در هفته گذشته علاوه بر آنکه دو زلزله بیش از ۴ ریشتر در استانهای کرمان و خراسان جنوبی و ۱۸ زلزله بیش از ۳ ریشتر در کشور رخ داد، شهرهای سیل زده نیز زلزلههای بیش از ۳ ریشتر را متحمل شدند.
در کنار دو زلزله ۴.۲ ارزوئیه استان کرمان و ۴.۶ شوسف استان خراسان جنوبی با ورود سامانه بارشی, استانهای مختلف کشور تحت تأثیر این سامانه قرار گرفتند به گونهای که ساکنان استان مازندران و گلستان نوروزشان را با سیل آغاز کردند.
استانهای خوزستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و فارس درگیر سیل شدند و سیل ویرانگر دروازه قرآن شیراز، خسارات زیادی را به بار آورد. اروند رود خوزستان نیز سیلابی شد و بالا آمدن سطح آب این رودخانه سبب نفوذ آب و شکسته شدن برخی از سدبندهای شهر روستاهای بخش اروندکنار آبادان و سرازیر شدن آب به خیابانها و اطراف منازل شد. سیل به اندیمشک نیز رسید.
شهرهای مختلف استان لرستان نیز درگیر سیل شدند، سیل شدید پلدختر را درگیر کرد. استان کرمانشاه نیز درگیر شد و این استان در کنار زلزلههای متعددی که روزانه این استان را تبدیل به لرزه خیرترین شهر کشور کرده است، خسارات ناشی از سیل را نیز متحمل شد.
سیل استان گلستان و آق قلایی که در آب محاصره شد
از ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح روز ۲۷ اسفندماه تا ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح روز جمعه ۲ فروردین ماه ۹۸ مقدار بارش در ایستگاه "توسکاچال" مینودشت به ۳۵۴ میلیمتر رسید که نسبت به میانگین سالانه منطقه رقم بسیار بالایی است. این در حالی است که مساحت تقریبی حوضه بارش و تجمع آب ۸۵۰۰ کیلومتر مربع (۸۵۰۰۰۰ هکتار) بوده یعنی ۴۰ درصد مساحت استان گلستان بوده است؛ ضمن آنکه متوسط دراز مدت بارش سالیانه برای حوضه رود "گرگان" و "قره سو" در دوره ۵۰ ساله ۲۶۷ میلیمتر در سال برآورد میشود.
رقم بارندگی سیل آسای گلستان ۱۲۲ برابر مقدار میانگین ۵۰ ساله بوده است. در حوضه تجمع آب سیلاب مقدار میانگین بارش ۱۷۸ میلی متر از ۲۷ اسفند تا ۲ فروردین برای کل حوضه است، این عدد در مقایسه با میانگین ۵۰ ساله حدود ۶۷ درصد کل میانگین دراز مدت سالیانه است.
در محدوده اثر مستقیم سیل مراکز شهری "گنبدکاووس"، "انبارآلوم"، "آق قلا" و "سیمین شهر" (حوزه گمیشان) با جمعیتی بالغ بر ۲۱۱ هزار نفر قرار دارد و همچنین در زون پخش شدگی سیلاب ۸۲ آبادی با جمعیت ۱۰۳ هزار و ۵۰۰ نفر ساکن هستند.
وضعیت خاص مورفولوژیکی گستره استان گلستان و همجواری آن با دریای مازندران و زون پربارش خطه ساحلی شمال، پتانسیل وقوع سیل را در این محدوده به طور قابل ملاحظهای افزایش داده است به طوری که طبق آمارها چندین سیل مخرب در گستره استان رخ داده است که به این شرح است:
موقعیت استان گلستان
تعداد سیلابهای استان گلستان تا اول سال ۱۳۹۶
ردیف |
نام شهرستان |
تعداد وقوع سیل |
۱ |
بندر گز |
۲۲ مورد |
۲ |
کردکوی |
۳۳ مورد |
۳ |
گرگان |
۲۵ مورد |
۴ |
علی آباد کتول |
۳۹ مورد |
۵ |
بندر ترکمن و گمیشان |
۹ مورد |
۶ |
آق قلا |
۱۰ مورد |
۷ |
آزادشهر |
۲۴ مورد |
۸ |
رامیان |
۱۹ مورد |
۹ |
گنبدکاووس |
۲۳ مورد |
۱۰ |
مینودشت |
۱۹ مورد |
۱۱ |
گالیکش |
۲۸ مورد |
۱۲ |
مراوه تپه |
۴۴ مورد |
۱۳ |
کلاله |
۳۰ مورد |
دکتر علی بیت اللهی، دبیر کارگروه ملی مخاطرات زلزله و لغزش لایههای زمین، در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه بارش سامانه بارشی از روز ۲۷ اسفند ماه سال گذشته موجب اشباع شدن حوضههای آبریز استان گلستان شد، افزود: علاوه بر آن باعث بالا آمدن آب رودخانههای متعدد و سرریز شدن سدهای استان چون "بوستان" و "وشمگیر" شد به گونهای که در صبح چهارشنبه ۲۹ اسفند ۹۷ ورودی آب سد "وشمگیر" ۲۲۰ متر مکعب بود که این عدد در ساعت یک بعدازظهر همان روز به ۴۲۰ مترمکعب در ثانیه رسید.
