ستاد هماهنگی خدمات سفر که چند سالی است تشکیل شده امسال بیشتر توانست ثابت کند که نبودش نمود بیشتری دارد تا بودنش! تنها نهادی که نتوانست اقدامی در بحران سفرهای عید انجام دهد همین ستاد بود.
سازمان میراث فرهنگی این ادعای بزرگ را دارد که متولی سفر در کشور است و در زمان‌هایی مانند عید نوروز و یا تابستان، با گردآوردن سازمانهای مرتبط با سفر توانسته ستادی را ایجاد کند که در زمینه خدمات رسانی به مسافران هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. ستادی که در آن ۲۷ دستگاه از جمله نیروی انتظامی، هواشناسی، راهداری، هلال احمر، راه آهن، سازمان هواپیمایی و … عضو هستند و زیر نظر رئیس ستاد که همان معاون گردشگری کشور است فعالیت می‌کنند. اما عملکرد این ستاد بعد از گذشت چند سال از تشکیل آن، امسال در زمان عید توانست نمود بیشتری پیدا کند و نشان دهد که بود و نبود این ستاد تفاوتی برای صنعت گردشگری ندارد.
این ستاد در واقع هیچ نقشی در صنعت سفر و گردشگری کشور ندارد. نه می‌تواند به توزیع سفر کمکی کند و نه سازمانها را در حل مسائل مربوطه هدایت کند. گرچه این ستاد آئین نامه بلند بالایی دارد که وظایف زیادی را برایش مشخص کرده است اما در مقابل گرانی بلیت هواپیما، صنعت بزرگ هتلداری و یا تخلفات آژانس‌ها و… چه کاری از عهده آن بر می‌آید؟
تنها اقدام این ستاد برگزاری جلساتی پیش از ایامی مانند عید نوروز است که رئیس آن از همه دستگاه‌های عضو می‌خواهد که آمادگی کامل برای بحث سفر داشته باشند! جلسه سال ۹۷ نیز برگزار شد و در آن از رئیس سازمان هواپیمایی کشوری خواسته شد تا موضوع گرانی بلیت هواپیما را پیگیری کنند.
رئیس سازمان میراث فرهنگی نیز از همه دستگاه‌ها خواست در مواقع بحران حداکثر هماهنگی‌ها انجام شود تا خاطره عید ۹۸ برای مردم تلخ نشود در این میان تنها سازمانی که جایش خالی است، میراث فرهنگی است!
اما عید امسال برای خیلی از مردم تلخ شد و سیل به بعضی استان‌های کشور خسارت وارد کرد. بسیاری از گردشگران نیز در راه ماندند. در این میان ستاد اجرایی خدمات سفر استان گلستان روز دوم عید که سیل شهرهای گمیشان و آق قلا را گرفته بود، با صدور اطلاعیه ویژه تعطیلات عید نوروز از شرایط عادی اقامت و پذیرش مسافران نوروزی در اکثر شهرستان‌های استان خبر داد. این ستاد اعلام کرد که به توزیع غذای گرم در میان سیل زدگان با کمک یگان به حفاظت از آثار تاریخی می‌پردازد.
نکته جالب اینکه سازمان میراث فرهنگی باز هم از آنجا که مدعی هماهنگی سفر در کشور است، در این ایام به دستگاه‌های دیگر اعلام آماده باش می‌کند. سوال اینجاست که اگر چنین اعلامی از سوی معاون گردشگری و یا سازمان میراث فرهنگی وجود نداشت، آیا هیچ یک از این ۲۷ دستگاه کار خود را انجام نمی‌دادند و یا در حالت آماده باش قرار نخواهند گرفت؟
هر دستگاهی وظیفه خود را انجام می‌داد چه کامل چه ضعیف!
اگرچه مسئولان سازمان میراث فرهنگی معتقدند که می‌بایست برای داشتن یک سفر هدفمند و خدمات رسانی هماهنگ یک ستاد با عضویت دستگاه‌ها وجود داشته باشد که بتوانند در اقدامی هماهنگ موضوع سفر را در کشور مدیریت کنند اما این در صورتی امکان پذیر و قابل مشاهده بود که واقعاً این هماهنگی وجود داشته باشد در صورتی که این طور نیست.
نمود عینی این مسئله را می‌توانستیم در زمان عید امسال که همزمان با بحران سیل در کشور همراه بود، مشاهده کنیم. هر یک از دستگاه‌های مسئول که اتفاقاً عضو این ستاد هم بودند هر کدام کار خودشان را انجام می‌دادند. هیچ کدام هم به موضوع سفر و ستاد تسهیلات سفر نه کاری داشتند و نه ارجاعی داده می‌شدند. اصلاً در این بحران، چه کسی به فکر سفر بود؟
در روزهای بعد و در زمان سیل و بارش‌های باران سیل آسا، معاون گردشگری کشور به عنوان رئیس این ستاد به دستگاه‌ها اعلام کرد که هماهنگی لازم را در خدمت رسانی به مردم انجام دهند!
موضوعی که اگر کسی متوجه نباشد تصور می‌کند، این دستور رئیس ستاد بوده که موجب شده دستگاه‌ها به مردم خدمت رسانی کنند؟ آیا واقعاً معاون گردشگری کشور تصور می‌کند که لزومی به اعلام این موضوع به دستگاه‌های عضو ستاد وجود دارد و آیا در همین زمان سیل کسی متوجه چنین اعلام‌هایی از سوی ستاد بود؟
رئیس ستاد در گردش
رئیس این ستاد در زمان بحران چه اقدامی انجام داد؟ در واقع معاون گردشگری به سیر و سیاحت در استان‌هایی پرداخت که هیچ مشکلی از بابت سیل متوجه گردشگران و مسافران نشده بود!
