خبرگزاری فارس؛ تقاضای جهانی انرژی طی دویست سال اخیر به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی به سمت سوخت‌هایی با محتوای کربن کمتر متمایل شده‌است. طی این مدت انرژی مورد نیاز انسان از چوب (با محتوای کربن 1.25 نسبت به هیدروژن موجود در آن) به زغال‌سنگ سپس به نفت و در حال حاضر به گاز طبیعی (گاز متان با میزان کربن %۶۵) تغییر نموده و در این راستا سهم گاز طبیعی به عنوان سوخت در حال افزایش است.

گاز طبیعی منبع انرژی تقریباً پاکیزه، فراوان و ارزان قیمتی است که هم‌اکنون نیز به مقیاس وسیع برای مصارف صنعتی و خانگی به کار رفته و در طی دهه‌های آینده بهره‌برداری از آن گسترش خواهد یافت. در توسعه اقتصادی جهان، مناطق و کشورهای مختلف، به دلیل منابع و ذخایر عظیم در دسترس و توسعه تکنولوژی‌های خلاق، باعث کاهش هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه‌ها و در نتیجه بهبود اقتصاد پروژه‌های توسعه و انتقال گاز شده‌است. همچنین تلاش جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و گاز   CO2  مزیت استفاده از گاز طبیعی در مقایسه با سایر سوخت‌ها را نشان می‌دهد.

دولت‌ها و صاحبان صنایع امروزه به دنبال آن دسته از حامل‌های انرژی هستند که آلاینده‌های کمتری تولید می‌کنند. به همین دلیل جهان به گاز طبیعی روی آورده‌است. گاز طبیعی در هر واحد انرژی حدود ۲۴ درصد نسبت به نفت خام و ۴۲ درصد نسبت به زغال‌سنگ گازهای آلاینده کمتری تولید می‌کند و این بیان‌گر آن است که می‌توان انرژی بیشتری مصرف و در مقایسه با نفت خام و زغال‌سنگ، آلاینده‌های کمتری تولید کرد.

گاز طبیعی عمدتا از هیدروکربور‌ها همراه با گازهایی مانند کربن‌دی‌اکسید، نیتروژن و در بعضی از مواقع هیدروژن سولفید تشکیل شده است. بخش عمده هیدروکربورها را گاز متان تشکیل می دهد و هیدروکربورهای دیگر به ترتیب عبارتند از اتان، پروپان، بوتان، پنتان و هیدروکربورهای سنگین‌تر و ناخالصی‌های غیرهیدروکربوری نیز مانند آب، کربن‌دی‌اکسید، هیدروژن‌سولفید و نیتروژن در گاز طبیعی وجود دارد.

گاز چنانچه در نفت خام حل شده باشد گاز محلول نام دارد و اگر در تماس مستقیم با نفت از گاز اشباع شده باشد گاز همراه نامیده می شود.گاز غیر همراه از ذخایری که فقط قادر به تولید گاز به صورت تجاری باشد استخراج می شود در بعضی موارد گاز غیر همراه حاوی بنزین طبیعی و یا کاندنسیت استخراج می‌شود که حجم قابل توجهی از گاز را از هر بشکه هیدروکربور بسیار سبک آزاد می‌کند.

اولین کشور تولید کننده گاز جهان، امریکاست که آن را در داخل مصرف می کند و ظرفیت جدی برای صادرات ندارد.

دومین کشور روسیه و سومین کشور ایران است و با بررسی سایرکشور های تولید کننده گاز، به غیر از قطر، تقریبا رقیب جدی دیگری وجود ندارد. از سوی دیگر مصرف گاز طبیعی در دهه ۱۹۹۰ در اروپا به شدت افزایش یافته، به‌طوری‌که در آلمان ۳۰ درصد، در ایتالیا ۵۰ درصد و در انگلیس ۱۰۰ درصد رشد داشته است. در حال حاضر ۲۴ درصد مصرف جهانی انرژی را گاز طبیعی تشکیل می‌دهد که با آهنگ 2.4 درصد در حال رشد است.

تولید گاز ایران در پایان سال گذشته در پارس جنوبی، به عدد نجومی 17 هزار میلیون متر مکعب رسید. با افتتاح فازهای 13، 22،23 و 24 پارس جنوبی، ١٠٠ میلیون متر مکعب به ظرفیت تولید آن اضافه می‌گردد. در مقایسه با تولید پارس جنوبی، حدودا 180 میلیون متر مکعب گاز در بقیه مناطق گازی تولید می‌شود. به عبارت دیگر 70.5 درصد از تولید گاز ایران توسط پارس جنوبی و 29.5 درصد توسط سایر پالایشگاه‌های گازی تولیدمی‌شود.

تولید این حجم گاز با میعانات گازی همراه است که به زودی تولید میعانات گازی نیز به عدد ٩۶٠ هزار بشکه می رسد. با توجه به مطالب ذکر شده، به طور کلی تولید گاز و میعانات گازی به زودی به عدد 5/6 میلیون بشکه می رسد که با توجه به اینکه با استفاده از تکنولوژی های جدید برای صادرات گاز به اروپا دیگر نیازی به خطوط لوله نیست و می‌توان از کشتی استفاده نمود در آینده نزدیک این گاز راهی اروپا می‌شود که با تحقق این امر ایران تنها کشوری است که می تواند به انحصار روسیه در تامین انرژی اروپا خاتمه دهد. بنابراین ایران را دیگر نباید کشوری نفت محور تلقی کرد زیرا می‌توان گفت در آینده نزدیک ایران کشوری"گاز محور" است.

یادداشت از مهدی داوودی، رئیس مطالعات مهندسی و اقتصادی طرح های فرآیندی مجتمع گاز پارس جنوبی

انتهای پیام/