وی ادامه داد: آبهای ناشی از بارندگی ممتد و شدید حدود ۳۵ ساعته، در مساحت ۸۵۰۰ کیلومتر مربعی در دو جهت شیب جنوب به شمال و شرق به غرب به سوی مسیر آبراههای "گرگانرود" و رودخانههای متصل به آن گسیل شده و در نواری از شرق (گنبدکاووس) به غرب (آق قلا) سیلاب قدرتمندی را تشکیل داده که در ادامه از آق قلا تا مجاورت شرقی دریای مازندران (روستای "خواجه نفس" در ۲۰ کیلومتری غرب آق قلا) نیز امتداد یافته و مراکز جمعیتی سر راه خود را تحت تأثیر قرار داد.
حوضه آبگیر تشکیل دهنده سیلاب استان گلستان و جهت شیب و حرکت آب
شهرهایی که در تخت تأثیر سیل گلستان قرار گرفتند
بیت اللهی خاطر نشان کرد: بارندگی ممتد روزهای پایانی سال ۱۳۹۷، نهشتههای سطحی گستره حوضه را اشباع و در ادامه بارندگی، روانابهایی با دبی بسیار بالا در امتدادی که شیب و مورفولوژی حوضه آن را هدایت میکرد، به وجود آورد. در مسیر از شمال شرق به گنبد در طول حدود ۸۰ کیلومتری آب به سمت گستره شهرستان گنبد روان شد. علاوه بر آن از سوی جنوبی نیز در امتداد شیب از جنوب به شمال این رخداد همزمان، روی داد، در نهایت پس از گذر از سدهای شرقی گنبد (سدهای گلستان و بوستان) با توجه به شیب بسیار ملایم پهنه گنبد، محدوده وسیعی از منطقه را آب فرا گرفت و سیلاب سهمگین شکل گرفت.
مسیر شروع حوضه آبریز از سمت شرقی تا گنبد
این استان علاوه بر سیل، زلزله ۳.۵ ریشتری را نیز تجربه کرده است.
جزئیات زمین لرزههای هفته گذشته به این شرح است:
شنبه ۳ فروردین
در اروندکنار استان خوزستان زلزله ۲.۶، وزوان استان اصفهان زلزله ۲.۹، کاکی استان بوشهر زلزله ۲.۸، سر پل ذهاب استان کرمانشاه زلزله ۲.۵ رخ داد.
یکشنبه ۴ فروردین
در قطور استان آذربایجان غربی زلزلهای به بزرگای ۳.۳ در عمق ۵ کیلومتری رخ داد و کانون این زمینلرزه در ۹ کیلومتری قطور، ۳۰ کیلومتری زرآباد و ۴۵ کیلومتری خوی این استان گزارش شد.
رستاق استان فارس زلزلهای با بزرگای ۳.۸ را در عمق ۱۰ کیلومتری تجربه کرد. کانون این زمینلرزه در ۱۸ کیلومتری رستاق، ۳۵ کیلومتری جنت شهر و ۳۷ کیلومتری دوبرجی این استان به ثبت رسید.
در سرپل ذهاب استان کرمانشاه زلزله ۲.۶ و تازه آباد این استان نیز زلزله ۲.۶ به ثبت رسید.
دوشنبه ۵ فروردین
زلزله ۳ ریشتری گیلانغرب استان کرمانشاه اولین زلزله روز ۵ فروردین ماه است که در عمق ۵ کیلومتری رخ داد. این زمینلرزه در ۲۵ کیلومتری گیلانغرب و ۳۰ کیلومتری سومار استان کرمانشاه و ۳۴ کیلومتری خانقین عراق به ثبت رسید.
در قاسمآباد استان خراسان رضوی زلزله ۲.۵ و راور استان کرمان زلزله ۲.۸ به ثبت رسید.
بم استان کرمان با زلزلهای به بزرگای ۳ لرزید. عمق این زمینلرزه در ۸ کیلومتری و کانون رومرکز آن در ۵ کیلومتری بم، ۷ کیلومتری بروات و ۲۷ کیلومتری نظامشهر این استان گزارش شد.
زلزله ۳.۵ دوزین استان گلستان از دیگر رخدادهای لرزهای مهم این روز بوده که در عمق ۱۰ کیلومتری و در ۱۹ کیلومتری دوزین، ۲۶ کیلومتری کلاله و ۲۷ کیلومتری گالیکش این استان رخ داد.
در مهر استان فارس زلزلهای به بزرگای ۳ در عمق ۵ کیلومتری رخ داد و کانون این زمینلرزه در ۱۱ کیلومتری مهر ،۱۴ کیلومتری گلهدار و ۱۷ کیلومتری اسیر استان فارس بوده است.
