به گزارش مشرق، به مناسبت انتشار دفتر اول کتاب «در حواشی کتاب» مجموعه مقالات محمود آموزگار، مدیر انتشارات و کتابفروشی «آمه» و رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، در حوزه نشر و کتاب در ایران، عصر یکشنبه ششم آبان، مراسم «شب مسایل امروز نشر ایران» از سوی مجله بخارا و در محل خانه گفتمان شهر (وارطان) و با حضور جمعی از ناشران و فعالان حوزه کتاب و همچنین پژوهشگر پیشکسوت حوزه عرفان و تاریخ، محمدعلی موحد، برگزار شد.
یکرنگیان: برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب به اقتصاد کتابفروشی‌ها آسیب می‌زند
در ابتدای این نشست که اجرای آن را علی دهباشی مدیرمسئول و سردبیر نشریه بخارا بر عهده داشت، «رضا یکرنگیان» مدیر انتشارات خجسته و از فعالان پیشکسوت در حوزه نشر و کتابفروشی، سخنانی با اشاره به برخی از معضلات عرصه نشر، برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب را از جمله آنها برشمرد که «موجب لطمات جدی به کتابفروشان در شهرستان‌ها شده است» و گفت: دولت نباید مبادرت به برگزاری این نمایشگاه‌ها بکند، بلکه وظیفه دولت رسیدگی به زیرساخت‌های حوزه نشر است.
وی که به بهانه رونمایی از کتاب «در حواشی کتاب» به این مراسم آمده بود، از محمود آموزگار مؤلف این اثر به عنوان یکی از کارشناسان خبره حوزه حقوق مالکیت فکری و موضوع کپی‌رایت یاد کرد و همچنین با اشاره به خدمات او در دوره اخیر مسئولیش در کسوت ریاست اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، تشکیل کارگروه صیانت از حقوق ناشران و پدیدآورندگان آثار را در این دوره، اقدامی مهم توصیف کرد.
این پیشکسوت حوزه نشر در عین حال محمود آموزگار و یک عضو دیگر هیئت مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران را - که البته از وی نام نبرد - در انجام برخی اقدامات مهم در زمینه نشر و کتابفروشی، در هیئت مدیره این اتحادیه، «تنها» توصیف کرد.
جلالی: دولت به دنبال ایجاد تفرقه در عرصه نشر کشور است
در ادامه «سعید جلالی» رئیس هیات مدیره اتحادیه ناشران آذربایجان شرقی در سخنانی با اشاره به اینکه حتی بدون در نظر گرفتن بحران‌های مالی، صنعت نشر ما همواره نفس‌های آخرش را می‌کشد، گفت: متاسفانه باید اذعان کرد که دولت نه به دنبال انسجام در حوزه نشر بلکه به دنبال ایجاد تفرقه در این عرصه است.
رئیس هیات مدیره اتحادیه ناشران آذربایجان شرقی آمارهای دولتمردان در زمینه صنعت نشر را از دوره اولین وزیر فرهنگ (ناصر میناچی) تاکنون که عباس صالحی مسئولیت این وزارتخانه را بر عهده دارد، دارای سیر صعودی دانست که کاملاً با آنچه او «سرنگونی نشر» نامید، مغایرت دارد.
جلالی با اشاره به ۲۶۴۰ واحد دانشگاهی که در کشور فعال هستند، اُفت شمارگان کتاب به ۳۰۰ و ۲۰۰ نسخه را واقعیتی تأسف‌بار خواند و گفت: نشر نیازمند و تشنه‌ی گفت‌وگوی نخبگان خودش است. اینکه ما برویم و از دولت بخواهیم که مشکلاتمان را حل کند، بسیار پرهزینه است چرا که دولت هم، آن‌وقت دیگر دست‌بردار ما نخواهد بود.
این فعال حوزه نشر در ادامه موضوع واسپاری امور نشر به تشکل‌های صنفی را که از سوی دولت مطرح شده است، تنها یک شعار خواند و گفت: اگر بحث واسپاری واقعی است، باید کل سیاستگذاری در صنف نشر انجام شود که البته آقای صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) در صحبتی که در این رابطه با او داشتم، این نقد را پذیرفت.
رئیس هیات مدیره اتحادیه ناشران آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه ۸۳ درصد تولیدات نشر کشور در تهران رقم می‌خورد، گفت: ۷۸ میلیون نفر از جمعیت کشور، خارج از تهران هستند و این مسئله باعث شده است که نشر محلی ما خاموش شود، درحالی‌که توسعه ملی در گِروی توسعه‌های محلی است.