یکی از موارد جالب دیگر در ستاد اجرایی خدمات سفر استان‌ها این بود که برخی از مدیران کل میراث فرهنگی در استان‌ها و یا مدیران این ستادها مصاحبه سازمانهای دیگر را به نام خودشان می‌زدند. به عنوان نمونه مدیرکل میراث فرهنگی استان خراسان رضوی، از اختصاص قطار و اتوبوس فوق العاده برای بازگشت مسافران از مشهد خبر داد و گفت: ۵۰ درصد قطارهای مسافربری کشور در تعطیلات نوروزی به مشهد رفت و آمد دارند.
این درحالی است که جملات این خبر روز قبل به نقل از معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی منتشر شده بود!
سایت خالی برای ستاد
برای ستاد هماهنگی خدمات سفر یک سایتی از مدتها قبل پیش بینی شده بود که اکنون آدرس آن را می‌توان از سایت اطلاع رسانی سازمان میراث فرهنگی نیز پیدا کرد اما در دسترس نیست! سایت دیگری برای این ستاد وجود دارد که خبرهای کهنه و مربوط به معاون گردشگری را در آن درج کرده اند و کمتر کسی از وجودش خبر دارد به نحوی که می‌توان طبق آمار منتشر شده در آن مشاهده کرد که روزی شاید بین دو تا چهار نفر از آن بازدید کرده اند که به احتمال زیاد همان آمار هم مربوط به بازدید دست اندرکاران سایت است.
این ستاد در مواقع بحرانی هیچ اطلاعیه‌ای پیرامون منع سفر گردشگران به شهرهای بحرانی و احتمال وقوع سیل منتشر نمی‌کرد. رئیس این ستاد که مسئولیت معاونت گردشگری کشور را نیز بر عهده دارد، با وجود اینکه سازمانهای مختلف مانند هواشناسی و راهداری شرایط را برای سفر به برخی از شهرها خطرناک می‌دانستند، اما با سفر به شهرهای دارای مشکلات کمتر در باب حال و روز خوب گردشگری در کشور سخنرانی‌ها می‌کرد!
یک بار هم فریدون محمدی دبیر ستاد در جلسه‌ای که روز دهم برپا شده بود، گفت: انتشار اخبار در خصوص منع سفر گردشگران به برخی از استان‌ها، رویه درستی نیست و می‌تواند باعث کاهش سفر و عدم رونق گردشگری شود. این که در اخبار منتشر شده گردشگران را از سفر به مناطق مختلف منع کنیم، روش صحیحی نیست بلکه باید از مردم خواست قبل از سفر به هر منطقه اطلاعات لازم را کسب کنند و با آمادگی و برنامه ریزی به سفر بروند.
درست در زمان اوج اخبار سیل معاون گردشگری از اقامت ۴۰ میلیون نفر شب اقامت در کشور خبر می‌داد و هر یک از مدیران کل میراث فرهنگی در استان‌ها نیز از رشد گردشگری خبر می‌دادند. این ستاد هیچ گاه اعلام نکرد که مردم سفرهایشان را عقب بیاندازند و یا به سفر نروند. کما اینکه یکی از کمترین کارهای ستاد می‌توانست همین باشد که مردم را در زمینه سفر مناسب و ایمن راهنمایی کند.
حالا پس از پایان تعطیلات به طور حتم رئیس سازمان میراث فرهنگی و معاون گردشگری کشور در نشست خبری پایان تعطیلات نوروز از اقدام هماهنگ هتلداران و مردم برای رسیدگی به گردشگران نوروزی بحران زده سخنرانی خواهند کرد کما اینکه آنها در این ایام از کمک هتلداران به مردم برای دادن غذای گرم و حوله در لابی هتل تشکر کردند. ولی این مسئله را باید مد نظر قرار داد که اصلاً این اقدام خودجوش مردم و یا برخی از هتلداران ربطی به ستاد سفر و یا معاون گردشگری و سازمان میراث فرهنگی ندارد. که اگر این ارتباط وجود داشت می‌بایست سازمان میراث فرهنگی از هتلداران و یا دست اندرکاران گردشگری می‌خواست وارد عمل شوند. در صورتی که این کار هم انجام نشد.
یک اقدام نمایشی
آنها حتی پیش از عید در اقدامات نمایشی اعلام کردند که هتلداران در یک اقدام اخلاق مدارانه! نرخ اتاق‌ها را افزایش ندادند. این درحالی بود که جامعه هتلداران مهر ماه سال ۹۷ به هتلداران اعلام کرده بود که تا ۱۵ درصد می‌توانند افزایش نرخ داشته باشند بنابراین نه تنها هتلداران هیچ سالی حق افزایش نرخ را در زمان عید نداشته اند بلکه هر سال این افرایش نرخ را در مهر ماه انجام می‌دادند. از طرف دیگر بودند هتل‌هایی که نمی‌توانستند از فرصت نوروز چشم پوشی کنند و افزایش نرخ نداشته باشند.
سوال مهم اینجاست که نقش ستاد هماهنگی خدمات سفر در زمان بحران سیل نوروزی چه بود؟ این ستاد چه هماهنگی‌هایی انجام داد که حداقل مسافران دچار خسران نشوند؟
آیا تنها اقدام این ستاد را می‌توان اعلام عمومی به هتلداران و آژانس‌ها دانست که گفتند از ۵ تا ۸ جریمه کنسلی تورها و هتل‌ها از مردم گرفته نشود؟ آیا همه آنهایی که در این مدت دچار خسران شدند توانستند طبق این بخش نامه به حق و حقوقشان برسند؟ تکلیف تورها و یا هتل‌هایی که از ۶ تا ۹ نوروز و یا از ۴ تا ۷ نوروز رزرو شده بودند را چه کسی روشن می‌کند؟