سهشنبه ۶ فروردین
سردشت استان آذربایجان غربی زلزلهای به بزرگای ۳.۳ در عمق ۷ کیلومتری به ثبت رسید.
بندر خمیر نیز با زلزلهای به بزرگای ۳ لرزید. عمق این زمین لرزه در ۳ کیلومتری، کانون رومرکز آن در ۱۰ کیلومتری بندر خمیر، ۱۴ کیلومتری لافت و ۳۹ کیلومتری درگهان استان هرمزگان بوده است.
در بروات استان کرمان نیز در این روز زلزله ۲.۸ رخ داد.
هجدک استان کرمان زلزلهای به بزرگای ۳ در عمق ۸ کیلومتری را تجربه کرد. کانون این زمین لرزه در ۳۲ کیلومتری هجدک، ۴۲ کیلومتری چترود و ۴۹ کیلومتری شهداد این استان بوده است.
چهارشنبه ۷ فروردین
در هجدک استان کرمان دو زلزله ۲.۷ و در سومار استان کرمانشاه زلزله ۲.۸ رخ داد.
ارزوئیه استان کرمان زلزله ۴.۲ در عمق ۱۰ کیلومتری را تجربه کرد. کانون این زمین لرزه در ۱۹ کیلومتری ارزوئیه، ۳۲ کیلومتری فارغان و ۳۹ کیلومتری حاجی آباد این استان گزارش شد.
تخت استان هرمزگان بعد از یک زلزله به بزرگای ۳.۴ در عمق ۱۰ کیلومتری زلزله دیگری با بزرگای ۴.۲ در عمق ۵ کیلومتری را تجربه کرد و کانون این زمین لرزه در ۱۲ کیلومتری تخت، ۲۳ کیلومتری قلعه قاضی و ۴۴ کیلومتری سرگز این استان گزارش شد.
تازه آباد استان کرمانشاه نیز با زمینلرزهای به بزرگای ۳.۱ در عمق ۱۰ کیلومتری لرزید. این زلزله در ۱۲ کیلومتری تازه آباد، ۳۰ کیلومتری جوانرود و ۳۷ کیلومتری باینگان این استان به ثبت رسید.
دهرم استان فارس بعد از زلزله ۲.۸ زلزله دیگری با بزرگای ۳.۴ در عمق ۱۰ کیلومتری را تجربه کرد. این زمین لرزه در ۱۸ کیلومتری دهرم، ۲۹ کیلومتری فیروز آباد و ۴۱ کیلومتری فراشبند این استان رخ داد. زلزله ۲.۵ از دیگر رخدادهای این منطقه بوده است.
در ساعت ۲۰ و ۴۹ دقیقه روز ۷ فروردین زلزلهای به بزرگای ۴.۶ در شوسف استان خراسان جنوبی در عمق ۸ کیلومتری رخ داد. این زمین لرزه در ۲۶ کیلومتری شوسف، ۴۶ کیلومتری درح و ۴۷ کیلومتری نهبندان این استان به ثبت رسید.
پنجشنبه ۸ فروردین
ملکان استان آذربایجان شرقی زلزله ۳.۲ در عمق ۶ کیلومتری را تجربه کرد و کانون آن در ۱۰ کیلومتری ملکان، ۱۷ کیلومتری لیلان و ۲۲ کیلومتری چاربرج این استان به ثبت رسید.
در تازه آباد استان کرمانشاه زلزلههای ۲.۶ و ۲.۵، مورموری استان ایلام زلزله ۲.۵، دیهوک استان خراسان جنوبی زلزله ۲.۵ به ثبت رسید.
در علامرودشت استان فارس زلزله ۲.۶ رخ داد و بعد از آن زلزله دیگری با بزرگای ۳.۳ در عمق ۵ کیلومتری به ثبت رسید که کانون این زمین لرزه در ۸ کیلومتری علامرودشت و ۱۳ کیلومتری محمله استان فارس و ۲۲ کیلومتری مهر استان فارس رخ داد. زلزله ۳ در عمق ۵ کیلومتری و ۲.۹ از دیگر رخدادهای این منطقه بوده است.
بروات استان کرمان با زلزلهای به بزرگای ۳.۴ در عمق ۵ کیلومتری لرزید. کانون این زلزله در ۶ کیلومتری بروات، ۱۲ کیلومتری بم و ۱۹ کیلومتری نظامشهر این استان بوده است.
زلزله ۴.۱ در تسوج استان آذربایجان شرقی از دیگر رخدادهای مهم روز ۸ فروردین بوده است. این زمین لرزه در ۱۲ کیلومتری تسوج، ۱۳ کیلومتری شرفخانه و ۱۳ کیلومتری کوزه کنان این استان رخ داد.
جمعه ۹ فروردین
نودان استان فارس زلزله ۲.۶ را تجربه کرد و هجدک استان کرمان با زمین لرزهای به بزرگای ۳.۳ در عمق ۹ کیلومتری لرزید. کانون این زمین لرزه در ۳۳ کیلومتری هجدک، ۴۶ کیلومتری چترود و ۵۳ کیلومتری کاظم آباد این استان گزارش شد.