جویی نیز شهرت دارد. این پل راه اختصاصی برای رفت‌وآمد کاخ هفت‌دست و کوشک آیینه‌خانه بوده است، به دلیل اینکه بر روی این پل جوی آبی روان بوده به این مناسبت آن را پل جویی می‌نامند.
برج شش گوشه وسط پل با چشمه‌های آب جاری فرح بخش پذیرای امیران، اشراف، مهمانان و سفیرانی بود که به حضور شاه شرفیاب می‌شدند، در قسمت غربی این پل آب رودخانه به صورت دریاچه‌ای درمی‌آمد به همین لحاظ به آن «پل دریاچه» نیز می‌گفتند.
تا حدود ۱۰ سال پیش این پل به ویرانه‌ای شبیه بود و امکان عبور و مرور از آن امکان پذیر نبود تا اینکه توسط میراث فرهنگی اصفهان تعمیر اساسی شد.
پل شهرستان: قدیمی ترین پل زاینده‌رود و از کهن‌ترین پلهای ایران است که به عقیده بعضی از محققان ساخت آن به دوره ساسانی برمی‌گردد اما ریشه و پایه هخامنشی دارد و پایه‌های آن روی سنگ‌های طبیعی کف رودخانه استوار شده است.
این پل که به جی یا پل جَسر نیز معروف است در زمان دیلمیان و سلجوقیان تعمیر و مرمت شده است.
نصف جهانی در چشمان مساجد، کنیسه‌ها، معابد و کلیسا
اصفهان شهری است مشهور به زندگی مسالمت آمیز ادیان به نوعی که پیران چهار دین اسلام، مسیحیت، یهودیت و زرتشتی سالیان درازی است که در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و با یکدیگر تعاملات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارند.
بر این اساس کلیسا، کنیسه و معبد زرتشتیان اصفهان از نقاط دیدنی این شهر است، البته کلیسای وانک همواره امکان بازدید وجود دارد اما برای بازدید از کلیسای مریم، کنیسه یهودیان و معبد زرتشتیان نیاز به هماهنگی است و بهتر است با تور به بازدید از این مکان‌ها بپردازید.
کلیسای تاریخی وانک اصفهان: ارامنه بعد از کوچ بزرگ از جلفا به دستور شاه عباس به اصفهان آورده شدند و از بدو ورود شروع به ساختن محل زندگی کردند و در وهله اول کلیساها را بنا کردند که وانک نخستین کلیسای بنا شده در این شهر بوده است، این کلیسا که در محله جلفای اصفهان قرار دارد بزرگترین کانون علم و مذهب ارامنه ارتدوکس ایران محسوب می‌شود.
قدمت تاریخی این کلیسا و حفظ آن در طول قرن‌های متمادی نشانه‌ای از هم زیستی ادیان مختلف در اصفهان در کنار یکدیگر است.
کلیسای مریم: کلیسای مریم مقدس، دومین کلیسای قدیمی شهر اصفهان است و در سال ۱۶۱۳ میلادی در زمان حکومت صفویه توسط یکی از تاجران آن دوران به نام «آوِدیک باباکیان» ساخته شده است. مجموعه کلیسای هاکوپ و مریم مقدس، یکی از آثار ملی ایران است.
بر دیوارهای داخلی این ساختمان با گچ پوشانده شده‌اند نقاشی‌هایی با موضوعاتی از کتاب مقدس به تصویر کشیده شده است، مجاورت ضلع جنوبی بنا هم نمازخانه کوچکی به نام استپانوس قرار دارد.
نکته جالب اینکه کلیسای هاکوپ یا کلیسای یعقوب مقدس در داخل کلیسای مریم مقدس و در ضلع شمالی آن قرار دارد و قدیمی‌ترین کلیسای شهر اصفهان است، سال ساخت این کلیسا ۱۶۰۷ میلادی است، در سال ۱۶۱۳ میلادی در اطراف این کلیسا، ساختمان کلیسای مریم مقدس را ساخته‌اند.