وی همچنین عدم تشکیل اتحادیه سراسری و فراگیر ناشران و کتابفروشان ایران را تاکنون، از دیگر معضلات حوزه نشر کشور برشمرد.
موسوی: تکثیر غیرقانونی کتاب نشان می‌دهد که این کالا، هنوز متقاضی دارد
همچنین در این نشست «پژمان موسوی» روزنامه‌نگار و فعال حوزه کتاب و رسانه، در سخنانی عدم توجه به مسائل حوزه نشر را در سیاست‌های حاکمیتی، در ایجاد چالش‌هایی از قبیل گرانی کاغذ و تکثیر غیرقانونی کتاب‌های ناشران توسط برخی سودجوها، موثر دانست و در ادامه هم گفت: متأسفانه کتاب در رسانه‌های ما هم چندان جایی ندارد و کتاب‌ها یا بر اساس یک رابطه و در واقع رانت معرفی می‌شوند یا اصلاً تبلیغ و معرفی نمی‌شوند؛ در چنین شرایطی طبیعی است که تغییری هم در سرانه مطالعه ایجاد نشود.
وی همچنین ایجاد مِگامال‌های بزرگ و سوق داده شدن سرمایه‌های کلان به طرف آنچه او «سطحی شدن زندگی آدم‌ها» نامید، و در عین حال حذف کتابفروشی‌های کوچک در محلات را از دیگر معضلات حوزه فرهنگ و کتاب برشمرد و گفت: این در حالی است که کتابفروشی‌های محلات تا چند دهه پیش برای خود هویتی داشتند و در حوزه فرهنگ هم نقش مهمی ایفا می‌کردند.
موسوی با اشاره به مسئله تکثیر غیرقانونی کتاب‌ها توسط برخی افراد سودجو در ماه‌ها و هفته‌های اخیر، در عین حال این نکته را مورد توجه قرار داد که «حتماً تقاضایی برای این کتاب‌ها وجود داشته که در چنین شرایط اقتصادی، چنین سرمایه‌های هنگفتی برای تولید و تکثیری کالایی به نام کتاب صرف می‌شود. درواقع این نشان می‌دهد که کتاب همچنان مخاطب خود را دارد».
آموزگار: خود ما ناشران هم هنوز به اهمیت مسئله حق مولف پی نبرده‌ایم
در این نشست همچنین «محمود آموزگار» نویسنده کتاب «در حواشی کتاب» و رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به ورودش به هیئت مدیره این اتحادیه از سال ۸۹ گفت: با توجه به مراوداتی که با برخی ناشران خارجی داشتم و همچنین بازدیدهایی که از نمایشگاه‌های کتاب انجام می‌دادم، همواره این دغدغه برایم وجود داشت که چگونه می‌توان وضعیت نشر را که اکنون در ایران رایج است، اندکی به جلو پیش برد.
وی با اشاره به اینکه نشر مقوله‌ای غربی است و اصطکاک و تعارضی که به لحاظ منافع بین ناشر و پدیدآورنده در آن ایجاد می‌شود، مسئله کپی‌رایت و حق مؤلف را پیش می‌کِشد، یکی از چالش‌های حوزه نشر را در سال‌های اخیر، حرکت نشر از وضعیت سنتی به وضعیت مدرن برشمرد که به گفته او «چندان حرکت موفقی نبوده است».
آموزگار گفت: یکی از دلایلی هم که باعث می‌شود برخی به همین راحتی بتوانند کتاب‌هایمان را بردارند و به صورت غیرقانونی منتشر کنند، اهمیت ندادن به حقوق مؤلف است؛ مسئله‌ای که حتی بین خود ما ناشران هم هنوز جا نیفتاده است.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با یادآوری مسئله سانسور به عنوان اصلی‌ترین و در عین حال تنها مؤلفه‌ای که قبل از انقلاب از سوی رژیم پهلوی در عرصه نشر اجرا می‌شد، گفت: بعد از انقلاب و به ویژه از سال ۱۳۶۶ که صدور پروانه نشر آغاز شد، شاهد افزایش بی‌رویه تعداد ناشران بودیم به طوری که در حال حاضر حدود ۱۷ هزار پروانه نشر داریم؛ این در حالی است که تعداد کتابفروشی‌ها به مراتب کمتر از این میزان است.