آتشکده و کوه آتشگاه: این آتشکده مربوط به دوران عیلامی‌ها بر فراز کوهی به همین نام قرار دارد که یادگاری از دوران باستان و قدیمی‌ترین مرکز تجمع انسان‌ها است و چندین قرن نگهبانانی به طور دائم از آتش آن مراقبت می‌کردند تا خاموش نشود.
انگورستان ملک: از دیگر بناهای تاریخی اصفهان است که شیشه‌های هفت رنگ قجری آن موجب بازی نور بر دیوارهای ساختمان شده است و زیبایی این ساختمان تاریخی را که از سال‌ها پیش برای عزاداری امام حسین (ع) وقف شده به چشم گردشگران می‌کشاند.
منارجنبان: این مناره مشهورترین مناره جهان محسوب می‌شود و راز شگفت آور آن این است که با تکان دادن یکی از مناره‌ها، مناره دیگر و تمام ساختمان به نوسان در می‌آید و این امر با قراردادن یک لیوان آب بر مقبره عارفی مشهور به عمو عبدالله که در این ساختمان مدفون است مشاهده می‌شود اما راز این دانش فنی هنوز به طور کامل کشف نشده است.
لازم به ذکر است که سال‌ها پیش یکی از مناره‌ها برای کشف راز آن دستکاری شده و به همین علت اکنون یکی از این مناره‌ها کمتر از دیگری تکان می‌خورد.
بازار قیصریه: این بازار از بزرگترین و مجلل‌ترین مرکز خرید و فروش در دوران صفویه و از باشکوه‌ترین و زیباترین دروازه‌های دنیا است؛ در بالاترین قسمت این سردرب نمادی قرار دارد که بیانگر صورت فلکی اصفهان یا برج قوس است.
این بازار میدان امام را به میدان عتیق (کهنه) و اصفهان عصر سلجوقی مربوط می‌کند و برخی از راسته‌های این بازارها عبارت است از بازار عریان، هارونیه، نیم‌آورد گلشن، مخلص، سماورسازها و مقصودبیک.
مسجد جامع اصفهان: مسجد را می‌توان موزه‌ای از آثار هنری و معماری ۱۵ قرن دوران اسلامی به شمار آورد و شامل قسمت‌های مختلفی است که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره‌ای خاص هستند.
تخت فولاد اصفهان: این قبرستان تاریخی بعد از وادی‌السلام مهم‌ترین قبرستان شیعیان است و مدفن بسیاری هنرمندان، فرهیختگان و علمای شیعه علمای شیعه است و قبر یوشع نبی از پیامبران بنی اسرائیل نیز در بخشی از این مکان به نام لسان الارض قرار دارد و قدمت این قبرستان را به پیش از اسلام مربوط می‌کند.
در میان هر یک از قطعه‌های تخته فولاد آرامگاه یک یا چند تن از مشاهیر نامدار قرار دارد و آن قطعه به عنوان تکیه و به نام آن فرد نامیده می‌شود که بسیار از آنها از نظر معماری بی نظیر هستند.
عمارت هشت بهشت: این عمارت دو طبقه و هشت ضلعی که اکنون در خیابان چهارباغ اصفهان و در میانه پارکی معروف به نام شهید رجایی قرار دارد یکی از زیباترین بناهای تاریخی اصفهان است که باقیمانده کاخ‌های باصفا و کلاه‌فرنگی‌هایی است که در این دوره در کنار چهارباغ احداث شده بود.
کاخ هشت بهشت مجلل‌ترین و فرح‌انگیزترین عمارت دنیا از دیدگاه سیاحان نامیده گرفته است.
چهلستون: ساخت این کاخ در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد و علاوه بر بخش هسته‌ای کاخ دارای بخش‌هایی همچون تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوان‌های طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ است.
نقاشی‌های دیواری چهلستون زیر نظر هنرمند نامدار عصر صفوی، رضا عباسی با خصلت بزرگ نمایی به شیوه مینیاتورهای ایرانی انجام گرفته است.